نقشه راه توسعه گردشگری در استان گیلان / سیدمحمد علوی

همای گیلان: هرچه دستگاه های فرهنگی متعددی با اهداف مشخص، فعال و پیگیر امور فرهنگی می باشند، نیاز است که از این ظرفیتها بهتر و موثر تر استفاده گردد . بی شک سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری یکی از بالاترین وظایف و ظرفیتها در تعامل با سایر ملل، را بر عهده داشته و دارد. در راستای تحقق فرمایش مقام معظم رهبری به استفاده از پتانسیل های و سبقه قوی معنوی کشور ،با محوریت و مدیریت فرهنگی ، گسترش حوزه اثرگذاری انقلاب اسلامی بر کشورهای همسایه و بخصوص ملل اسلامی باید در دستور کار و  اقدام وعمل مسئولین  قرار گیرد. در دهه های قبل مدیریت های مجزای سازمان های میراث فرهنگی، ایرانگردی و جهانگردی و صنایع دستی و هنرهای سنتی، نتوانست این هدف بزرگ را بطور کامل محقق سازد (هر چند مدیریت جداگانه و ریلی  بسیار راحت تر بود) احساس این ضرورت باعث گردید در سال های ۱۳۸۳ و ۱۳۸۶ ، ادغام های در این سه حوزه  صورت پذیرفت و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری  کشور(مصگ) در راستای  سیاست عمومی روابط بین المللی جمهوری اسلامی ایران ،  با هدف ایجاد ظرفیت های جدید و موثر فرهنگی، اجتماعی، هنری و ورزشی، تشکل گردید . در تدوین اساسنامه این سازمان تمامی این  وظایف بخوبی مشخص و تعیین شده است ،اما  بدلیل گستردگی حیطه جدید وظایف  و  مدیریت ها و دستورالعمل های  جداگانه با  ارتباطات برون دستگاهی متنوعی  از سالهای قبل ، تحقق اهداف پیش بینی شده ، منوط به همراهی سایر دستگاه ها  بود.  به عبارت دیگر در کنار تعیین وظایف می بایست حوزه اختیارات چه از نظر نیروی انسانی و چه سازمانی و بین دستگاهی  به شکل مناسبی معین می گردید ( سایر دستگاه ها دولتی و عمومی و … بر اساس قانون وظایفی مشخص دارند اما تحت نظارت سازمان مصگ نمی باشند )، بنابر این یکی از اولویتهای مدیران عالی کشور  باید به رفع این موضوع یا مشکل  معطوف گردد.

سازمان (مصگ) ۳۱ ماموریت بر پایه برنامه ششم توسعه و سیاست های اقتصاد مقاومتی و سند چشم انداز برنامه ریزی توسعه کشور در دستور کار دارد ،که  با رویکرد محقق ساختن برنامه های دولت با نگاه توسعه متوازن در طول برنامه ششم توسعه شکل گرفت. هرچند در حقیقت اصل کلی از این ادغامها ، این بود که سه معاونت مانند قطعات یک موتور در کنار هم تنظیم شده و حرکت کنند و گرنه با مدیریت مجزا و اختیارات مشخص فعال و تا حدودی کارا بودند.  این تلفیق اگر خوب اجرا شود بسیار زیباست.

 نمونه ی از ضرورت های این ادغام این بود ؛ هیچ یک از آثار، ابنیه تاریخی که امروز ما به آن ها آثار  میراث فرهنگی یا فاخر نام می بریم و حتی بعضاً از قیمت گذاری آنها نیز بر نمی آییم ، از ابتدا و در زمان ایجاد و احداث یا شکل گیری ، عتیقه و باستانی نبودند،  بلکه ابتدا همگی آنها یک اثر هنری از روح ملت و آئین ها و حاصل دست رنج  و نبوغ اساتید و هنرمندان صنایع دستی ایران بودند و به پشتوانه فرهنگ، آداب و رسوم ، نیازها ،دسترسی  مواد اولیه پیرامون و اقلیم هر منطقه شکل گرفت . بنابراین ریشه مشترکی در این دو حوزه وجود دارد امروز هم باید به پشتوانه همین هنرمندان و با مستند سازی آثار فاخر ،  ضمن ترمیم و حفظ آثار قدیمی به آفرینش آثار جدید با تکیه به این ظرفیت ها دست زد. صنایع دستی تنها یک کالا برای مبادله نیست بلکه خصوصیات فرهنگی و ویژگی های اقوام از طریق صنایع دستی مبادله میشود و نوعی ارتباط فرهنگی را ایجاد میکند . از طرفی با قدرتمند شدن صنایع دستی و هنرهای سنتی و میراث فرهنگی ( طبیعی و تاریخی) بلافصل باعث تقویت و تنوع  قابلیت های گردشگری نیز خواهیم شد. با استفاده از ظرفیتهای بومی محلی ، صنایع دستی ، هنرهای سنتی ، آداب سنن ، آیین ها  و تنوع غذایی و همچنین پتانسیل حوزه میراث  بعنوان بال دوم درکنار جاذبه های طبیعی و اقلیمی با فرصت سازی جدید در توسعه گردشگری گیلان،  با تقویت توریسم تخصصی به سمت گردشگری خاص و سبز گام بر داریم. استان گیلان در هر سه حوزه دارای ظرفیت بالقوه خوبی است و از آنجاییکه ،در سند چشم انداز توسعه استان گیلان، صنعت گردشگری و توریسم در کنار کشاورزی، توسعه دریا محور و تجارت و صنعت و ترانزیت ، بعنوان یک اولویت دیده شده که باید مورد حمایت دولت قرار گیرد، امید داریم  با ورود افراد متخصص دل سوز ، و با برگزاری مرتب کارگروه های تخصصی زیر مجموعه شورای برنامه ریزی استان مشکلات رفع و با پیگیری های مستمر، روند هماهنگی میان دستگاهی تسهیل گردد. نیاز است ضمن حمایت از سرمایه گذاری های جدید  بخصوص در ساخت و سازهای تاسیسات و اماکن گردشگری ، با استفاده نما ، معماری ، فضا سازی و تجهیزات و آویزه ها از مصالح سنتی  بر پایه فرهنگ گیلان قدیم  از هنر هنرمندان صنایع دستی  بنحو بهتری استفاده گردد. در کنار آن با تاکید بر آموزش نیروی انسانی در موضوع  ارائه خدمات و پذیرایی ، تهیه اغذیه و اشربه. گردشگران خارجی و داخلی با ورود به اماکن توریستی همچون ؛ هتل ها ، رستوران ها و مناطق گردشگر پذیر ، این تفاوت را به عینه رویت و احساس نمایند . گردشگر داخلی یا توریست خارجی لمس کند که به کجا وارد شده است.با ایجاد یک خاطره زیبا و متفاوت ، هنر و فرهنگ کشور و استان خود را بهتر معرفی کنیم که این البته تنها یک بعد ماجراست که منجر به تبلیغ غیر مستقیم برای کشور عزیزمان  خواهد بود  و بعد دیگر با  تقویت گردشگری و صنایع دستی و هنرهای سنتی،  بعنوان موتور محرک اقتصاد  چرخه های  تولید و عرضه و فروش و صادرات گسترش می یابد ، از فراموشی این هنرها  جلوگیری کرده و  زنجیره اشتغالزایی پایدار در کل استان بخصوص مراکز روستایی رونق گیرد. استفاده از ظرفیت های کشور های همجوار کاسپین  و پتانسیل های منطقه آزاد انزلی و مناطق ویژه اقتصادی آستارا و لاهیجان در تبادلات بازرگانی با کشورهای آسیای میانه و  رونق کریدور شمال جنوب از دیگر ظرفیت های توسعه گردشگری شمال کشور خواهد بود.گسترش ،توریسم درمانی و پزشکی با استفاده از ظرفیتهای بالای استان و تعرفه مناسب ارائه خدمات پزشکی در قالب انعقاد تفاهم نامه با دانشگاه علوم پزشکی و استفاده از ظرفیت آژانس های مسافرتی یکی از پتانسیلهای استان خواهد بود) باید سعی کنیم خودمان را به اهداف چشم انداز ۱۴۰۴ و افق های برنامه ششم و هفتم توسعه نزدیک کنیم.(هدفگذاری ۲۰ میلیون ورودی گردشگری با در آمد ۲۵ میلیارد دلار) ایجاد نمایندگی دفاتر در آن کشورها و انعقاد تفاهنامه ها از طریق مراجع قانونی و  همچنین حضور در نمایشگاه های مختلف از اولویت ها خواهد بود.

سید محمد علوی