چاپ مطلب چاپ مطلب

تهران در گُذر تاریخ (۱۱) / دکتر رحیم پور دکتری اقتصاد

دوره ی احمد شاه قاجار
(۱۲۷۵ تبریز – ۱۳۰۴ پاریس )
اختصاصی همای گیلان: هفتمین و آخرین پادشاه قاجار بود .
در ۳۳ سالگی درگذشت و در کربلا مدفون شد .
پس از تبعید محمدعلی شاه به روسیه ؛ در ۱۲ سالگی به سلطنت رسید در ۱۲۸۸ خ.
۵ سال بعد ۱۲۹۳ در ۱۷ سالگی تاج گُذاری کرد .
در ۵ سال اول به ترتیب عضدالمُلک و ناصرالمُلک [ هر دو از ایل قاجار ] نائب السلطنه بودند به خاطر نابالغ بودن احمد شاه .
تاجگذاری احمد شاه همزمان شد با جنگ جهانی اول .
پس بهتر است نخُست جنگ جهانی اول و امپراتورهای پیرامون دریای خزر و مدیترانه را که درگیر جنگ جهانی اول شدند بشناسیم و زیان های بی اندازه این استعمارگران بر کشور ِ ایران را در یابیم .
معنی امپراتوری :حاکمیت یک دولت مقتدر بر چند کشور [ فرهنگ ِ مُعین ] (برای غارت ِ منابع مستعمره های خود).
۱) امپراتوری عثمانی
با نام ِ رسمی<دولت ِ عِلّیّه ی عُثمانی> یک قدرت سیاسی و امپراتوری مسلمان بود که ششصد سال حکومت کرد (۱۹۲۲- ۱۲۹۹ م)[ ۱۳۰۱- ۶۷۱خ ].
پایتخت آن استانبول ( ۱۹۲۲- ۱۴۵۳م)[ ۸۳۲- ۱۳۰۱ خ ] قلمرو ی آن۶ میلیون کیلومتر مربع و با اسلام حَنَفی .
عثمانیان‌؛ شاخه ای از تُرکَمَن ها بودند که در پایان ِ امپراتوری سلجوقیان از<تُرکستان> به آسیای کوچک[صغیر] آمدند.نام خود را از <عُثمان اول> پسرِ<ارطغرل> که رئیس ایل آنان بود؛ گرفتند .
از سلطان های معروف ِ عثمانی؛ سلطان محمد فاتح بود که توانست <استانبول> را تصرف کند و به حکومت<بیزانس>پایان دهد.
سُلطان سَلیم‌ اوّل، در جنگ ِ چالدران؛ شاه اسماعیل صفوی را شکست داد و توانست آذربایجان،کردستان و عراق را از ایران جدا کند.البته شاه عباس توانست آن مناطق را باز پس گیرد .
قلمرو عثمانی؛ آناتولی، سوریه، فلسطین،عراق‌، ارمنستان، مصر، لیبی، بلغارستان، یونان، صربستان آلبانی، بوسنی و رومانی را شامل می شد .
جنگ جهانی اول؛ از<بحران ِ بالکان>و “جنگ ِ کریمه”آغاز شد و سبب جنگ امپراتوری عثمانی با امپراتوری روسیه ی تزاری و سپس امپراتوری ” اتریش – مجارستان” شد.‌
در جنگ جهانی اول، امپراتوری عثمانی فروپاشید و فقط”ترکیه”ماند .
در سال ۱۲۹۳خ؛ روسیه تزاری به عثمانی اعلان ِ جنگ داد، نیروهای عثمانی وارد ایران شدند و ” تبریز ” و “جُلفا”را اشغال کردند.
پس از فروپاشی امپراتوری عُثمانی؛ <افسران ترک ِ جوان> یک و نیم میلیون نفر از ارمنی ها را کُشتند و زمین و خاک آن ها را مسلمانان ترکیه تصاحب کردند.سردسته این افسران ِ جوان< مصطفی کمال پاشا = اتا تُرک ِ جنایتکار >بود .
۲) امپراتوری روسیه
این امپراتوری از ۱۷۳۱[ ۱۱۱۰خ ] تا ۱۹۱۷ م[ ۱۲۹۶خ ]در روسیه حکومت می کرد و به روسیه ی تزاری مشهور است .
پایتخت ِ آن”سن پترزبورگ” و زبان رسمی” روسی” و واحد پول” روبل” بود. نخستین پادشاه “پطرکبیر”و آخرین “نیکلای دوم” بود . مساحت ِ کشور ۱۷ میلیون کیلومتر مربع .
در این ۳۰۰ سال حکومت در اختیار ِ خانواده ی ” رومانف “ها بود تا ۱۹۱۷ م[ ۱۲۹۶خ ]
در سال ۱۹۰۳ م[ ۱۲۸۲خ ]<< حزب سوسیال دموکرات کارگری روسیه” انشعاب کرد و رهبری اکثریت ( بُلشُویک )ها با<ولادیمیر لِنین> شد .
لنین: نباید صبر کنیم تا “سرمایه داری”طی شود . بنابراین در سال ۱۹۱۷م [ ۱۲۹۶خ ] لنین در یک کشور نیمه سرمایه داری و نیمه فئودالی <انقلاب سوسیالیستی>کرد.
در سال ۱۹۰۴م [ ۱۲۸۳ خ ]امپراتوری روسیه با امپراتوری ژاپن جنگید .
روسیه از ژاپن شکست می خورد .
سال ۱۲۹۰ خ ؛ روسیه تزاری ؛ تبریز را اشغال کرده بود و در سال ۱۲۹۳ خ؛جنگ ِ جهانی اول شروع شد .امپراتوری روسیه به امپراتوری عثمانی ؛ اعلان جنگ داد و متاسفانه ؛ بیطرفی ایران را نفض کردند و به ایران تجاوز کردند !
در سال ۱۹۱۴م [ ۱۲۹۳خ ] روسیه ی تزاری وارد جنگ ِ جهانی اول می شود.سه سال بعد یعنی ۱۹۱۷م‌ [۱۲۹۶ خ ] در روسیه انقلاب کمونیستی می شود ‌و لنین هم رهبر آن. حکومت جدید به خاطر ترس از آلمان ها؛ پایتخت را از “سن پترزبورگ” به “مسکو “انتقال داد .

۳) امپراتوری آلمان
این امپراتوری به کشوری گفته می شد که با تاج گذاری”ویلهلم اول “پادشاه”پروس” به عنوان ” قیصر آلمان” در ۱۸۷۱م [ ۱۲۵۰خ ]شکل گرفت و در ۱۹۱۸[ ۱۲۹۷خ ] یعنی پس از جنگ جهانی اول و برکناری “ویلهلم ِ دوم ” این امپراتوری هم پاشید .
۴ ) امپراتوری انگلیس
این امپراتوری از قرن ۱۶ و ۱۷ م آغاز و تا پایان قرن ۲۰ م ادامه داشت .
در سال ۱۹۲۲ [ ۱۳۰۱خ ]مساحت این امپراتوری۳۳ میلیون کیلومتر مربع و جمعیت ِ آن ۴۵۰ میلیون نفر [ یعنی بر یک چهارم جهان سُلطه داشت].
گفته می شد که: <خورشید، هیچگاه در امپراتوری انگلیس ، غروب نمی کند>.
این امپراتوری سبب شد که ” زبان ِ انگلیسی” جهانگیر شود.پس در می یابیم که گسترش زبان در جهان؛از سپیده دم تاریخ تا کنون، ریشه های استعماری داشته است .
شایان گفتن است که پرتغال، اسپانیا، هلند ، فرانسه،ژاپن،روسیه، عُثمانی، انگلیس و آمریکا به ترتیب تاریخی، استعمارگر بوده اند .‌

با کانال همای خبر همراه شوید

About عطیه نصرتی

Check Also

حیات وحش.. حیات وحش؛ نامی است که ما بر روی موجوداتی گذاشته ایم که اجازه بهره کشی و سوددهی به ما ندادند و در برابر سوءاستفاده های نابجای ما ایستادند یا فرار کردند.. به همین دلیل بیجا، انسان هایی که متمرد و سرکش و نافرمان بودند هم صفت “وحشی” گرفتند!

حیات وحش..   حیات وحش؛ نامی است که ما بر روی موجوداتی گذاشته ایم که …