دانشگاه، دیگر کعبه آمال نیست

✍️ انوشیروان مباشرامینی
روز گذشته، مانند هر سال، اسامی نفرات برتر کنکور اعلام شد؛ آزمونی که سالهاست به کابوس شب و روز جوانان ایرانی تبدیل شده است. نسلی پشت نسل دیگر در سایه این سد محکم قد کشیدهاند، با استرس، اضطراب، بیخوابی و اشکهای پنهانی. فرهنگی غلط بر ذهن و جان ما سنگینی کرده است؛ فرهنگی که همهی راههای موفقیت را تنها از دروازه دانشگاه میداند.
سالهاست سرنوشت یک جوان را به چهار ساعت آزمون گره زدهایم؛ قبولی یا ردی در کنکور، گویی حکم زندگی و مرگ اجتماعیاش را صادر میکند. خانوادهها با هزاران امید و آرزو، سرمایههای خود را صرف کلاسها، کتابها و مؤسسات آموزشی میکنند؛ مؤسساتی که هر سال میلیاردها تومان از جیب مردم میبرند، بیآنکه مسئولیتی در قبال آینده این نسل داشته باشند.
اما همهی این تلاشها و هزینهها در نهایت به کجا منجر شده است؟
امروز حقیقت دیگر بر کسی پنهان نیست. در کشوری که بیکاری دامنگیر اکثریت تحصیلکردگان است، در جامعهای که مدرکگرایی جای علم و مهارت را گرفته و در فضایی که بسیاری از دانشگاهها صرفاً نامی بر سردر دارند نه کیفیتی در آموزش، آیا میتوان همچنان دانشگاه را «کعبه آمال» دانست؟
اما نکتهای که نباید از آن غافل شد، شکاف عمیق طبقاتی در همین کنکور است. واقعیت تلخ این است که سالهاست قبولی در رشتهها و دانشگاههای معتبر دیگر تنها به استعداد و تلاش دانشآموز وابسته نیست؛ بلکه بیشتر به توان مالی خانوادهاش گره خورده است. امروز فقط آن دسته از دانشآموزانی میتوانند در رقابت سخت کنکور بدرخشند که خانوادهشان توان پرداخت هزینههای سرسامآور کلاسهای کنکور، کتابهای کمکآموزشی و شهریههای چندصد میلیونی مدارس غیرانتفاعی را داشته باشند.
کافی است نگاهی به نفرات برتر امسال بیندازیم؛ بسیاری از آنان فرزندان خانوادههایی هستند که هم از نظر مالی و هم از نظر موقعیت اجتماعی در سطحی خاص قرار دارند. این یعنی استعدادهای بیشماری در گوشه و کنار کشور، تنها به جرم نداشتن پشتوانه مالی، از رقابت حذف میشوند و این خود چیزی جز یک بیعدالتی آشکار آموزشی نیست. آیا وقت آن نرسیده که این بت سنگین را از ذهن و فرهنگ خود بشکنیم؟
این سخن به معنای نفی علم و دانشگاه نیست؛ زیرا بیدانش، هیچ جامعهای آینده ندارد. بلکه سخن بر سر این است که دانشگاه دیگر تنها معیار موفقیت نیست. هنر، مهارت، خلاقیت، کارآفرینی و حتی شجاعت برای انتخاب مسیرهای متفاوت، میتوانند جوان امروز را به موفقیت برسانند.
وقتی یک مکانیک ماشین، یک نجار یا یک برنامهنویس خودآموخته میتواند چندین برابر یک مهندس بیکار درآمد داشته باشد، آیا وقت آن نرسیده که تعریفمان را از «موفقیت» تغییر دهیم؟
ای جوانان! به یاد داشته باشید: سرنوشت شما تنها در دستان کنکور نیست. قبولی یا عدم قبولی، تعیینکننده ارزش شما و آیندهتان نخواهد بود. این فرهنگ غلط را باور نکنید.
دنیا امروز بیش از مدرک، به انسانهای ماهر و خلاق نیاز دارد.
آینده متعلق به کسانی است که میاندیشند، تلاش میکنند و راه خود را، هرچند متفاوت، با اراده و امید میسازند.
#کنکور
#مافیای_کنکور
#دانشگاه
#جوانان
#موفقیت