همای گیلان، آژانس بین المللی انرژی بهتازگی گزارشی از میزان یارانه انرژی در کشورهای مختلف جهان براساس دادههای سال ۲۰۱۷ منتشر کرده و ایران نیز مطابق پیشبینیها در صدر این جدول قرار گرفته است و چین نیز جایگاه دوم را به خود اختصاص داده است.
این سازمان قیمت فروش و توزیع نفت و گاز، برق و ذغال سنگ برای مصرفکننده را در کشورهای مختلف بررسی کرده و در نهایت براساس اختلاف آن با قیمت جهانی، مقدار یارانه پرداختی در هر کشور را در این چهار حوزه محاسبه کرده است.
نکته جالب حضور پر رنگ کشورهای خاورمیانه بخصوص ایران و عربستان در بالای این لیست میباشد و چین و روسیه نیز بعد از آنها قرار گرفتهاند. پس از قاره آسیا نیز ساکنان آمریکای جنوبی هستند که از انرژی ارزان زیادی برخوردار میشوند و بعد از آن نیز در سه کشور آفریقایی مصر، لیبی و آفریقای جنوبی دولت یارانه گستردهای پرداخت میکند.
به طور کلی آژانس بین المللی انرژی رقم ۳۰۰ میلیارد دلار را به عنوان مجموع یارانه پرداختی از سوی دولتها در این حوزه برآورد کرده است که نسبت به سال ۲۰۱۶ افزایش چشمگیری داشته و دوباره به همان مقدار خود در ۲۰۱۵ نزدیک شده و افزایش مجدد قیمت نفت علت اصلی آن است.
در مجموع ۴۵ درصد از این رقم در حوزه نفت و مشتقات آن، ۳۵ درصد برای برق، ۱۸ درصد گاز و ۲ درصد باقی نیز جهت توزیع زغال سنگ توسط دولتها هزینه میشود. اگر بخواهیم مفهوم این آمار را بهتر درک کنیم، بایستی گفت باتوجه به قیمت و تولید فعلی نفت، مجموع یارانه این بخش ارزشی برابر با یازده درصد از تجارت جهانی آن را داراست.
حال اگر آمار منتشر شده از سوی این آژانس برای ایران را نگاه کنیم، متوجه میشویم به طور کلی دولت ۴۵ میلیارد دلار یارانه بابت توزیع انرژی در سال ۲۰۱۷ پرداخت کرده است که با ده درصد از تولید ناخاص داخلی (GDP) برابری میکند.
نفت، گاز و برق به ترتیب ۳۷، ۳۶ و ۲۷ درصد از این هزینه را به خود اختصاص دادهاند و البته بایستی توجه کرد که این ارقام توسط آژانس انرژی در سال ۲۰۱۷ محاسبه شده و در حال حاضر باتوجه به جهش نرخ ارز و افزایش بیرویه مصرف سوخت باید این اعداد را حدودا دو تا سه برابر در نظر گرفت.
اما آنطور که بودجه ۹۸ نشان میدهد اصلاح قیمت انرژی همچنان اجرایی نخواهد شد و مشخص نیست تا چه زمانی قرار است دولت این هزینه سنگین را آن هم در این شرایط سخت متحمل شود.