اختصاصی همای خبر/ضمن گرامیداشت روز خبرنگار که به جد شغل بسیار دشوار و مهمی در جامعه محسوب می شود و همه خبرنگاران عزیز قابل احترام هستند، اما در این یادداشت بنا به شجاعت و اصالت و اصل جهاد تبیین به یک پدیده نکوهیده در این وادی می پردازم.
امروزه روز رسالت رسانه ها فراتر از آن چیزی است که در گذشته حاکم بوده و رصد و پایش اخبار پیرامون، لحظه ای در دسترس است.
در همه جوامع، رسانه ها و خبرنگاران مهمترین و کارآمدترین بستر اطلاع رسانی برای ارتباط با مخاطبان است که هدف آن، انتقال اخبار و پیامهای متعدد و متنوع روز به جامعه به منظور آگاهی افراد از شرایط و رویدادهای داخلی و خارجی جهان در عرصه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، امنیتی و غیره است.
با وجود رشد این صنعت، دلایل متعددی باعث گردیده تا برخی رسانه‌ها از لغزش و خطا مصون نمانده و آسیب‌پذیر و آسیب‌رسان شوند و از رسالت و تکلیف حقیقی و انسانی خویش یعنی اخلاق محوری، رعایت امانت، تبیین و انعکاس صحیح رویدادها و واقعیتها و نیز ارائه دقیق تحلیل‌ها به شهروندان، غفلت ورزند و در گردباد تحریفات و تناقضات تحلیلی روایتها و اسارت در باندبازی های افراد و احزاب و سهم خواهی ها و…، سبب کج فهمی و سردرگمی و برداشت ناصواب و قضاوت غیر منصفانه جامعه شوند و موجی از بی‌اعتمادی را در سطح جامعه اشاعه دهند و از این رهگذر، یک خیانت در جامعه اسلامی مرتکب شده اند.
یکی از مهمترین علل این لغزش و کاستی در حوزه رسانه و اطلاع رسانی، عدم استقلال مالی رسانه‌ها است، چرا که همین امر موجب گردیده تا روایت رویدادها و چرخش تحلیلی اخبار توسط آنان به سمت و سویی جریان یابد که حاصل آن جز تأمین منافع برخی افراد و گروهها نباشد.
رسانه‌هایی که خود را وامدار جریانات و افرادی می‌دانند که تأمین کننده منابع مالی آنان بوده و بقا، دوام و حیات آنان را متعهد شده‌اند. لذا همسویی با این جریانات، وجدان و اخلاق حرفه‌ای آنان را ذیل منافع شخصیشان قرار داده است.
یک روشنگری دیگر اینکه رسانه های کثیری در ابتدا شروع به تخریب یک فرد یا مسئول یا سازمانی می کنند تا پس از مدتی آن فرد یا افراد یا نماینده آنها برای مذاکره و امتیاز دادن شروع به مذاکره نمایند، متاسفانه این یک روش کثیف در فضای سیاسی حاکم است و خوب است مردم عزیز این جریانات را متوجه شوند، مثلا در فضای رسانه ای گیلان بر علیه استاندار چنین جریاناتی با قدرت تمام در حال رخ دادن است که با رصد و پایش سطحی می توان تشخصی داد که عوامل پشت صحنه تخریب ها و سیاه نمایی ها و سهم خواهی ها چه افرادی هستند و متاسفانه اصحاب رسانه ما برای دریافت پول خرد آلت دست دوستان غیر ارزشی می شوند.
از طرف دیگر، بخشی از معضلات و مشکلات این طیف از رسانه‌ها جذب و استفاده از افراد ناپخته و غیرحرفه‌ای در جمع اصحاب رسانه است. زیرا این مستخدمان، پیش از آن که متعهد به اخلاق حرفه‌ای و اخلاق اسلامی، و متخصص در حوزه رسانه باشند، به دلیل فقدان آموزشها و مهارتهای لازم و به صرف پیوند ایدئولوژیکی سعی در تثبیت خویش داشته و با انتشار اخبار و تحلیلهای غلط و غیرحرفه‌ای واقعی نما و القای آن به جامعه، ناخواسته ضمن تشویش اذهان عمومی، در راستای یک پدیده ضد ارزش گام برمی‌دارند.
همین امر موجب شده تا روزانه با حجم فراوانی از اخبار و اطلاعات ضد و نقیض، نادرست و جهت دار مواجه شویم که آثار مخرب و اثرگذاری عمیق و بلند مدتی را در ذهن توده مردم و حتی جامعه فرهیختگان برجای گذارده‌اند. این خود، نه تنها باعث نومیدی و سرخوردگی مردم شده، بلکه مقدمه تحلیلهای غلط اقشار جامعه را از سر ناآگاهی و جهل در مواجهه با اینگونه اطلاعات در بر داشته است.
همچنین علاوه بر ولنگاری فضای مجازی ناشی از فقدان نظارت دستگاههای ذیربط و ناکارآمدی چون وزارت ارشاد و ارتباطات، شورای عالی فضای مجازی و …، و عدم برخورد جدی قضایی حقوقی و کیفری است که شاهد انعکاس مطالب تنش‌زا با تیترهای نامناسب از سخنان کد دار و عامدانه و نیز اظهار نظرهای نابخردانه، ناسنجیده و ناآگاهانه برخی در میان اقشار مختلف جامعه و موجبات تنش و التهابات جامعه را فراهم می‌سازند، هستیم.
نباید اجازه دهیم که هر فرد در هر تریبون به خود اجازه توهین و انگ به سایر مسئولین دهد بدون اینکه آثار و جرائم این بزه ها را نداند، اگر برخود قانونی صورت گیرد هرگز احدی به راحتی مرتکب جرم نمی شود.
بنابراین این پرسش مطرح می‌شود که دولتمردان، دستگاههای نظارتی و امنیتی، مراکز و اصحاب با نفوذ و تأثیرگذار عرصه فرهنگ، ارتباطات و فناوری چه تدابیری را در برخورد با معضلات رسانه‌ای به منظور مقابله با اخبار زرد و التهاب‌آفرین و تحلیلهای غیر واقع‌گرایانه اندیشیده و چه اقدامات کارشناسانه و فرهنگ‌سازانه‌ای را تدبیر کرده‌اند تا کاهش و حذف اخبار و اطلاعات مخرب را در کوتاه‌ترین زمان و با کمترین هزینه در پی داشته باشد و توصیه دغدغه‌مندانه رهبر معظم انقلاب را از باب تبیین روایات واقعی تحقق بخشد.
انتظار می‌رود رسانه های متعهد و انقلابی در اقدامی راهبردی و جهادی با بینش مکاشفه‌ای، خودکفایی مالی، ارائه تحلیلهای هوشمندانه و بهره‌مندی از نیروهای متخصص و حرفه‌ای انقلابی در عرصه پردازش اخبار و رویدادها، به تبیین دقیق روایات و واقعیتها و تزریق نشاط و امید در متن جامعه پرداخته و با بی‌اثرسازی اخبار غلط و دوپهلو و عدم پوشش خبری سخنرانی های سهم خواهی و پوچ و کینه توزانه این روزها، راهکارهای کاربردی سازنده، مؤثر و نتیجه بخش را با حداقل هزینه و در کمترین زمان ممکن ارائه دهند تا با بهره‌مندی حداکثری از ظرفیتهای موجود، در نبرد روایتها به ظفر نائل شویم.
سجاد صلاح کار