همای گیلان: درسال ۱۲۱۲ عباس میرزا ، ولیعهد شجاع و نامدار فتحعلی شاه به طرز مشکوکی درگذشت. او در راه حفظ امنیت ایران و تلاش برای آزادی مناطق از دست رفته خصوصا در شمال غرب ( ترکمنچای و گلستان) تلاش بسیار کرد. از میان شاهزادگان قاجاری حرمسرای فتحعلی شاه، او تنها کسی بود که سرگرم تلاش برای وطن بود و حکمت و درایتش زبان زد بود.
[1]
بیماری مزمنی که دستگاه گوارش و کلیه‌های عباس میرزا را مورد حمله قرار داده بود، مزاج این شاهزاده را از حال اعتدال خارج ساخته و باعث شده بود او از لحاظ بنیه ضعیف شود. این امر لزوم مداوا و درمان فوری و مستمر را ایجاب می‌کرداما اشتغالات جنگی و سیاسی و حرکت‌های مداوم او برای امنیت دادن به شهرهای ناامن و سرکوبی گردنکشان اجازهٔ استراحت و معالجه را به او نمی‌داد و معالجات طبیب او «کورمک» نیز مؤثر واقع نمی‌شد.
هرات در محاصره بود که شاه قاجار به دلیلی نامعلوم عباس میرزا را فراخواند. سپهسالار ایران، فرزند خویش را برای ادامه محاصره شورشیان در هرات باقی گذاشت و عازم تهران شد اما در حوالی مشهد، بیماری کهنه کلیه‌اش تشدید شده و در شهر مشهد درگذشت. برخی مورخین به نقش پزشک انگلیسی عباس میرزا در مرگ او اشاره کرده و قائل به مسموم شدن ولیعهد می‌باشند اما صحت و سقم این ادعا هرگز مشخص نشده‌است.پس از مرگ او فرزندش محمدمیرزا به ولیعهدی رسید. یک سال و دو روز پس از مرگ عباس میرزا، پدرش فتحعلی شاه درگذشت. اعزام محصل به اروپا ، تلاش برای بازسازی کشور ، تلاش برای اصلاحات اداری و جلوگیری از فساد ، دعوت از اورپاییان برای دیدار از ایران ، و…. از اقدامات وی بود.
وی در حرم امام هشتم شیعیان نزدیکی ضریح دفن شد. منبع کتاب کارنامه عباس میرزا،علی غلامرضایی،انتشارات دافوس
/علی غلامرضایی، مدرس دانشگاه وپژوهشگرتاریخ