وضعیت قاچاق در ایران ،علی رحیم پور سرشکه ،دکترای اقتصاد

 اختصاصی همای گیلان:  تعریف قاچاق :چیزی است که ورود آن به کشور یا معامله آن از طرف دولت ممنوع است. (فرهنگ دهخدا )
در علم اقتصاد به ورود مخفیانه کالا به کشور و خروج مخفیانه از کشور را قاچاق می گویند. افرادی که این کار را انجام می دهند، قاچاقچی می گویند.

 چرا قاچاق اتفاق می افتد؟

هنگامیکه در کشوری با اجرای طرح هایی قیمت کالا، کاهش می یابد، افرادی آنرا به دیگر کشورها قاچاق می کنند مانند قاچاق سوخت از ایران به ترکیه، پاکستان، عراق و افغانستان.

چه کالاهایی قاچاق می شوند؟
انسان؛ مواد مخدر ؛ مشروبات ؛ سوخت، اعضای بدن، دارو، ارز، اسلحه و خاویار و کالاهای دیگر.
دانشمندان علم اقتصاد “پدیده قاچاق” را، اقتصاد پنهان می نامند. قانونگذار ایران، مواردی را نیز به قاچاق افزوده است. مانند حمل چوب و ذغال توسط روستاییان جنگل نشین را مصداق قاچاق دانسته اند.
قوانین قاچاق: جریمه نقدی و…، اعدام.
پور محمدی( وزیر دادگستری ):
آمار ها نشان می دهد که که بین ۳۴ تا ۵۵ هزار میلیارد تومان قاچاق کالا و ارز در کشور اتفاق افتاده است که این عدد بزرگی است و متاسفانه بخش زیادی از این کالاها از مبادی رسمی کشور هستند. {۳۰/ ۲/ ۱۳۹۴}

قاچاق مواد غذایی: بسیاری از کالاهای وارداتی، بدون بارکد و مهر وزارت بهداشت مانند : کنسروهای خرچنگ، رشته های سوپی، گوشت ذبح اسلامی نشده{سایت آفتاب ۲۶/ ۲/ ۱۳۹۰ }.
خبر گزاری مهر : تحریم اقتصادی، افزایش قیمت داخلی و جهانی، نوسان در تعرفه ها، سبب صادرات سه میلیارد دلاری مواد غذایی قاچاق شده است. جام جم آنلاین: ۲/ ۲ میلیارد دلار گازوئیل (سالانه ) به همسایگان ایران قاچاق می شود.

همچنین نفت، دارو، شوینده ها، کود، از جمله صادرات قاچاق ایران هستند.
عوامل اقتصادی واردات قاچاق :
۱- بالا بودن تعرفه های گمرکی
٢- کیفیت پایین کالاهای تولید داخل
٣- ساختار اداری ناکارآمد
۴- محرومیت مرزنشینان (کوله بری )
۵- سودآوری بالای قاچاق (۲۰۰ درصدی)
پایین بودن ریسک قاچاق کالا :
۱- خلاءقانونی
۲- طولانی شدن روند رسیدگی
۳- زندانی شدن حداکثر ۲ سال
نایب رئیس کمیسون مجلس شورا :
۲۰ تا ۲۵ میلیارد دلار کالا در سال، قاچاقی وارد کشور می شود که اندازه فروش نفت است. (۲۴/ ۱/ ۱۳۹۴ خبرگزاری دانشجو ).
اشتری (فرمانده نیروی انتظامی ): متاسفانه، بخش عمده ای از قاچاق کالا به کشور و همچنین خروج آن از کشور سازمان یافته است. (۲۰/ ۲/ ۱۳۹۵)
احمدی نژاد رئیس جمهور پیشین: وجود گذرگاه های مرزی غیر قانونی در اختیار نهادهای خاص و اتصال شبکه های قاچاق به صاحبان قدرت و نفوذ قرار دارد. {۱۷/ ۴/ ۱۳۹۰ }
سرلشکر جعفری فرمانده سپاه پاسداران: سپاه مانند سایر نهاد های نظامی اسکله هایی نظامی در اختیار دارد اما هیچگونه مبادله تجاری درآن ها انجام نمی دهد. (۱۹/ ۴/ ۱۳۹۰).
(نموداردایره ای ) بالا به ما می گوید :
۱ـاگر میزان واردات قاچاق سالانه را، ۲۵ میلیارد دلار فرض کنیم سهم هر یک از بخش ها( به میلیارد دلار ) خواهد بود :
طلا و جواهر (سه ونیم )محصولات نساجی(سه و سه دهم ) لوازم خانگی (دو و هفت دهم )موبایل(دو و نیم ) اقلام ممنوعه مواد مخدر و مشروبات (دو و نیم ) رایانه (یک و هشت دهم ) لوازم یدکی خودرو (یک و دو دهم )سیگار (یک و دو دهم ) چای (نیم دهم ) و سایر کالا(حدود پنج میلیارددلار) که سرجمع اینها، معادل ۲۵ میلیارد دلار می شود.
۲) با دقت در اقلام وارداتی قاچاقی خواهیم فهمید که این ها کالاهای مصرفی اند. طبق نظر کارشناسان، این واردات قاچاق، تولیدات مشابه داخلی را از میدان رقابت به بیرون پرتاب و دو و نیم میلیون نفر را هم دربخش تولید بیکار می کند ( هریک میلیارد دلار واردات، صدهزار نفر را بیکار می سازد ) بنابراین در می یابیم ریشه رشد بیکاری در ایران ؛ دلیلش آوردن کالاهای گوناگون قاچاق به ایران است که سرچشمه تولیدات ایرانی را کم کم می خشکاند.

آثار منفی واردات قاچاق، براقتصاد ایران :
کاهش درآمد گمرک و مالیاتی دولت .
۲- خروج بی حاصل ارز از کشور (برخی بانک ها و موسسات غیر مجاز، در امر واردات قاچاق هستند ).
۳- فرار گسترده سرمایه [ پولشویی ]
۴- افزایش بیکاری
۵- کاهش تولیدات صنعتی و کشاورزی ایران (مانند پارچه و برنج و چای و مرکبات داخلی ).
۶ـ کاهش سرمایه گذاری صنعتی. ( واردات قاچاق، مشاغل داخلی را در کارخانجات و مزارع از بین می برد ). سرمایه گذاران کارخانجات به بازرگانان و بیکاران به کوچندگان کلان شهرها تبدیل می شوند!
نتیجه : صادرات قاچاق باعث کمبود و گرانی در داخل کشور و واردات قاچاق، با سود ۲۰۰ درصدی هم سبب گرانی و رشد تورم در اقتصاد ایران میشود، قاچاق، کلمه ای ترکی است. [۲۸/ ۲/ ۱۳۹۰ ]

علی رحیم پور سرشکه ،دکترای اقتصاد