پایتخت ایران شدن اصفهان پیش از دوران سلطنت شاه عباس/تهیه کننده علی غلامرضائی مدرس دانشگاه وپژوهشگرتاریخ ایران

اختصاصی همای گیلان:اصفهان در سال ۹۳۱ میلادی به تصمیم «مرداویز» قهرمان ملی ایرانیان که سودای احیاء امپراتوری ایران با همه مراسم و آیین های باستانی اش را در سر داشت، پایتخت اعلام شده بود. وی نخستین مراسم «سده» پس از ساسانیان را در همین شهر برگزار کرده بود و سخن گفتن و نوشتن، جز به فارسی را ممنوع ساخته بود. طغرل سلجوقی که در جریان تعرّض مسلّحانه به ایران نهم آگوست ۱۰۵۲ (۱۸ اَمُرداد ۴۳۱) اصفهان را تصرف کرده بود این شهر را پایتخت خود اعلام کرده بود و اصفهان این عنوان را چند سال حفظ کرده بود. طغرل که یک سُنّی متعصّب بود از اصفهان عازم بغداد شد و به حکومت بوئیان شیعه بر این شهر پایان داد و قدرت را به سُنّی ها و رئیس شان خلیفه عباسی بازگردانید. در سال ۱۹۱۵ (۱۲۹۴ هجری ـ زمان سلطنت احمدشاه قاجار و دومین سال جنگ جهانی اول) هم تصمیم گرفته شد که پایتخت ایران از تهران به اصفهان که در مرکز ایران قرار دارد منتقل شود که به علت ورود نیروهای خارجی متخاصم یکدیگر به ایران و تبدیل ایران به گوشه ای از میدان جنگ جهانی اول عملی نشد.
به نوشته برخی از مورخان، شاه عباس پس از انجام کودتا بر ضد پدرش و برکنار ساختن او، به این سبب که در قزوین، مادرش به دست قزلباشها کشته شده بود، مایل نبود که درآن شهر بماند و در نخستین فرصت اصفهان را پایتخت قرار داد و با این کار، در عین حال خود را از دست قزلباشها که یک سپاه متعلق به چند ایل بودند خلاص کرد و بعدا یک ارتش سراسری (عمومی) برای ایران به وجود آورد. مورخان دیگر، اهمیت موقع جغرافیایی اصفهان را که در مرکز کشور و بر سر راههای تجاری قرار دارد دلیل انتخاب آن به پایتختی دانسته اند.
درنخستین مراسم رسمی نوروز که در اصفهان برگزار شد، شاه عباس تاکید کرده بود که اصفهان تا ابد پایتخت ایران خواهد بود و دستور داده بود که در اصفهان به کشورهایی که در ایران نمایندگی سیاسی و بازرگانی داشتند، زمین رایگان داده شود تا برای خود سفارتخانه بسازند و از دولتهای دیگر خواسته بود که در اصفهان سفارتخانه و مرکز تجاری دایر کنند. شاه عباس سپس به آبادانی اصفهان پرداخت تا زیباترین شهر جهان شود. وی در اصفهان یک محله تازه برای کسانی که با او از قزوین نقل مکان کرده بودند بساخت که به “عباس آباد” معروف شده است. شاه عباس که در هرات متولد شده بود پیش از کودتا بر ضد پدرش، حکمران خراسان بود و در هرات می نشست. وی از ۱۵۸۸ تا ۱۶۲۹ بر ایران حکومت کرد و کوشش بسیار بعمل آورد تا مرزهای ایران را به حدود دوران ساسانیان برساند. از کارهای نظامی مهم دوران او اخراج پرتغالیها از بحرین و سراسر خلیج فارس بود.

منابع :

۱-تاریخ ایران کمبریج، پژوهش دانشگاه کمبریج (۱۳ جلد _ جلد ۱۰ )۲-کارنامه شاه عباس اول صفوی،علی غلامرضائی،انتشارات دافوس ،ص۳۴

با کانال همای خبر همراه باشید.http://@homaygilanir