پایگاه خبری و تحلیلی همای خبر پایگاه خبری و تحلیلی همای خبر|پایگاه خبری و تحلیلی همای گیلان|پایگاه خبری و تحلیلی استان گیلان|اخبار گیلان| اخبار روز گیلان | خبرهای گیلان| با اخبار گیلان همراه شوید|
سگ‌گردانی و آسیب‌های ناشی از آن/به قلم: سارا زراقی- کارشناس اجتماعی
یکی از رفتارهای نوظهور که با تقلید از فرهنگ و سبک زندگی غربی ترویج پیدا کرده است، هم‌نشینی با حیوانات به ویژه سگ در منازل و چرخاندن آن در معابر عمومی می‌باشد که از این رفتار با عنوان سگ‌گردانی یاد می‌شود
یکی از رفتارهای نوظهور که با تقلید از فرهنگ و سبک زندگی غربی ترویج پیدا کرده است، هم‌نشینی با حیوانات به ویژه سگ در منازل و چرخاندن آن در معابر عمومی می‌باشد که از این رفتار با عنوان سگ‌گردانی یاد می‌شود.
یکی از مهم‌ترین چالش‌های اجتماعی و حقوقی در جامعه، سگ‌گردانی در تمام گونه‌های آن است. متاسفانه هیچ تصریحی درباره ممنوعیت و یا جواز این پدیده وجود ندارد و همین مسأله، موجب سلیقه‌ای عمل کردن شده و وجود خلاء قانونی سبب شده است تا حاملان سگ در اماکن مسکونی، معابر عمومی و برخی حامیان اینگونه افعال، به موجب نبود قانون متقن با استناد به اصل قانونی بودن جرم و مجازات؛ نه تنها چنین کاری را جرم ندانند بلکه در مواجهه با مأموران نظم و امنیت از هرگونه برخورد و اعمال قانونی به عنوان تضییع‌کننده حق شهروندی یاد کنند. از این رو بررسی آسیب‌های ناشی از این پدیده در زمینه‌های بهداشتی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی امری ضروری به نظر می‌رسد تا با ایجاد قوانین و پرکردن خلاء قانونی بتوان گامی اساسی برای از بین بردن این معضل اجتماعی برداشت.
پدیده سگ‌گردانی یک معظل نوظهوری است که سلامت و امنیت افراد و جامعه را به خطر می‌اندازد. متاسفانه این پدیده به عنوان یک تفریح جدید برای برخی از جوانان تبدیل شده و اغلب آن‌ها نگهداری از سگ را نشانه امروزی بودن قلمداد می‌کنند.
سگ‌گردانی یا نگهداری از سگ تهدیدی علیه سلامت روانی و بهداشتی جامعه محسوب می‌شود. براساس تحقیقات بیش از هزار و ۷۰۰ بیماری مشترک بین انسان و حیوانات شناسایی شده که حدود ۸۰۰ مورد آن از طریق ارتباط سگ و انسان است که این موضوع می‌تواند مسأله قابل تأمل برای افرادی باشد که با سگ در ارتباط هستند. به عنوان مثال، لپروسپیروز، درماتوفیتوز، سالمونلا و … ازجمله بیماری‌های مشترک بین انسان و سگ به شمار می‌روند. بنابراین صاحبان سگ به دلیل نگهداری از سگ می‌توانند ناقل این قبیل از بیماری‌ها باشند.
در بسیاری از مستندات، شاهد حمله‌ور شدن این حیوان به شهروندان و اقشار کم‌توان همچون کودکان و سالمندان بوده‌ایم تا حدی که آسیب‌های ناشی از آن باعث نقص عضو دائم در آن‌ها شده و در صورت نرسیدن به موقع این افراد به مراکز درمانی حتی موجب فوت نمودن آنان شده است.
متأسفانه برخی از اوقات صاحبان سگ بدون قلاده آنان را در خیان رها می‌کنند و این موضوع موجب ایجاد رعب و وحشت در شهروندان می‌شود به همین دلیل در بسیاری از کشورها نگهداری از حیوانات به خصوص برخی از نژادهای سگ و سگ‌های غول‌پیکر در اماکن عمومی ممنوع بوده و فرد متخلف برابر قانون جریمه می‌شود.
سگ‌گردانی و نهادینه شدن آن به عنوان یک خرده فرهنگ غربی، بر خلاف سبک زندگی ایرانی و اسلامی است و تقلید کورکورانه از آن بی‌تردید تبعات زیادی را در پی دارد.
ترویج و الگوبرداری این امر در کودکان و نوجوانان هزینه‌های گزافی را به دلیل خریداری لوازم و خرید سگ‌های از نوع مینیاتوری بر خانواده‌ها تحمیل می‌کند. هزینه‌ای که می‌تواند صرف امور مهم و ضروری زندگی شود.
گاهی از اوقات زوج‌های جوان به جای فرزندآوری به نگهداری از حیوانات خانگی روی می‌آورند، این زوج‌ها به واسطه فرار از مسئولیت و پرکردن خلاء‌های عاطفی و تنهایی به سگ پناه می‌برند و از ابتدای زندگی مشترک سگ را به خانه خود می‌آورند و همانند فرزند نسبت به او محبت و توجه می‌کنند، عده‌ای از زوج‌ها برای سرگرمی فرزند خود و پر کردن اوقات فراغت او سگ را انتخاب می‌کنند و سگ را نوعی همبازی و همدم فرزند خود می‌دانند
یکی دیگر از دلایل علاقه به نگهداری از سگ؛ چشم و هم‌چشمی و کسب جایگاه اجتماعی به واسطه تبلیغ در فضای مجازی توسط افراد مشهور است. به طوری که نگهداری از سگ به عنوان ژست اجتماعی و روشنفکر بودن تلقی می‌شود
رسانه‌ها به ویژه رسانه‌های معاند در این میان نقش مهمی دارند در بسیاری از مستندات نگهداری از حیوانات، این رسانه‌ها تلاش می‌کنند افرادی که از سگ نگهداری می‌کنند را فردی ثروتمند، روشنفکر و از لحاظ اجتماعی در سطح بالا نشان دهند.
نگهداری از سگ و یا سگ‌گردانی به ویژه در مکان‌های پرتردد و یا آپارتمان، به دلیل احتمال بروز آسیب‌های جسمی، بهداشتی و روانی عموما با نارضایتی شهروندان و همسایگان روبه رو است بنابراین سگ‌گردانی را می‌توان به عنوان پدیده‌ای که ناقض حقوق شهروندی است دانست.
با توجه به موارد گفته شده، حضور سگ‌گردانان در معابر عمومی خطراتی را برای شهروندان ایجاد می‌کند و از سویی تهدید جدی علیه بهداشت عمومی تلقی می‌شود.
تاکنون برای نگهداری از حیوانات خانگی مانند سگ در خودرو یا همراه داشتن آن در خیابان، جرم و مجازات به طور صریح در متن قوانین تعیین نشده، اما با کمی تأمل در برخی از مواد قانونی می‌توان ممنوعیت سگ گردانی در مجامع عمومی را از این قبیل مواد استناد کرد. با همین استدلال، می‌توان گفت که اگر نگهداری حیواناتی، چون سگ مخل نظم و آسایش دیگران شود، افراد می‌توانند با استناد به موادی از قانون طرح شکایت کنند.
اصل ۴۰ قانون اساسی مقرر کرده که هیچ کس نمی‌تواند اعمال حق خویش را به وسیله ضرر به غیر یا تجاوز به منافع عمومی قرار دهد. با استناد به این اصل، اگر سر و صدای حیوانات و یا سایر اعمال آن، باعث بر هم خوردن آرامش دیگران شود آن‌ها می‌توانند با استناد به این اصل قانونی و سایر قوانین رفع مزاحمت کنند.
همچنین براساس ماده ۵۰۱ قانون مجازات اسلامی، هر گاه کسی بر روی شخصی سلاح بکشد یا حیوانی را به سوی او برانگیزد یا هر کاری که موجب هراس او می‌گردد مانند فریاد کشیدن یا انفجار صوتی انجام دهد و براثر این ارعاب، شخص بمیرد یا مصدوم گردد حسب مورد براساس تعاریف انواع جنایات به قصاص یا دیه محکوم می‌شود.
در این ماده به وضوح روشن است در که فردی، سگ را برای هراس دیگران یا حمله به آن‌ها برانگیزاند در صورت صدمه به قربانی، فرد برانگیزاننده به قصاص یا دیه محکوم می‌گردد.
سگ‌گردانی یا نگهداری از سگ به عنوان یک خرده فرهنگ غربی، می‌تواند در شکلی سازمان یافته و هدفمند موجب استحاله فرهنگی شود و در زمینه‌های مختلف موجب مشکلات بهداشتی، کاهش جمعیت، ضعف در ارتباط با خویشاوندان و فاصله عاطفی با هم نوعان را فراهم آورد و تبعات زیادی برای جامعه داشته باشد.
به قلم: سارا زراقی- کارشناس اجتماعی
