شناخت گیلان ازمنظر آمار و ارقام / علی رحیم پور سرشکه، دکترای اقتصاد

همای گیلان: کشور ایران؛یک میلیون و ششصد و چهل و هشت هزار کیلومتر مربع مساحت دارد.
استان گیلان؛چهارده هزار و چهل و دو کیلومتر مربع مساحت دارد و ۱۶شهر ستان و ۴۳ بخش و ۵۱شهر و ۱۰۹ دهستان دارد(سالنامه آماری .۱۳۹۰ )

 نرخ بیکاری استان گیلان ؛ بین ۱۶ تا۲۹ درصد متغیر هست.
 میزان بارندگی سالانه ۱۶۳۷میلیمتراست که مقام اول را در کشور داراست.مازندران دوم ؛ گلستان سوم و کهگیلویه و بویر احمد چهارم.
بطور متوسط ۲۹ روز در سال یخبندان است .
گیلان دارای ۱۵منطقه محیط زیست و یک پارک ملی و ۵پناهگاه حیات وحش می باشد.
جمعیت گیلان در سرشماری ۱۳۹۰ معادل دو و نیم میلیون نفر که یک میلیون و چهارصد هزار نفر ( ۵۶ درصد ) شهری و یک میلیون و یکصد هزار نفر روستانشین اند(۴۴ درصد )
استان گیلان دارای ۷۷۷هزار خانوار که ۴۷۰ هزار(۶۱درصد ) خانوار شهرنشین و سیصد و هفت هزار (۳۹ درصد ) خانوار روستانشین هستند.
تراکم جمعیت در هر کیلومتر مربع در گیلان ۲۲۰تا ۲۶۵ نفر ودر کل کشور ۴۸ نفر می باشد. به عبارت دیگر گیلان خیلی شلوغ و پرجمعیت می باشد و ۵ برابر کل کشور!
استان گیلان ؛ یازدهمین استان پرجمعیت کشور می باشد. شهرهای رشت ، انزلی و لاهیجان به ترتیب ؛ ۶۴۰ ، ۱۱۷و ۱۰۰ هزار نفر جمعیت دارند.
به عبارت دقیق تر ۲۶درصد جمعیت استان فقط در فضای ۶۰ کیلومترمربعی شهر رشت زندگی می کنند! به دیگر سخن ؛ در هرکیلومتربع در شهر رشت ؛ ۱۱هزار نفر ساکنند!
بیشتر مراکز استان های ایران اینگونه اند و این امر این معنا را می رساند که ما شهر سازی نکردیم بلکه دروازه های ۱۰۰ سال پیش شهر ها را فروریختیم تا مردم بر اثر کوچ فزاینده در یک جایی بیقواره و بی ریخت ؛ دورهم جمع شوند . کوچه های ۳ تا ۱۲متری کلانشهر های ایران گویای همین واقعیت است درصورتی که پاریس ،لندن ، توکیو و واشنگتن تراکم شان بین ۳ تا ۵ هزار نفر می باشد !

جمعیت ۱۰ ساله و بالاتر را جمعیت فعال در نظر می گیرند.
از ۲/۲ میلیون نفر جمعیت فعال گیلان ؛ ۷۶۰ هزار نفر شاغل ؛ ۱۳۵ هزار جویای کار ند.
۱/۳میلیون نفر غیرفعال که ۳۷۶ هزار دانش آموز و ۶۴۱ هزار خانه دار و ۱۵۱ هزار با درآمد بدون کار و ۱۱۱ هزار نفر نیز “سایر” هستند.
توضیح: این روش آمارگیری اصولا غلط است!چرا؟!
۱)شاغل ؛ فردی است که در هفته گذشته حداقل یکساعت کارکرده باشد.
۲ )اکثر خانه دارها؛ امروزه ؛ دانش آموختگانی اند که یک یا دوسال بدنبال کار گشته و دچار نومیدی شدند! هنگامی که در سرشماری یا نمونه گیری از آنان پرسش می شود که جویای کارید؟! پاسخ می دهند : نه !!!
و آمارگیران هم “رندانه ” می نویسند: خانه دار.درست به این می ماند که یک خبرنگاری در نمازجمعه از نمازگزاری بپرسد: حجاب را قبول دارید؟!بیدرنگ خواهد شنید: آری . ما وقتی به چیزی پرسش می گوییم که پاسخش بر ما مجهول باشد نه معلوم !!!بگذریم.
نرخ مشارکت در گیلان ۳۹ درصد است. نرخ بیکاری در ۱۵ تا ۲۹ سال ؛ معادل ۳۶ درصد است.یعنی از هر سه نفر ؛ یک نفر بیکار است.گیلان بعد از کهگیلویه و بویر احمد مقام دوم بیکاری در کشور را داراست!
شاغلین ۷۶۰ هزار نفر هستند که ۲۸ هزار مقامات اداره ها و سازمان هاو ۵۶ هزار متخصصان و ۳۶ هزار تکنیسین و دستیاران و ۲۷هزار کارمندان اداری و دفتری و ۹۴ هزار فروشندگان و ۲۰۳ هزار کارکنان کشاورزی و جنگلداری و ۱۱۹ هزار صنعتگران و مشاغل مربوط و ۸۶ هزار رانندگان نقلیه و ۸۱ هزار کارگران ساده و ۳۱هزار نفر هم نامعلوم اند.
البته از این ۷۶۰ هزار معادل ۱۲۴ هزار نفر مزد و حقوق بگیر دولتی اند.
در گیلان ۲۸۲ شرکت کشاورزی وجود دارد.
در گیلان ؛ ۲۸۶ هزار بهره بردار کشاورزی وجود دارد و مساحت کشاورزی آن ۲۵۳هزار هکتار (یعنی بطور متوسط هر بهره بردار کمتر از یک هکتار زمین کشاورزی در اختیار دارد ! با توجه به قانون ارث و کوچکتر شدن زمین ؛ کوچندگی درسطح استان فزاینده است!)
تعداد بهره برداران باغ و قلمستان ۱۱۳ هزار نفر که ۵۵ هزار هکتار باغ در اختیار دارند(یعنی سهم هر بهره بردار باغ و قلمستان کمتر از نیم هکتار است و داستان بالا با شدت بیشتری در باغات حکمفرماست!)

علی رحیم پور سرشکه/دکترای اقتصاد