دهم بهمن،جشن ملی وباستانی سده (اتش)/محمدتقی یونسی استاددانشگاه آزاد رشت

اختصاصی همای گیلان:جشن سده معروف ترین جشن ماه بهمن ویکی از بزرگترین جشن های ایران باستان است.این جشن تلاش روانی وروحی اجدادمان برای ازاد شدن ازسرما وتبعات فراوان ان به شمارمی رفت ومانند جشن یلدا ،جشنی بر ای گرامیداشت مقام خورشید،اتش ونور بود،به عبارت دیگر خورشید ازشب یلدا،تولدی نو ومجددرا اغاز می کند وهمان طور که در برخی ازمناطق -بویژه نقاط روستایی -بچه متولد شده را تا چهل روز به دیگران نشان نمی دهندوبعداز برگزاری جشن چهلمین روز تولد،اورا به همگان نشان می دهند در شب چهلم از اغاززمستان نیز ،درایران باستان جشن سده برگزار می شد.

دلایل هشت گانه برای وجه تسمیه سده بیان شده است ،درمنابع مختلف اغاز این جشن به شخصیت های تاریخی واسطوره ای کیومرث ،جمشید ،فریدون ،هوشنگ واردشیر نسبت داده شده است.عنصری ان را به فریدون وجمشید منسوب کرد
“سده جشن ملوک نامدار است /ازافریدون واز جم یادگاراست ”
فردوسی درروایت نسبتا طولانی اغاز جشن را از ان هوشنگ دانسته است :
“یکی روز شاه جهان سوی کوه /
گذر کرد با چند کسی هم گروه
پدیدامداز دور چیزی دراز /
سیه رنگ وتیره تن وتیز تاز…
نگه کرد هـوشنگ باهوش وهنگ /
گرنقش یکی سنگ وشد تیز چنگ
برامد به سنگ گران سنگ خرد /
هم ان وهم این سنگ گردید خرد
فروغی پدید امد از هردو سنگ /
دل سنگ گشت از فروغ اذرنگ …
جهاندار پیش جهان افرین /
نیایش همی کرد وخواند افرین …
زهوشنگ ماند این سده یادگار
بسی باد چون اودگرشهریار
در واقع تصور این بود که از اصابت سنگی که هوشنگ پرتاب کرد،اتشی ایجاد شد واین اتش فره ایزدی بود که ازسوی اهورامزدا به هوشنگ اعطاشد .
در روزگاران پیشین ،برای برگزاری این جشن ،همه مردم شهر ها وروستاها ،به اندازه توان خود هیزم جمع کرده ودر مکانی خاص قرار می دادند وسه موبد با لباس سفید دراتشدان ،اتش را روشن می کردند و هم زمان بخش هایی از اوستا -دعای اتش نیایش -را می خواندند .
اتش نماد نور وذات خداوند به شمار می رود ،در قران مجید ،سوره ای به نام نور وجوددارد وخداوند نیز نور اسمان وزمین معرفی شده است “الله نور السموات والارض “ومطابق ایه قران حضرت موسی (ع)تجلی خداوند را در درختی مشاهده کرده است که این موضوع دستمایه بسیاری از عارفان در طرح شطحیات شده است .