همای گیلان: ۱۰ روزی از تراژدی هولناک واژگونی اتوبوس سربازان وظیفه در محور سیرجان- نی ریز میگذرد و هنوز مرگ دلخراش سرنشینان ازجمله ۱۳ سربازوظیفه، موضوع بحث بسیاری ازمردم، کارشناسان و محافل خبری و رسانهای وفضای مجازی است.
بررسیهای کارشناسی برای یافتن مقصر حادثه به نکاتی مانند سرعت زیاد و کهولت سن راننده و حمل کالای قاچاق و انسان در باک اضافه اتوبوس رسید که بسیاری از مسئولان را به واکنش واداشت. دست آخرنیز پرونده با تعیین تقصیر ۵۰ درصدی برای راننده، قصور ۲۵ درصدی شرکت تعاونی و تقصیر ۲۵ درصدی راهداری به مرحله پایانی نزدیک شد.
در این میان واکنشها در فضای مجازی هم کم نبود. حتی نامهای منتسب به دختر راننده اتوبوس در شبکههای اجتماعی دست به دست شد که از مرگ پدر ۷۰ ساله اش گفته و رنجنامهای هم نگاشته بود. در حالی که راننده ۶۵ ساله بوده و در بیمارستان نی ریز بستری است. گرچه این نامه با هویتی غیرواقعی به خانواده راننده نسبت داده شده اما درآن نکاتی- از جمله اینکه چرا فردی با این سن باید همچنان در جادهها باشد؟ و چه عاملی سبب شده که او رو به کالای قاچاق بیاورد؟- قابل تأمل وبررسی است.
نگاه سطحی به حادثه و دیدن نام سربازان تحصیلکرده در میان کشتهها و مجروحان حادثه، این باور را به ذهن میآورد که آنها تنها قربانیان این تصادف کابوس وار بودند. گرچه داغ از دست رفتن این جوانان مدتها بر دل مردم و خانواده هایشان باقی است اما در پس حادثه، افراد دیگری هستند که هنوز در قید حیاتند اما از کار بیکارگشته و خانه نشین شدهاند.
ابوالقاسمی مدیر شرکت تعاونی میهن نور کرمان که بعد از این حادثه مجوز فعالیت شرکتش برای یک سال لغو شده و همه کارکنانش را به خانه فرستاده گفت: «شرکت تعاونی میهن نور ۲۵ سال است که با پادگان کرمان قرارداد همکاری دارد و یکم و هجدهم هر ماه وهر زمانی که پادگان ترخیصی دهد برای انتقال سربازان اتوبوس دراختیارشان قرارداده است. در این میان با توجه به حجم بالای سربازان و ظرفیت محدود اتوبوسها ما برای برخی انتقالها از شرکتهای همکار نیزکمک میگیریم که این بار از زاهدان اتوبوس گرفتیم و پس از صدور صورت حساب یا صورت وضعیت برای انتقال سربازان اعزام شد.
وی افزود: «برای صدور صورت وضعیت که در هر سرویس برای رانندگان صادر میشود، راننده باید مدارک دفترچه ثبت ساعت، کارت هوشمند، کارت سلامت و گواهینامه پایه یکم داشته باشد و اتوبوس نیز کارت اعتباردار وسیله نقلیه، کارت هوشمند سوخت و برگه معاینه فنی لازم دارد. وقتی این مدارک ارائه شود سیستم آنها را کنترل کرده و صورت وضعیت صادر میکند. چون سیستمها برخط است اگریکی از مدارک نیز نقص داشته باشد این صورت وضعیت صادر نمیشود که در این مورد اینگونه نبود.»ابوالقاسمی با تأکید بر اینکه اتوبوسها پیش از هر سرویس برگه کارشناسی میگیرند، گفت: «هر اتوبوس یک برگه معاینه فنی دارد که با اعتبار ۳ تا ۶ ماهه از سوی شرکتهای تحت نظارت راهنمایی و رانندگی صادر میشود. همچنین پیش از هر سرویس، کارشناس مورد تأیید سازمان حمل و نقل و پلیس راه کشور سلامت فنی اتوبوس را تأیید میکند. موضوع باک اضافه در حد کارشناسی ما نیست و درواقع زمانی که اتوبوس برای گرفتن معاینه فنی میرود باید این موضوع مورد توجه قرار گیرد.»مدیر شرکت میهن نور کرمان درباره موضوع دفترچه قرمز راننده و شائبه اعتیاد اونیزاظهارداشت: «دفترچه ثبت ساعت که در قرارگاه پلیس صادر میشود ابتدا برای هر راننده با اعتباری معین به رنگ آبی صادر میگردد. حالا اگر در این مدت راننده تخلفاتی مانند سرعت غیرمجاز یا تست اعتیاد یا الکل مثبت داشته باشد و در صفحه آخر دفترچه نمره منفی بگیرد زمانی که اقدام به تمدید دفترچه میکند رنگ آن قرمز است و اعتبارش معمولاً ۳ ماهه است. در این شرایط اگر راننده در مدت اعتبار این دفترچه تخلفی نکند دوباره دفترچه آبی برایش صادر میشود. اما به طورکلی صرف قرمز بودن دفترچه مجوز رانندگی را باطل نمیکند.»
ابوالقاسمی درباره سوار کردن مسافر بیش از حد ظرفیت اتوبوس نیزگفت: «در حال حاضر بسیاری از اتوبوسها تغییر وضعیت دادهاند. به این معنا که با برداشتن بوفه انتهای اتوبوس یا سرویس بهداشتی و قرار دادن صندلی، تعداد ظرفیت مسافران را بالا بردهاند. این امر در بازدید پلیس راه مورد بررسی قرار میگیرد و تا به حال اشکالی بر آن وارد نبوده است. اما بعد از این حادثه مدام روی این موضوع مانور داده میشود.
مدیر تعاونی میهن نور بااشاره به سابقه ۵۰ ساله این شرکت حمل و نقل تأکید کرد: «من براساس دریافت مدارکی که ارگانهای دولتی برای راننده و اتوبوس صادر کردهاند، مجوز انجام این سرویس را دادم. وقتی وزارت بهداشت برای رانندهای کارت صحت و سلامت صادر میکند یعنی این فرد از نظر جسمی، روحی، اعتیاد نداشتن به مواد و الکل و… مورد تأیید است و مجوز فعالیت در شرکت حمل و نقل را دارد. ما هم برای کار به همین مدارک استناد میکنیم.اما متأسفانه ما را قربانی کردند و با مقصر جلوه دادن ما ۲۵ درصد تقصیر حادثه را به گردن ما انداختند و لغو مجوز یکساله تعاونی و پلمب آن ۴۶ پرسنل دفتری و حدود ۳۶۰ راننده را سرگردان و آواره کردند. حال آنکه شرکت میهن نور یکی از تعاونیهای رتبه دار کشور است و تنها تعاونی کرمان بود که به ۴۰ ارگان دولتی سرویس میداد. اما با بزرگنمایی برخی مسائل که ربطی به ما ندارد باعث بیکاری تعداد زیادی از افراد شدند که حالا همهشان خانه نشین هستند. اینها در حالی است که شرکتهای وابسته به دولت در سال گذشته با وجود تصادفات مرگبار همچنان به فعالیتشان ادامه میدهند.»ابوالقاسمی با تکذیب اخبار فعالیت شرکت پس از لغو مجوز گفت: «نمی دانم چرا افرادی سعی در دروغ پراکنی دارند. شرکت ما پلمب شده و فعالیتی ندارد و من نیز هنوز به احترام داغدیدگان لباس مشکی به تن دارم واقدامی نکرده ام. اما میخواهم از مسئولان چند سؤال داشته باشم؛پس ازحادثه یکی از مقامات وزارت بهداشت در برنامهای تلویزیونی به مشکلات سلامت راننده پرداخت و شرکت تعاونی را مقصر خواند. سؤال من این است که آیا مرجعی غیر از وزارت بهداشت کارت سلامت راننده را صادر میکند؟ یا اینکه چرا کارشناسان در زمان معاینه فنی اتوبوس وجود باک اضافه را متوجه نشده اند؟ و اگر سن بالای راننده یکی از دلایل حادثه بوده است چرا شغل رانندگی جزو مشاغل سخت قرار نمیگیرد تا این افراد مجبور نباشند در این سن و سال کار کنند؟» و… وی درپایان ازمسئولان خواست برای نجات دهها خانواده که با تعطیلی شرکت اتوبوسرانی مذکور بیکارشدهاند هرچه زودترچارهای بیندیشند و آنها را از این وضعیت نجات دهند.//رکنا