آسیب اجتماعی فرار و تبعات سنگین آن برای افراد/معین رمضانی

پیچیده ­تر شدن روابط اجتماعی، صنعتی شدن کشورها، سست شدن روابط عاطفی حاکم بر خانواده، شکاف بین­نسلی، بیکاری، فقر، مهاجرت بی­رویه به شهرهای بزرگ و کلان­شهرها، افزایش حاشیه­نشینی و… زمینه مناسبی برای گسترش آسیب­های اجتماعی فراهم آورده است. یکی از این آسیب­های اجتماعی فرار دختران، پسران و حتی بزرگترها از منزل می باشد.

اختصاصی همای گیلان: برای ‹‹فرار›› تعاریف متعددی وجود دارد. برخی معتقدند؛ فرار مکانیسمی است در جهت یافتن مجالی برای اثبات وجود فرد که در خانه چنین فرصتی نیافته است و یا میل به رهایی از قید خانواده که به فرار از سرپرستی و نظارت پدر و مادر منجر می­گردد. معمولاً فرار به منظور دوری یا اجتناب از بعضی چیزها، یا برای یافتن و به دست آوردن بعضی چیزهای دیگر صورت می گیرد.

فرار از خانه معلول شبکه پیچیده ای از عوامل مؤثر خانوادگی، روانی، اجتماعی و فرهنگی در سطح خانواده، مدرسه و اجتماع است و از آن حیث که نه ­تنها فرد را در معرض آسیب­های جدی روانی و جسمی قرار می دهد، بلکه در صورت عدم انجام اقدامات مؤثر برای حل آن، به کانون خانواده و اجتماع آسیب جبران­ ناپذیری وارد می­کند باید مورد توجه جدی مسئولان حکومتی، خانواده­ها و نهادهای مردمی قرار گیرد. از همه مهم­تر این­که در برخی موارد فرزندان، قربانیان این­گونه رفتارها می­شوند و از سویی دیگر، بخشی از نیروی کار و تولید جامعه و سلامت جسم و روان تعداد قابل ­توجهی از افراد فردای جامعه از دست خواهد رفت.

امروزه فرار نوجوانان از خانه و ترک اعضای خانواده، بدون اجازه والدین یا وصی قانونی و یا همسر، در واقع نوعی واکنش نسبت به شرایطی است که از نظر فرد نامساعد، غیرقابل تحمل و بعضاً تغییرناپذیر است. ارائه آمارهای رو به افزایش در رسانه­ها و رؤیت آشکار این دختران در معابر عمومی، بر نگرانی­ها بیش از پیش دامن می­زند و تبعات منفی آن به عنوان یک عارضه و آسیب اجتماعی، تأثیر بسیار نامطلوبی بر جامعه می­گذارد. گرچه آمار مربوط به دختران و زنان فراری جزو آمارهای محرمانه‌ای است که کمتر از سوی مسئولان و نهادهای ذی‌ربط اعلام می‌شود، اما واقعیت جامعه امروز نشان می‌دهد، بحث زنان و دختران فراری پدیده‌ای نیست که به راحتی بتوان از کنار آن گذشت و باید علاوه بر مطرح کردن علل و عوامل این آسیب اجتماعی، به رفع مشکلات افرادآسیب­پذیری پرداخت که قصد فرار از خانه و کاشانه خود را دارند.

بی‌شک نقش خانواده در فرار زنان و دختران از خانه را نمی‌توان کتمان کرد، اما دستگاه‌های مختلف می‌توانند با ارائه آموزش‌های صحیح به خانواده‌ها و همچنین به زنان و دختران آسیب‌دیده از بروز این پدیده ناخوشایند جلوگیری کنند. بسیاری از زنان و دختران فراری مبتلا به طردشدگی هستند. طردشدگی یکی از احساس­های بسیار دردناک روانی است و هیچ پدیده­ای به اندازه آن آسیب­زا نیست و این احساس در نهایت منجر به رفتارهای ضد اجتماعی می­شود.

آمارهای بدست آمده در گیلان نشان­دهنده متفاوت بودن انگیزه افراد فرارى است، اما انگیزه­ هاى ذیل بین همگان عمومیت دارد:

۱٫ اثبات وجود و جلب توجه اطرافیان و اجبار آن­ها براى اجراى تمایلات و خواسته­هاى خویش ۲٫ تحت فشار قرار دادن خانوده براى تحقق خواسته­هاى خود در خصوص زندگى آینده (ازدواج با فرد مورد نظر) و موقعیت بهتر ۳٫ رهایى از هنجارها، فشارها، تحمیل­ها، قید و بندها، خشونت­ها و آزارهاى خانواده و کسب آزادى عمل در رفتارهاى فردى و اجتماعى ۴٫ لجاجت با خانواده، سلب آرامش و ایجاد بدنامى یا مشکل براى آنان به جهت عدم تعلق و دلبستگى به خانواده ۵٫ فرار به جهت حفظ آبرو و یا احساس گناه (در مواردی که مورد آزار جنسی قرار می­گیرند)

زنان متأهل نیز متأثر از عواملی چون بیکاری شوهر و به تبع آن مشکلات مالی و خرجی ندادن، تنوع­ طلبی و یافتن معشوقه جدید، اعتیاد شوهر و عدم پذیرش و عدم حمایت زن توسط خانوده خود و یا شوهر در مقابل مشکلات بوجود آمده از سوی شوهر، تهمت­ های ناروای شوهر، بدبین بودن و فحاشی شوهر نسبت به زن و خانواده­اش، بی­ اعتنایی و فقدان محبت در خانواده، جلوگیری از رفت و آمد زن با خانواده­اش، اعمال خشونت­های فیزیکی از جانب شوهر و عدم تمایل خانواده زن یا شوهر برای نگهداری از او پس از زندانی شدن شوهرش اقدام به فرار می­کنند.

فرار از خانه به هر دلیلی که باشد تبعات سنگینی برای فرد، خانواده و اجتماع دارد و از آن­جایی که آمار وقوع آن در گیلان رو به افزایش است ضروری است ابعاد مختلف پدیده اجتماعی خانه­گریزی مورد بررسی قرار گیرد و با تحقیقات میدانی گسترده و بهره­گیری از محققان، روانشناسان، مددکاران اجتماعی و… تصمیمی جدی در خصوص رفع این معضل اجتماعی گرفته شود.

با کانال همای خبر همراه شوید