دکتر مرضیه وحید دستجردی، در سال ۱۳۸۸ توانسته بود با رأیی بالا بر مسند وزارت تکیه زند؛ در دی ماه سال ۱۳۹۱، طی حکمی از سوی رئیسجمهور وقت، محمود احمدی نژاد، از این مقام عزل شد.
دکتر مرضیه وحید دستجردی، متخصص زنان و زایمان و اولین زنی است که بعد از پیروزی انقلاب در جمهوری اسلامی ایران به مقام وزارت رسیده است. وی علاوه بر وزارت بهداشت دولت دهم، نمایندگی دورههای چهارم و پنجم مجلس شورای اسلامی را نیز در کارنامه خود دارد. او که در سال ۱۳۸۸ توانسته بود با رأیی بالا بر مسند وزارت تکیه زند؛ در دی ماه سال ۱۳۹۱، طی حکمی از سوی رئیسجمهور وقت، محمود احمدی نژاد، از این مقام عزل شد. دکتر وحید دستجردی، از نظر سیاسی، عضو جمعیت زنان اصولگرا است.
زندگینامه
مرضیه وحید دستجردی، در سال ۱۳۳۸، در خانوادهای اصالتاً اصفهانی در شهر تهران متولد شد. دکتر وحید دستجردی، اولین زنی است که بعد از پیروزی انقلاب در جمهوری اسلامی ایران به مقام وزارت رسیده است. او متخصص زنان و زایمان و عضو هیأت علمی دانشگاه تهران است و علاوه بر وزارت بهداشت دولت دهم، نمایندگی دورههای چهارم و پنجم مجلس شورای اسلامی را نیز در کارنامه خود دارد. او که در سال ۱۳۸۸ توانسته بود با رأیی بالا بر مسند وزارت تکیه زند؛ دی ماه سال ۱۳۹۱، طی حکمی از سوی رئیسجمهور وقت، محمود احمدی نژاد، از این مقام عزل شد. دکتر وحید دستجردی از نظر سیاسی، عضو جمعیت زنان اصولگرا است.
پدر دکتر وحید دستجردی، دکتر سیفالله وحید دستجردی، پنجمین رئیس جمعیت هلالاحمر جمهوری اسلامی ایران بود که به مدت ۱۶ سال در این سمت باقی ماند؛ وی در سال ۱۳۷۸ دار فانی را وداع گفت.
همسر او دکتر “نخستین”، در دوران وزارت وحید دستجردی، مشاور وی در امور دندانپزشکی بود. دکتر وحید دستجردی در سالهای اولیه بعد از انقلاب با دکتر “نخستین” که دندانپزشکی میخواند آشنا شده و در مراسمی ساده زندگی خود را آغاز کردند.
دکتر وحید دستجردی دارای دو فرزند دختر است که یکی از آنها پزشکی و دیگری علوم ارتباطات خواندهاند. خواهر دکتر وحید دستجردی، “الهه وحید دستجردی”، در سالهای اولیه انقلاب روزنامهنگاری میکرد اما بعدها به دندانپزشکی روی آورد. او که در سالهای دورتر به عنوان معاون پژوهشی دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در حال خدمت بود، در سال ۱۳۹۰ از سوی ریاست دانشگاه، به سمت ریاست دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انتخاب شد. او همچنین ریاست کلینیک دندانپزشکی خبرنگاران را در کارنامه خود دارد.
برادر دکتر وحید دستجردی، “حمید وحید دستجردی” بر خلاف خواهران و پدر علاقهای به طب نداشت و دل در گرو فلسفه نهاد. او دکترایش را در رشته «منطق فلسفی» از آکسفورد انگلستان گرفته است. حمید در ابتدا از علاقمندان و مریدان “عبدالکریم سروش” بود اما بعد از سال ۱۳۸۲ آرام آرام به بازخوانی اعتقادات خود پرداخت و به یکی از منتقدان جدی سروش مبدل شد و بعد از آن بیشتر به کار دانشگاهی پرداخت، او ریاست دپارتمان فلسفه در مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات (IPM) را در کارنامه خود دارد.
برادر دیگر دکتر وحید دستجردی، “احمد وحید دستجردی”، مشهور به “سردار احمد وحید”، دارای مدرک کارشناسی ارشد در رشته صنایع و دکترا در رشته علوم استراتژیک است. وی سالها به عنوان رئیس سازمان هوافضای وزارت دفاع مشغول فعالیت بوده و در موفقیتهای دفاعی کشور و ساخت مدرنترین موشک ها و نیز دستیابی ایران به تکنولوژی موشک حامل ماهواره، نقش بسیار مهمی داشته است. سردار وحید دستجردی پس از سالها فعالیت در سازمان هوافضا، مدتی به سپاه پاسداران رفت و در سال ۱۳۸۸ با حکم وزیر دفاع، به عنوان جانشین این وزارتخانه منصوب شد. در آغاز دولت نهم وی از نامزدهای تصدی وزارت دفاع بود و در دولت دهم نیز انتظار میرفت وی به عنوان وزیر به مجلس معرفی شود. دکتر محمد اصفهانی که به عنوان خواننده و پزشک شناخته شده است از لحاظ نسبت فامیلی، پسر خالهٔ دکتر وحید دستجردی است.
دوران تحصیل و کسب مدارج علمی
دکتر وحید دستجردی، به دلیل هوش و استعداد بالایی که از کودکی داشت، توانست، در ۱۶ سالگی وارد دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران شود. سالهای تحصیلش مصادف بود با سالهای انقلاب و او نیز آرام آرام به دانشجویی سیاسی تبدیل شد.
در سال ۱۳۶۶ او به عنوان یکی از سه عضو شورای فرهنگی و اجتماعی زنان، مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی انتخاب شد و در سال ۱۳۶۷ بورد تخصصی خود در رشته جراحی زنان و زایمان را دریافت کرد. پس از دریافت مدرک دکترای خود طرح خدمت خود را به مدت ۲ سال به عنوان متخصص زنان و زایمان در بیمارستان امیرالمؤمنین علی (ع) شهرستان “گراش” واقع در استان فارس گذراند. سپس به عنوان عضو هیأتعلمی گروه زنان و زایمان دانشگاه تهران در بیمارستان آرش با سمت استادیار انتخاب شد. وی کتابهای متعددی در حوزه بیماریهای زنان به عنوان ترجمه و تألیف دارد.
اقدامات سیاسی و فعالیتهای دوران دانشجویی
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، فضای انقلابی هنوز بر کشور حاکم بود و راهپیماییهای گسترده همچنان برگزار میشد. دکتر وحید دستجردی هم مانند بسیاری دیگر حضوری فعال در این راهپیماییها داشت و علاقهاش به سیاست نه تنها فروکش نکرده بود که شعلهورتر هم شده بود.
از آنجا که حمایت از مستضعفان یکی از اصلیترین شعارهای انقلاب اسلامی ایران بود و قرار بود انقلاب حامی پابرهنگان باشد، دکتر وحید دستجردی به عنوان یک پزشک انقلابی با عشق و علاقه خاصی به درمان بیماران محروم میپرداخت و این رویه را بعدها زمانی که در بیمارستان آرش در شرق تهران، مشغول به کار شد ادامه داد.
در سالهای اولیه دهه ۱۳۶۰، دکتر وحید دستجردی به هوای سر زدن به خواهرش “الهه” که حضوری فعال در سرویس اجتماعی کیهان داشت، پا به تحریریه آن که تحت مدیریت سید محمد خاتمی اداره میشد گذاشت، اما مشی او با خاتمی و جناح چپ ناسازگار بود. او از مطرح کنندگان «طرح تفکیک جنسیتی در بیمارستانها» است. دستجردی با طرح پیوستن ایران به کنوانسیون امحای کلیه اشکال تبعیض علیه زنان نیز مخالفت کرده بود.
انحرافات اخلاقی در دانشگاهها و انزوای حزبالله، دکتر وحید دستجردی را بر آن داشت تا در ۷ آبانماه سال ۱۳۶۳، درحالیکه هنوز دانشجو بود برای اعتراض نزد اکبر هاشمی رفسنجانی که در آن زمان ریاست مجلس را بر عهده داشت برود و از فضای حاکم بر دانشگاهها گله کند.
دوران نمایندگی مجلس
مرضیه وحید دستجردی در دور دوم انتخابات مجلس چهارم درحالیکه جناح چپ آرام آرام به حاشیه رانده میشد و خبری از حضور کاندیداهای جناح چپ در مجلس چهارم نبود، از حوزه انتخابیه تهران کاندیدا شد. اولین حضورش در انتخابات با پیروزی همراه بود و با کسب ۳۷۱۹۶۱ رأی از مجموع ۱۰۲۵۶۲۹، یعنی با ۳۶ درصد از آرا توانست در اردیبهشتماه سال ۱۳۷۱ وارد خانه ملت شود.
مرضیه وحید دستجردی بار دیگر در دور پنجم هم کاندیدا شد اما به مانند مجلس چهارم در دور دوم به مجلس راه یافت با این تفاوت که آرایش ریزش ۲۰۰ هزار نفری پیدا کرد، گرچه نسبت به نرخ مشارکت درصد آرایش ۵ درصد افزایش یافت.
دوران وزارت
پس از انقلاب اسلامی علی رغم اعتقاد بسیاری که اسلامی بودن نظام جمهوری اسلامی را مانع از حضور زنان حتی در پائینترین عرصههای سیاسی و اجتماعی کشور می دانستند؛ در دولت دهم برای اولین بار تابوی حضور زنان ایرانی در مناصب قدرت شکسته شد و مرضیه وحید دستجردی به عنوان وزیر بهداشت و درمان معرفی و با رای حداکثری از نمایندگان مجلس هشتم این سمت را برعهده گرفت.
وحید دستجردی نخستین وزیر بهداشت زن در تاریخ ایران بوده و تا کنون اولین و تنها زنی است که در تاریخ حکومت جمهوری اسلامی ایران به مقام وزارت رسیده است. پس از “فرخ رو پارسا” و “مهناز افخمی”، دکتر وحید دستجردی سومین زن در تاریخ ایران است که وزیر شده است.
هنگامی که محمود احمدی نژاد تصمیم به تابوشکنی گرفت و عزم خود را برای معرفی وزیر زن به مجلس جزم کرد، شاید هیچکس فکر نمیکرد که مرضیه وحید دستجردی گزینه جایگزینی باقری لنکرانی باشد. روایت میکنند که در انتخابات ۱۳۸۸ دکتر وحید دستجردی حتی به احمدینژاد هم رأی نداد و گزینه انتخابی او محسن رضایی بود، گرچه در آن ایام رفت و آمدهایی هم به کمیته پزشکان ستاد تبلیغاتی محمود احمدی نژاد داشت.
تا روز ۲۵ مرداد که محمود احمدی نژاد در گفت وگوی زنده اخبار ساعت ۱۴ سیما اعلام کرد مرضیه وحید دستجردی را برای تصدی وزارت بهداشت به مجلس معرفی خواهد کرد، نمایندگان و حتی اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هیچ حدسی برای گزینه پیشنهادی رئیس دولت دهم در وزارت بهداشت نداشتند.
روز ۲۵ مرداد سال ۱۳۸۸ نام مرضیه وحید دستجردی به عنوان گزینه پیشنهادی احمدی نژاد برای حضور در وزارت بهداشت سر زبان ها افتاد و خبرگزاری حامی دولت هم در معرفی وی اصطلاح «فعال سیاسی» را به کار برد. اصطلاحی که با واقعیت منافاتی ندارد زیرا طی سالهای اخیر نام وحید دستجردی بیش از آنکه به عنوان یک پزشک و داعیه دار سلامت مطرح شده باشد، به عنوان یک سیاستمدار اصولگرا تکرار شده بود.
دکتر وحید دستجردی ماجرای معرفیاش به عنوان وزیر بهداشت را اینگونه روایت میکند:
«من برای جلسهای به دفتر ریاست جمهوری دعوت شدم. خودم فکر میکردم احتمالاً باید جلسهای باشد درخصوص مسائل سلامت زنان کشور. برای اولین بار که به چنین جلسهٔ دعوت میشدم. اصلا فکر نمیکردم که بحث وزارت من باشد. وقتی که رفتم چنین پیشنهادی مطرح شد و در وهله اول هم نپذیرفتم، چون مسئولیت وزارت بهداشت کار بشدت سنگین و سختی است. همه مردم با این وزارتخانه در ارتباط هستند و شما باید مسئولیت ۷۳ میلیون نفر از جمعیت کشور را بپذیرید. قرار شد که بیشتر فکر کنم و خب من هم جوانب کار را سنجیدم و با خیلیها مشورت کردم و بالاخره پذیرفتم. اول با همسرم و فرزندانم مشورت کردم. بعد با برادرها، خواهرم و دوستان.
اگر مسؤولیت وزارت را نمیپذیرفتم در حق زنان اجحاف میکردم
با خودم فکر کردم حالا که مردی پیدا شده تا چنین مسئولیتی را بعد از ۳۰ سال از انقلاب به عهده زنی قرار دهد، اینکه بخواهم شانه خالی کنم و آسایش و آرامش خودم را بر این مسئولیت ارجح بدانم، شاید اجحافی باشد به زنان کشورم. همه مشکلات و سختیها را میدانستم. خب گذشته از اینکه کار در وزارتخانه سخت است، میدانستم که برخی با زن بودنم هم مخالفت میکنند و مشکلاتی پیش خواهد آمد، اما در نهایت فکر کردم این مسئولیت فرصتی است برای حضور زنان در چنین پستی در جمهوری اسلامی و اینکه زنان هم بگویند ما میتوانیم. احساس کردم با توکل به خدا و با توجه به اینکه نیت خودم خیر است، میتوانم و بهتر است راه حضور زنان را دست کم با این مسئولیت هموار کنم.»
موافقان وزارت دکتر وحید دستجردی
هنگامی که محمود احمدی نژاد، دکتر وحید دستجردی را به عنوان وزیر بهداشت به مجلس معرفی کرد، تنی چند از سیاسیون و حتی مراجع تقلید نیز لب به انتقاد گشوده و گفتند بهتر است بانوان در سمت وزارت یک دولت حضور نیابند. رئیس جمهور هم مثل همیشه صدای منتقدان را نشنید و پس از رأی اکثریت مجلسیها، برای وزیر جنجالیاش حکم را صادر کرد. البته بودند کسانی که سعی می کردند در این فضا به تخصصهای وحید دستجردی توجه بیشتری نشان دهند.
حمایت دکتر مرندی از خانم وزیر
دکتر علیرضا مرندی، نماینده مردم تهران در مجلس هشتم، بعنوان نماینده حامی دکتر دستجردی در روز رأی گیری گفت: «به اعتقاد بنده خانم دکتر دستجردی نیازی به معرفی ندارد. شناخت بنده از او به سال ۱۳۵۹ برمی گردد. ایشان دانشجوی پزشکی بودند چون تیزهوش بودند از سن ۱۶ سالگی وارد دانشکده پزشکی شدند. تنوع کاری در زمینه فعالیت های ایشان از دانشجویی تاکنون در زمینه های بهداشت، درمان، آموزشی، پژوهشی و سطح بین المللی سلامت ایشان را جامع الاطراف کرده است. ایشان در زمینههای مختلف علمی، مذهبی، فرهنگی و اجرایی فعالیت داشته و نمونهای از نقش ارزشمند بانوان پس از انقلاب اسلامی است که به برکت محیط امن اسلامی پس از پیروزی و به دنبال رهنمودهای بنیان گذار انقلاب اسلامی و رهبری پیشرفت نمودند.»
رأی بالای مجلس به اولین وزیر زن
سوابق کاری و خانوادگی دکتر وحید دستجردی در روز رأی اعتماد به کارش آمد و هرچند برخی نمایندگان تلاش کردند با استناد به برخی احادیث و فقه، وزارت یک زن را مانع شوند اما در نهایت در ۸ شهریور سال ۱۳۸۸، با ارائه پیشنهاد وزارت توسط محمود احمدی نژاد به مجلس شورای اسلامی، این پیشنهاد به بررسی گذاشته شد و چند روز بعد در جلسهٔ رأیگیری در تایخ ۱۲ شهریور سال ۱۳۸۸، از مجموع ۲۸۶ رأی اخذ شده، با ۱۷۵ رأی موافق، ۲۹ رأی ممتنع و ۸۲ رأی مخالف، دکتر مرضیه وحید دستجردی موفق به کسب رأی اعتماد از مجلس برای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شد.
اقدامات وحید دستجردی در دوران وزارت
در ابتدای قبول سمت وزارت از سوی دستجردی بسیاری گمان میکردند وی از عهده این مسئولیت بر نمیآید این در حالی بود که علیرضا مرندی وزیر بهداشت در دولتهای دوم میرحسین موسوی و اکبر هاشمی رفسنجانی وی را یک زن نخبه معرفی کرده بود. بعد از گذشت حدود ۱ سال از قبول این سمت از طرف وحید دستجردی، وی به عنوان یکی از پرانرژی ترین وزیران دولت شناخته شد و علی رغم نظر برخی که وی را فردی خسته و درمانده میدانستند که قادر به انجام درست مسئولیت خود نیست، همواره شاداب، سرزنده و یکی از سوژه سازترین وزرای دولت دهم برای خبرنگاران بود.
حضور ناگهانی در بیماستانها، پی گیری مشکلات بیماران، ارتقای وضعیت شغلی پرستاران و سرو سامان دادن اورژانس بیمارستانها از جمله اقدامات دکتر مرضیه وحید دستجردی بود که همواره موجب تمایز وی از دیگر وزرای دولت دهم بوده است.
اجرا و گسترش برنامه پزشک خانواده در شهرها، ساماندهی اورژانسهای بیمارستانی، تدوین و رونمایی از نقشه جامع علمی و نقشه تحول نظام سلامت، تولید ۲۴ داروی بیوتکنولوژیک تا پایان سال ۱۳۹۰، استقرار نظام ملی و جامع ارتقای کیفیت، حرکت در راستای تحقق اسناد بالادستی شامل نقشه تحول نظام سلامت و برنامه پنجم توسعه، ارتقای رتبه ایران در تولید علم، تکمیل شبکه بهداشتی درمانی روستایی سراسر کشور، گسترش تختهای بیمارستانی در نقاط مختلف کشور را میتوان از مهمترین دستاوردهای دوران وزارت دکتر وحید دستجردی نام برد.
دکتر وحید دستجردی خبرسازترین زن ایرانی
دکتر وحید دستجردی، در دومین همایش ملی “بانوی وفا” که در ۲۴ اردیبهشتماه سال ۱۳۹۱، با هدف معرفی و تقدیر از زنان خبرساز و تأثیرگذار ایران در سال ۱۳۹۰، در تالار وحدت تهران برگزار شد؛ به عنوان خبرسازترین زن ایرانی در سال ۱۳۹۰ برگزیده شد.
در این همایش که برای دومین سال پیاپی برگزار میشد، بیش از ۱۰۰۰ بانوی ایرانی توسط نهادهای دولتی و غیردولتی فعال در حوزه زنان به این خبرگزاری معرفی شده بودند که با بررسی صورت پذیرفته توسط کارشناسانی از حوزه رسانه و زنان، ۱۵۰ نفر به عنوان تاثیرگذار و خبرسازترین بخشهای مختلف علمی، سیاسی، ایثارگری، کارآفرینی، مدیریت شهری، فرهنگی هنری، مدیران و قرآنی انتخاب شدند. از میان ۱۵۰ نفر فوق ۱۰ نفر به عنوان ۱۰ زن خبر ساز ایران در سال ۱۳۹۰ معرفی شدند که دکتر وحید دستجردی، اولین وزیر زن ایرانی در جمهوری اسلامی ایران به عنوان خبرسازترین زن ایرانی در سال ۱۳۹۰ برگزیده شد.
عزل وحید دستجردی از وزارت
کمتر کسی به ذهنش میرسید در مدت زمان کمی که تا پایان عمر دولت نهم باقی مانده بود، محمود احمدی نژاد با تمام عزل و نصبهای فراوانی که در دولت نهم و دهم انجام داد و برخی از آنها با مخالفتهایی نیز همراه بود، وزیر بهداشت کابینه دهم، مرضیه وحید دستجردی را عزل کند. تعریف و تمجیدهای وزیر بهداشت و رئیس جمهور از یکدیگر تمامی نداشت. این دکتر وحید دستجردی بود که در مصاحبه با روزنامه “شرق” اینطور گفته بود: «انتخاب وزیر زن، مرد می خواست» و این هم رئیس جمهور احمدی نژاد بود که زمانی با لبخند گفته بود: «تنها مرد کابینه ما خانم دستجردی است.»
روزهای آخر حضور در وزارت بهداشت
دکتر وحید دستجردی تا ساعت ۱۲:۳۰ دقیقه روز پنجشنبه ۷ دی ماه سال ۱۳۹۱ در دفتر کارش حضور داشت و طی یک هفته آخر وزارتش توانست با پیگیریهای خود ۸۰ درصد مشکلات دارویی کشور را حل کند و حدود یک میلیارد یورو دیگر ارز دارویی با مساعدت و همکاری سردار قاسم رستمی، وزیر نفت دولت دهم تأمین شد و مسیر گشایش ارز برای واردات دارو و تجهیزات پزشکی نیز باز شد. این در حالی بود که محمد حسن طریقت منفرد، سرپرست بعدی وزارت بهداشت صبح روز جمعه ۸ دیماه سال ۱۳۹۱، با تشکیل شورای معاونان وزارت بهداشت، اولین جلسه کاری خود را در این وزارتخانه برگزار کرد