آینده نگاری احداث مونوریل در کلان‌شهر رشت

رشت در آستانه فلج شدن: آیا زمان آن نرسیده است که برای «نفس تازه شهر» تصمیم بگیریم؟

شهر زیبای رشت، قلب تپنده گیلان، امروز با چالشی مواجه است که دیگر نمیتوان بحران ترافیک را نادیده گرفت.

این معضل، صرفا ً یک مزاحمت روزمره نیست؛ تبدیل به یک مانع جدی بر سر راه توسعه، سلامت روانی شهروندان و کیفیت زندگی شده است.

ساعت ها انتظار در ترافیک، علاوه بر آلودگی روز افزون هوا و از دست رفتن زمان با ارزش خانواده، تصویری است که هر روز در تقاطع های اصلی شهر تکرار میشود.

زمان تصمیم گیری های کوچک گذشته است. ما نیازمند یک جهش بزرگ و یک راه حل زیرساختی هستیم که بتواند رشت را به مسیر توسعه پایدار بازگرداند.

این گزارش تحلیلی، راه حلی نوین، اثبات شده و سازگار با بافت شهری رشت را ارائه میدهد:

سامانه مونو ریل (تک ریل)

ترافیک رشت؛ بحرانی است که زندگی را کند میکند. بحران ترافیک در رشت یک معضل چند وجهی است که ابعاد مختلفی از زندگی روزمره ما را تحت تأثیر قرار داده است. برای درک عمق فاجعه، کافی است نگاهی به آمار و واقعیت های عینی بیندازیم:

تحقیقات نشان می‌دهد رفتار خودرو در ترافیک سنگین با سرعت ۵ تا ۱۰ کیلومتر، چند برابر حالت حرکت پایدار آلاینده تولید می‌کند. توقف‌های مکرر، شتاب‌های کوتاه و کارکرد ناپیوسته موتور، چرخه تولید آلاینده‌ها را تشدید می‌کند. این شرایط در رشت و سایر کلان‌شهرها کاملاً قابل مشاهده است.

محاسبه تقریبی تلفات زمانی:

اگر فرض کنیم متوسط یک ساعت شهروندان (شاغلین و دانش آموزان) در رشت بصورت روزانه در ترافیک سپری می کنند، اگر هر ساعت کار یا فعالیت مفید برابر با یک واحد ارزش اقتصادی باشد، روزانه میلیون ها واحد تنها با تغییر یک زیرساخت با نام مونو ریل امکان پذیر است. این تغییر علاوه بر تأثیرات زیست محیطی و سلامت روانی شهروند به کمک مونوریل سبب می شود تا بحران ترافیک متوقف شده و شهر از کند بودن و توقف کلافه کننده خارج شود.

ترافیک دشمن اصلی هوای پاک است. احتراق ناقص سوخت در حالت درجا زدن خودروها و انتشار ذرات معلق، اکسیدهای نیتروژن، میزان آلاینده های سمی مانند مونوکسید کربن را به شدت افزایش میدهد.

رشت، با اقلیم مرطوب خود، در صورت افزایش آلودگی، به سرعت باافزایش آلودگی هوا و مشکلات تنفسی جدی گروه های پر خطر مواجه خواهد شد. تحقیقات نشان میدهد که ماندن طولانی مدت در ترافیک، فرسایش اعصاب و استرس سطح کورتیزول (هورمون استرس) را به شدت افزایش داده و منجر به کاهش تمرکز، افزایش پرخاشگری و مشکلات قلبی عروقی میشود.

اقتصاد شهری فلج شده:

کندی حمل و نقل کالا و خدمات، هزینه های لجستیکی کسب و کارها را بالا میبرد. تحویل به موقع کالا، رفت و آمد کارکنان و دسترسی مشتریان به مراکز خرید دچار اختلال میشود. رشت نمیتواند با زیرساخت حمل و نقل قرن بیستم، در اقتصاد قرن بیست و یکم رقابت کند.

معرفی مونو ریل؛ راه حل هوشمند شهری

ما به دنبال یک راه حل زیرزمینی پر هزینه همانند مترو یا یک راه حل سطحی ناکارآمد افزایش خطوط اتوبوس نیستیم. ما راه حلی میخواهیم که سریع، کم هزینه در اجرا و سازگار با فضای شهری رشت همانند سامانه مونو ریل (Monorail) باشد:

مونو ریل چیست؟

شرح ساده برای مردم مونو ریل سیستمی ریلی است که قطارها روی یک تیر (ریل) واحد حرکت میکنند. این ریل میتواند در ارتفاعی بالاتر از سطح زمین نصب شود؛ معمولا ً بر روی ستونهایی که فضای بسیار کمتری نسبت به ستونهای پل های روگذر اشغال میکنند.

مزایای مونو ریل در مقایسه با سایر سیستمها

اتوبوس تندرو BRT، مترو زیرزمینی به جهت اقتصادی بودن برای رشت بسیار حایز اهمیت است. هزینه ساخت یک کیلومتر تونل مترو میتواند چندین برابر یک کیلومتر مسیر هوایی مونو ریل باشد. برای شهری مانند رشت که نیازمند راه اندازی سریع یک شبکه کارآمد است، مونو ریل یک راه حل میان مدت و کم هزینه از نظر مالی است.

این سامانه نیازی به تملک گسترده زمین یا تخریب زیرساخت های موجود ندارد. ستون های آن میتوانند با حداقل تأثیر بر عبور و مرور نصب شوند. مونو ریل یک مسیر سریع، ایمن، و قابل دستیابی است.

چرا مونو ریل برای رشت؟

مونو ریل فراتر از یک وسیله حمل و نقل است؛ این یک ابزار برای بازپس گیری زندگی روزمره شهروندان رشتی است.

بازگشت آرامش: کاهش استرس و افزایش سلامت روانی

تصور کنید دیگر نیازی نیست ساعت ها نگران دیر رسیدن به محل کار یا مدرسه فرزندتان باشید مونو ریل به دلیل حرکت روی مسیر اختصاصی خود، از هرگونه ترافیک زمینی مصون است.
ساعاتی که امروز در صف خودروها تلف میشود، میتواند صرف وقت اضافی برای زندگی، مطالعه، ورزش، یا گذراندن وقت با خانواده شود. این امر کیفیت کلی زندگی مردم رشت را به طور ملموسی ارتقاء میدهد.
صرفه جویی هزینه های ملموس برای خانواده ها خواهد داشت، کاهش استفاده از خودروهای شخصی به معنای کاهش مصرف سوخت و هزینه های نگهداری خودروها از سفرهای روزانه با مونو ریل جایگزین شود، میلیون ها لیتر سوخت صرفه جویی خواهد شد و این یعنی حداقل کاهش ۲۰% استفاده از خودرو تک سرنشین در اقشار با فرهنگ جامعه. اگر تنها همین مقدار بدون اعمال هزینه های درمان ناشی از دود و بیماری های روحی و روانی را در سال بعنوان صرفه جویی لحاظ کنیم مبلغ قابل ملاحظه ای خواهد بود که مستقیماً به جیب خانواده ها بازمی گردد.

رشت قطب سبز گردشگری

رشت شهر خلاق و دارای پتانسیل گردشگری بسیار بالایی است. مونو ریل میتواند خود به تنهایی به یک جاذبه تبدیل شود. حرکت آرام و ایمن در ارتفاع، فرصتی بی نظیر برای گردشگران و شهروندان فراهم میکند تا شهر را از زاویه ای جدید و چشم نواز ببینند.
مسیر مونو ریل میتواند با کمترین آسیب به منظر شهری، پل ارتباطی مناظر شهری سریع بین مناطق تاریخی، تجاری و فرهنگی شهر ایجاد کند.
این امر دسترسی به جاذبه هایی مانند سبزه میدان، شهرداری و پارک ها را تسهیل می نماید.

مسئله بعدی در توسعه پایدار شهر رشت آینده حمل و نقل؛ سازگار با محیط زیست است، موتورهای برقی مونو ریل، در مقایسه با هزاران خودروی بنزینی در خیابانها، تقریبا ً هیچ آلایندگی مستقیمی ندارند. این سیستم، گامی اساسی در جهت تحقق اهداف پایداری شهری و تبدیل رشت به شهری سبزتر است. این سرمایه گذاری، تضمین کننده کیفیت هوای نسل های بعدی خواهد بود. این بدان معناست که «آینده حمل و نقل» در رشت شکل میگیرد.

سرمایه گذاری بر روی زمان شهروندان

بحران ترافیک رشت، تنها یک مشکل لجستیکی نیست؛ این یک بحران انسانی است که سرمایه های اجتماعی و روانی شهروندان را تحلیل میبرد. ما نمیتوانیم منتظر بمانیم تا راه حل های پر هزینه ، با ماهیت نوین اما غیر اقتصادی و مقیاس ناپذیر زمانبر در دهه های آینده عملی شوند. مونو ریل پاسخی است که امروز در دسترس ماست.

سرمایه گذاری حیاتی بر این پروژه نباید صرفا ً یک ایده عمرانی تلقی شود؛ بلکه باید به عنوان یک نیاز به یک عزم ملی و شهری برای عبور از بحران شهری دیده شود. بحرانی که روی زمان، سلامت و آینده شهروندان رشت بعنوان گلوگاه ترافیکی اثر گذارست.

ما از رسانه های محلی و ملی، فعالان محیط زیست، نخبگان شهری و مسئولین محترم تقاضامیکنیم که با نگاهی آینده نگرانه، این طرح را به عنوان راه حل اصلی برای احیای جریان زندگی در رشت مورد توجه جدی قرار دهند.

توقف هدر رفت زمان، منابع سوخت فسیلی، کاهش آلاینده ها و شروع یک زندگی مدرن در شهر رشت، آغاز حرکت است. این گزارش تحلیلی با حمایت کامل از ایده های نوآورانه برای توسعه پایدار شهر رشت تهیه شده است. نگارنده این سند معتقد است که مونو ریل، نه یک رویای دور، بلکه یک ضرورت قابل تحقق برای شهری شایسته و مردمان با لیاقتش است