🌓فرار؛از”روستا”؛
🔶قرار؛در”شهر”🌘(۵)
•این بحث،در چند بخش،فراهم
و در دوشنبه ها،تقدیم می شود•
یادداشت از علی رحیم پور سرشکه
{آنچه که ما امروز به عنوان کلانشهر تهران می‌شناسیم تا قبل از دوره صفویه روستایی با جمعیتی بالغ بر هزار نفر بود،جمعیت تهران در دوره قاجار و در زمان انتخاب تهران به عنوان پایتخت ایران به ۱۵ هزار نفر رسید.
انتخاب تهران به عنوان پایتخت زمینه را برای افزایش جمعیت این شهر کوچک آغاز کرد،روند افزایش جمعیت تهران برای تبدیل شدن به یک کلانشهر از ابتدای حکومت پهلوی(حدودا سال۱۳۰۰شمسی)شروع و طی مدت ۴۰ سال جمعیت این شهر ده برابر شد و به دو میلیون نفر در سال۱۳۴۰ رسید.
تهران،۴۰ سال بعد یعنی بین سالهای (۱۳۴۰-۱۳۸۰)جمعیتی هفت میلیون نفری پیدا کرد و براساس سرشماری انجام شده جمعیت این شهر طی سالهای ۱۳۳۵ تا ۱۳۸۵ حدوداً ۵ برابر شد،این رشد جمعیتی در شهرهای اطراف تهران به مراتب بیشتر از تهران بوده است به نحوی که رشد جمعیت شهر تهران طی دهه های اخیر کاهش یافته و بر جمعیت پیرامون آن افزوده شده است.
از ۴۰ شهرستان پرجمعیت کشور هفت شهرستان متعلق به استان تهران است که از این هفت شهرستان،شهرستان‌های ری، اسلامشهر،پاکدشت،شهریار و بهارستان در حاشیه شهر تهران قرار دارند و قسمت عمده جمعیت آنها را می‌توان در جمعیت مجموعه شهری تهران لحاظ کرد.
جمعیت شهرستان تهران بین سالهای ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ به طور متوسط سالانه سه درصد رشد داشته است در حالی که این رشد جمعیتی طی سالهای ۱۳۸۵ تا۱۳۹۰ به طور متوسط
هشت دهم درصد بوده است.جمعیت تهران در سال ۱۳۹۵ برابر با ۸.۶۹۳.۷۰۶ نفر بوده است.}(خبرگزاری ایمنا)
•نگاهی به جمعیت ایران در
سرشماری ها•
اولین سر شماری در سال ۱۳۳۵
و آخرین سرشماری جمعیت در
سال۱۳۹۵ انجام شده بود•
از سال ۱۳۷۰؛سرشماری جمعیت
پنج سال یکبار شده است•
سال های ۱۳۸۰و ۱۴۰۰ به دلیل
نابسامانی،سرشماری جمعیت
انجام نشد•
در این سرشماری ها،”رشد
سالانه جمعیت ایران”؛بسیار
معنادار شده است•
●جمعیت ایران گرد(رند)شده
است•
•جمعیت ایران،سال ۱۳۳۵ :
نوزده میلیون نفر •
سیزده میلیون نفر روستا
نشین و شش میلیون نفر
شهر نشین •
•جمعیت ایران سال ۱۳۴۵:
بیست و شش میلیون نفر•
•جمعیت ایران سال ۱۳۵۵:
سی و چهار میلیون نفر •
•جمعیت ایران سال ۱۳۶۵:
پنجاه میلیون نفر•
•جمعیت ایران سال۱۳۷۰:
پنجاه و شش میلیون نفر•
○جمعیت ایران سال ۱۳۷۵:
شصت میلیون نفر •
•جمعیت ایران سال۱۳۸۵:
هفتاد میلیون نفر •
•جمعیت ایران سال۱۳۹۰:
هفتاد و پنج میلیون نفر •
•جمعیت ایران سال۱۳۹۵:
هشتاد میلیون نفر•
بیست میلیون نفر روستانشین
و شصت میلیون نفر شهرنشین•
(منابع:سالنامه های آماری
کشور ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ /مرکز
آمار ایران /صفحه ۱۰۰)
○نکته بسیار مهم○
متوسط رشد جمعیت سالانه
سرشماری ۱۳۴۵ نسبت به ۱۳۳۵
سه و یک درصد بوده است که
نشانگر رونق بهداشت عمومی در
روستاها،در دهه چهل خورشیدی
بود•
متوسط رشد سالانه جمعیت
سرشماری ۱۳۵۵ نسبت به
سرشماری ۱۳۴۵ معادل دو و
هفت دهم جمعیت است•چرا ؟!
چون در دهه پنجاه خورشیدی،
رسانه های جمعی حکومت
پهلوی دوم،شعار<فرزند کمتر؛
زندگی بهتر>؛را سر داده بودند
که تا حدودی موثر واقع شده
بود•
متوسط رشد سالانه جمعیت
سرشماری ۱۳۶۵ نسبت به
سرشماری ۱۳۵۵،معادل سه
و نه دهم درصد شد•چرا؟!
پس از انقلاب اسلامی۲۲ بهمن
۱۳۵۷؛افزایش زاد و ولد،مورد
تشویق قرار گرفته بود•
متوسط رشد سالانه جمعیت
سرشماری ۱۳۷۰ نسبت به
سرشماری ۱۳۶۵،معادل دو و نیم
درصد شد•چرا ؟! چون جنگ
هشت ساله ایران و عراق،
پیامدهایی؛مانند:کوچ ناخواسته
و رشد شدید شهر نشینی،را،به
همراه داشته است•
متوسط رشد سالانه جمعیت
سرشماری ۱۳۷۵ نسبت به
سرشماری ۱۳۷۰ معادل یک و
نیم درصد شده بود •
متوسط رشد سالانه جمعیت
سرشماری ۱۳۸۵ نسبت به
سرشماری ۱۳۷۵ معادل یک
و شش دهم درصد شد •
متوسط رشد سالانه جمعیت
سرشماری ۱۳۹۰ نسبت به
سرشماری ۱۳۸۵ یک و سه دهم
درصد شد•
برپایه دو سرشماری اخیر
رشد جمعیت کل کشور در
دوره پنج ساله ۱۳۹۵-۱۳۹۰
برابر یک و بیست و چهار
درصد بود.
(منابع:سالنامه های آماری/
مرکز آمار ایران)
●نتیجه●
رشدسالانه جمعیت ایران از
سال ۱۳۷۰ تا ۱۳۹۵ کاهنده و
این روند ادامه یافته است•
●به عبارت دقیق تر؛با سه
برابر شدن جمعیت شهرنشین
نسبت به روستانشین در
سرشماری ۱۳۹۵،این واقعیت
آشکار شد که خانوارهای شهری
ایران،به دلایل”اجاره نشینی”،
“سختی معاش”و”آینده گری”؛
به داشتن یک تا دو فرزند،
بسنده کرده اند•
▶️علی رحیم پور سرشکه▶️
۸ بهمن ۱۴۰۳