گیلان سنت‌ها و آیین‌های باستانی در برگزاری نوروز دارد، مراسم‌هایی که هنوز در ایام نوروز در برخی مناطق جایگاه خود را حفظ کرده و برخلاف دیگر رسم‌های زیبا به ورطه فراموشی سپرده نشده است.

نوروزخوانی یکی از رسم‌های زیبای مردم گیلان در آستانه عید نوروز است، مردان با لباس‌های محلی به در خانه‌های مردم در روستاها می‌روند و با خواندن آواز همراه با سازهای محلی، مژده آمدن بهار را می‌دهند.

امروزه نیز در برخی از مناطق روستایی آواز بهار نوروزخوان‌ها در دل کوهستان‌های سرسبز گیلان می‌پیچد و اگر چه این رسم زیبا کمرنگ شده اما هنوز جایگاه ارزشمندی در بین مردم دارند و مردم ترجیح می‌دهند صدای پای آمدن بهار را از زبان نوروزخوان‌ها بشنوند.

نوروزخوان‌ها در گذشته معمولاً در شب حرکت می‌کردند و فانوسی برای دیدن مسیر به همراه داشتند و از محله‌ای به محله دیگر و از خانه‌ای به خانه دیگر می‌رفتند و در مقابل هر خانه می‌ایستادند و شعرهای بهاری برای صاحب‌خانه می‌خواندند و دعا می‌کردند و صاحب‌خانه نیز به آنها هدایایی مانند شیرینی، تخم‌مرغ، برنج، پول و… می‌داد.

نمایش «عروس گوله»‌ یکی دیگر از مراسم‌های سنتی در گیلان در آستانه نوروز بوده و یکی از باشکوه‌ترین آیین‌های نمایشی با قدمتی بیش از چند صد سال است.

نمایش عروس‌گوله در هر منطقه از گیلان با روش خاصی همان منطقه برگزار می‌شود و طبق روایات یکی از اعمال نیایش کشاورزی به شکرانه نعمت است که به صورت گروهی اجرا می‌شود.

تکم‌گردانی نیز یکی دیگر از سنت‌های گیلان است و تکم‌چی‌ها از جمله میراث‌دار نمایش‌گران هستند که در گذشته‌های دور در اعیاد مذهبی و باستانی مانند نوروز به درِ خانه‌ها می‌رفتند و با ساز و آواز خود و تکان دادن عروسک تکم، شادی را به خانه‌های مردم و ساکنان شهرها و روستاها هدیه می‌کردند.

گیلان مجری طرح ملی نوروزگاه

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گیلان درباره اجرای طرح ملی نوروزگاه در این استان اظهار کرد: نوروز گیلان با تمام زیبایی و جلوه‌های فرهنگی اقوام به عنوان میراث معنوی مردمان این دیار ثبت جهانی شده است.

رضا علیزاده با بیان اینکه رشت و لاهیجان توسط سازمان مرکزی برای اجرای طرح ملی نوروزگاه معرفی شده است، تصریح کرد: توجه به آیین‌ها و سنت‌های گیلان از جمله اهداف اجرای طرح مذکور است.

وی با اشاره به برخی آیین‌های سنتی گیلان خاطرنشان کرد: تکم‌گردانی، بازارهای نوروزی، خوراک عیدانه و پیشکش‌های نوروزی در گیلان ریشه در فرهنگ غنی این استان دارد.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گیلان با بیان اینکه در صدد برگزاری هر چه بهتر جشن نوروزگاه هستیم، متذکر شد: کمیته نمایش و آیین‌های سنتی برای کیفیت‌بخشی به فعالیت‌های قابل اجرا در نوروز ۹۵ تشکیل می‌شود تا بتوانیم طرح ملی نوروزگاه را به خوبی اجرایی کنیم.

دبیر طرح نوروزگاه گیلان نیز معرفی سنت‌های نوروزی به جهان و احیای این آیین‌ها را از اهداف اجرای این طرح عنوان کرد و گفت: برای نخستین بار طرح نوروزگاه در ۱۲ استان کشور برگزار می‌شود که در گیلان رشت و لاهیجان میزبان اجرای این طرح هستند.

ولی جهانی، زمان اجرای طرح مذکور را ۲۴ اسفند ماه جاری عنوان کرد و یادآور شد: رونمایی از تمبر نوروزگاه گیلان نیز ۲۵ اسفند در خانه میرزا کوچک انجام می‌شود.

وی برگزاری مراسم تجلیل از پژوهشگران، هنرمندان، موسیقی‌دانان عرصه فرهنگی نوروزگاه را در ۲۶ اسفند ماه جاری در موزه میراث روستایی عنوان کرد.

این مسئول با بیان اینکه تاریخ شفاهی نوروزگاه گیلان در تاریخ ۲۷ اسفند در عمارت کلاه فرنگی پارک قدس رشت برگزار می‌شود، یادآور شد: نمایشگاه صنایع‌دستی و غذاهای محلی گیلان از ۲۴ اسفند ماه جاری تا ۱۵ فروردین سال ۹۵ در هتل ایران رشت و باغ ملی لاهیجان برگزار می‌شود.

وی آشنایی کودکان و نوجوانان با مراسم نوروزخوانی و آیین‌های نوروزی گیلان را از اهداف دیگر اجرای طرح مذکور در این استان عنوان کرد.

جهانی، اختتامیه اجرای طرح ملی نوروزگاه را در ۲۸ اسفند در باغ ملی لاهیجان ذکر کرد و متذکر شد: گیلان دارای آیین‌های بسیار زیبایی است که می‌توان در راستای اجرای طرح نوروزگاه به مردم و دنیا معرفی کرد.// فارس