نبرد سرنوشت ساز مورچه خورت/تهیه کننده علی غلامرضائی مدرس دانشگاه وپژوهشگرتاریخ ایران

اختصاصی همای گیلان: از جمله حوادث مشهور در قصبه ی مورچه خورت، نبرد بزرگ نادرشاه افشار با اشرف افغان بود. در این جنگ پایتخت آن زمان ایران یعنى اصفهان گشوده شد و حکومت افاغنه بر ایران پایان یافت.اشرف براى جلوگیرى از قواى نادرى تصمیم گرفت از استحکامات طبیعى تپه ‏های مورچه خورت بهره گیرد و سپاهیان و توپخانه خود را در اینجا مستقر سازد، او می خواست در این جنگ جنبه تدافعى پیش گیرد و با استتار توپخانه و سواره نظام، در زمان مقتضى ضربه کارى را به سپاهیان نادر بزند. وقتى قواى نادر بوسیله جاسوسان و تنى چند از اسراى دشمن از تدارک مفصل نیروى نظامى اشرف افغان آگاه گردید. سردار دلاور افشار بر آن شد بدون برخورد با نیروی دشمن از بخشی از تپه ‏ها که بی مدافع است نیروی خود را گذرانده و به اصفهان بتازد .این امر موجب می شد که اشرف براى جلوگیرى از تصرف اصفهان از نقشه تدافعى خود چشم پوشیده و به حمله دست بزند در نتیجه طرفین همانند جنگ هاى گذشته درگیر مى‏ شدند و با روحیه خوبى که قواى نادرى داشتند شکست در اردوى اشرف مى‏ افتاد و ضمناً محل اختفاء توپخانه دشمن نیز افشا مى‏ گردید.سپیده‏ دم روز بیستم، ربیع‏ الثانى سال ۱۱۴۲ ه ق این نقشه ماهرانه به مرحله اجرا درآمد. اشرف افغان از مانورهاى سپاهیان نادر به هراس افتاده و تصمیم به مدافعه گرفتند. به فرمان نادر لشگریان به سه دسته تقسیم شدند و هر یک براى اجراى هدفهاى خود رهسپار میدان جنگ گردیدند. یک دسته از تفنگچیان مأموریت یافتند که محل توپخانه‏ هاى دشمن را کشف و تصرف نمایند پیشرفت این عده سبب شد که به دستور اشرف توپ ها آتش کرده و بدین‏ ترتیب محل تمرکز آنها افشا شد. پس از آن گروهى از جانبازان ارتش نادرشاه با دادن تلفات سنگینى به محل توپخانه رسیده و موفق به تصرف توپ ها و نابودى توپچیان شدند. با تصرفِ توپخانه دشمن،و مواضع و استحکاماتى که اشرف آن همه به آن دل بسته بود، یکى پس از دیگرى اشغال شد.پس از فرار اشرف خیمه و لشگرگاه و لوازم او و سردارانش به چنگ سپاه نادرى افتاد. تصرف این همه غنایم که به گفته ی نویسنده ی کتاب جهانگشا قیمت آن از میزان قیاس بیرون بود، امکان داشت سربازان را از پیگرد دشمن باز دارد و تصرف مال دنیا آنها را به جان هم اندازد. نادر که به این مسئله پى برده بود فرمان داد تا همه ی غنایم را در جایى دیگر گرد آورند و آنگاه همه را طعمه آتش سازند. دستور او بی درنگ اجرا شد. در روز ۲۳ ربیع‏ الثانى سال ۱۱۴۲ نادر و یارانش رهسپار اصفهان شدند. البته پیش از ورود او به این شهر اصفهانی ها که بخاطر جنایات افغانها از مرده آنان نیز می ترسیدند با شمشیر و کارد و تبر به جان آنها افتاده و آنان را روانه دیار نیستی ساختند. با یورش سپاه نادر اصفهان و پس از آن ایران از وجود متجاوزان پاک شد.

منبع:۱-اوضاع نظامی ایران در دوره نادرشاه،علی غلامرضائی،انتشارات دافوس. ۲-چکیده تاریخ ایران از باستان تا پایان دوره قاجار،علی غلامرضائی،انتشارات دافوس

با کانال همای خبر همراه باشید