چاپ مطلب چاپ مطلب

‍ به بهانه یکصدو ششمین سالروز اعدام مشروطه خواهان گیلان؛ تاسیس موزه مشروطه رشت شاید وقتی دیگر!/مهری شیرمحمدی

 


اختصاصی همای گیلان: ۱۸ سال، از ساخت یادمان شهدای مشروطه رشت در پشت بیمارستان پورسینا می گذرد. یادمانی که به همت نخستین دور شورای شهر رشت و با هزینه یکی از گیلانیان مقیم انگلیس (مهندس مهدی متقالچی) ساخته شد.
عصر امروز ۱۴ بهمن ماه ۱۳۹۶ برای نخستین بار قرار است برای ۴ تن از شهدای مشروطه- که بوسیله روسیه تزاری اعدام شدند- مراسم یادبودی برای این شهدا برگزار شود. یادبودی که نه از سوی دوایر دولتی بلکه از سوی یک تشکیلات فرهنگی غیر دولتی (مجمع اسلامی فرهنگیان گیلان) برگزار می شود.
محل اعدام و دفن شهدای مشروطه یادآور مجاهدات گیلانیان در به ثمر نشستن تلاش آزادیخواهان در تشکیل مجلس و تلاش برای قانون خواهی و دموکراسی است.
این مراسم در حالی برگزار می شود که دوم بهمن ماه همایش ملی «بزرگداشت یکصدو دهمین سالگرد جنبش مشروطه در آذربایجان» در سالن همایش سازمان اسناد و کتابخانه ملی (تهران) برگزار شد.
اگرچه تلاش مجاهدان آذربایجان و خاصه تبریز در به ثمر نشستن مشروطه انکار ناپذیر است اما به تصریح بسیاری از مورخان، پس از استبداد صغیر و به توپ بستن مجلس و در حالی که تبریز در محاصره بود، این مجاهدان گیلانی بودند که با اردو کشی به سمت پایتخت و فتح قزوین در گام نخست، توانستند مشروطه خواهان بختیاری را نیز با خود همراه نمایند.
زمانی که مشروطه خواهان بختیاری از سمت ورامین به دروازه تهران رسیدند، بسیاری از مجاهدان گیلانی در روستای بادامک در نزدیکی شهر کرج، آماج گلوله و توپ نیروهای دولتی ها قرار گرفتند و بدن بسیاری از این شهدا در همین روستا و حیاط بقعه امامزاده حسین قزوین به خاک سپرده شد.
وقتی تهران توسط پایمردی های گیلانی و بختیاری فتح شد و مجاهدانی همچون میرزا حسین خان کسمایی و میرزا کوچک جنگلی، پرچم استبداد را در بهارستان به زیر کشیدند، ۹ ماه بعد مشروطه خواهان تبریزی بدرآمده از محاصره روس ها، پایشان به تهران رسید.
با این حال گیلانیان هنوز نتوانسته اند سمبل های هویتی خود را آنگونه که شایسته است، زنده نگه داشته و تاریخ محلی و مجاهدت های نیاکان خود را به گیله مردان جوان منتقل نمایند.
در شرایطی که شهرداری تبریز سومین خانه مشروطه این شهر را به عنوان یک میراث تاریخی حفظ و احیا نموده، بسیاری از جوانان و نوجوانان این شهر حتی نمی دانند بنای یادبودی که پشت بیمارستان پورسینای رشت ساخته شده، نماد چیست؟ زیرا از پس این سالها حتی یک برنامه یادبود نیز از سوی متولیان فرهنگی برای شهدای مشروطه برگزار نشده است.
متولیان فرهنگی این شهر با وجود در اختیار داشتن امکانات مادی و نیروی انسانی هنوز نتوانسته اند تنها یک ساختمان به نام موزه مشروطه در رشت ایجاد نمایند تا لااقل بتواند اسناد مجاهدت های مشروطه خواهان گیلانی را در آن به نمایش گذاشت.
خانه میرزا خلیل رفیع، از مشروطه خواهان بنام گیلانی، از معدود بناهای تاریخی بجای مانده در رشت است که به همت شورای نخست خریداری و مرمت شد و از شورای دوم تا کنون به عنوان ساختمان اداری شورای شهر رشت مورد استفاده قرار می گیرد. به زودی با تکمیل ساختمان اداری شهرداری رشت در میدان گیل، این خانه تخلیه می شود. بر همین اساس، نگارنده طرح ایجاد خانه مشروطه رشت را در مهر ماه سال جاری به رییس فعلی شورای شهر رشت ارایه داده ام. این طرح تنها تغییر کاربری خانه ای را پیشنهاد داده که پیشتر به همت دیگران خریداری و احیا شده است و امیدوار است مرکزی باشد برای حضور دایمی مورخان و پژوهشگران تاریخ تا بتواند بخشی از تاریخ محلی گیلان و بویژه مجاهدت های مشروطه خواهان را جمع آوری و در قالب یک مرکز اسنادی به نمایش درآورد.
با این حال پس از گذشت ۴ماه از ثبت این طرح در دبیرخانه شورای شهر رشت (۱۷مهر ماه ۹۶) و ارجاع آن به کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورا، حتی نیم ساعت هم به منظور بررسی و اعلام نظر این طرح در شورای پنجم صرف نشده است!
امروز ۱۴ بهمن ماه نخستین یادبود شهدای مشروطه پشت بیمارستان پورسینا برگزار می شود. انتظار می رود متولیان فرهنگی و بویژه اعضای شورای شهر رشت- که تشکیل انجمن های بلدیه از دست آوردهای مشروطه خوهان بود- در این مراسم حاضر شوند.
امید است مراسم یکصدو ششمین یادبود شهدای مشروطه رشت( عبدالعزیز شریعتمدار کرگانرودی، میرزا یوسف خان جوبنه ای، کاظم خان کمیسر و صالح خان مژده ای) نخستین گام برای ایجاد موزه مشروطه باشد.

با کانال همای خبر همراه باشید

About عطیه نصرتی

Check Also

جشنواره عصر قلم/ شهرسازی نوین برای رشت در قالب طرح ” رها “

جشنواره عصر قلم / شهرسازی نوین برای رشت در قالب طرح ” رها “ ویژه …