شبکه های اجتماعی وزندگی روزمره / رضا بژکول

همای گیلان: یکی از تحولاتی که در قرن بیست و یکم باعث شده که زندگی روزمره ما دستخوش تغییرات و تحولات شگرفی شود صنعتی شدن درجهان بود و مولفه مهمی که در دوران صنعتی شدن باعث گردید ارتباطات و روابط اجتماعی را تحت سیطره خود درآورد تلفن ،تلویزیون،و رسانه های جمعی بودند که به خوبی توانستند گام به گام فضای فکری ، ذهنی و زبانی همه جوامع را به طور فزاینده متحول کنند ،تحولی که باعث شد همه نهادهای اجتماعی وسیستم های حکومتی را تحت تاثیر خود قرار دهد و با ابزارهای ارتباطی ، جهانی را در نوردد، تا خبرها و گزارش ها به صورت سیستماتیک به یکدیگر انتقال داده شود ، این تاثیرات و ابزارهای ارتباطیخودعاملی شد که انسان به فکر کشف ابزاری بهتر ،گسترده تر بیاندیشد تا همان خبرها و گزارش ها با سرعت بالا در دسترس همه قرار گیرد، این ابزار چیزی نبودجزشبکه اجتماعی(به عبارتی تلگرام) .

علیرغم اینکه شبکه های زیادی با نام های مختلف در عرصه ارتباطات موجوداست ولی هیچ یک نتوانست به اندازه تلگرام در فضای مجازی جا باز کند ،تا جایی که تنها ابزاری شد که هم فرودستان و هم فرادستان بتوانند از ان به عنوان ابزار ارتباطی و یا ارسال خبر استفاده کنند.

تلگرام که سازنده آن که پاول دورف یا زاکربرک ازتیزهوش ترین دانشجویان دانشگاه سن پترزبورگ روسی است ،توانست شیوه ابراز تفکر ، عواطف انسانی و دلبستگی ها را یکجا در خود جمع کند و وسیله ای برای نوشتن آن چه که می اندیشی و آن چه که می دانی تبدیل نماید تا برگ برنده ای در دست همه انسان ها قرارگیرد.

در تلگرام با هر فردی یا گروهی ، رشته  و تخصصی  می توان مکاتبه کنی و نقطه نظرات فکری خود را در معرض دید دیگران قرار دهی، تا بر اساس داشته ها ونکته ها ،کسانی را جذب و یا دفع نمایی .

در فضای تلگرامی اگرچه از پسوند مجازی استفاده می شود اما به نظر می رسد که هیچ تفاوتی با دنیای واقعی  ندارد، فضای سیاسی ،اجتماعی ، فرهنگی آنچنان همه را تحت تاثیر قرار داده که  نمی توان تفاوت بین مجازی و واقعی را تشخیص داد ،در واقع فضای گفتمان چنان در تلگرام نهادینه شده که بعید است هیچ قدرتی بتواند در محدودیت و یا سانسورآن موفق شود، تنها در صورتی می توانند آن را باز دارند که  عناصر و موانع آن را شناخته و خود گفتمان شبکه را پر بارترکنند .

زیرا تلگرام یک فضای بیکران است که همه را در نوردیده و ارتباطات را نزدیک و نزدیکترکرده است ،فضایی که یک شهروند یا به قولی یک سوژه توانسته است فارغ از نگاه حکومت ها و قدرت دولت ها ایجاد کند تا به بازنمایی خود بپردازد و به عبارتی خود را باز تفسیرو بازتصویر بنماید ،یا با ایجاد گروه ها ،کانال ها ،نفراتی را جمع و به یک گفتمان ملی ،منطقه ای ،و محلی و حتی تخصصی تبدیل نماید .

یکی از مهمترین تغییرات در تلگرام این است که شهروندانی که تا دیروز فضای فکری و گفتمانی  خود را دررسانه های حکومتی باز تولید می کردند در فضای دیگر قرار گیرند  وبا چنین ابزاری، ابراز وجود کنند ، مرزهای سیاسی و اجتماعی و فرهنگی را بشکنند و با تمام دنیا بدون محدودیت ارتباط برقرارکنند .

بر اساس بررسی های انجام شده تلگرام حداقل چهار مزیت دارد ۱-دانش بیشتر درشبکه ها باعث خواهد شد که کنشگران توانایی فکری خود را بروز داده و به اگاهی جامعه درسطح وسیعی بپردازند ۲-زمان و مکان گفتمان درشبکه به هم نزدیکتر شود زمان در این گفتمان ها به سرعت نور در حرکت است تا در آن واحد بتوانند از یک فضای گفتمان به یک فضای دیگرگفتمان حضور پیدا کند .

۳-دیگر قدرت ها نمی توانند با زبان زور با مردم سخن بگویند، چون فضای تلگرام این گونه سخنان ویا تحمیل افکار و اندیشه ها را باز داشته  تا هر کس از ذن خویش به یک گفتمان و یا چند گفتمان وصل شود تا بتوانند داده ای را ارسال تا بازخورد آن را دریافت کند .

۴-استفاده هنر مندانه ازاین  فضا باعث شده که افراد  به بهبود زندگی روزمره اجتماعی وفرهنگی خود سروسامان داده واستفاده بهینه نمایند ،تا از سرمایه های اجتماعیبه خوبی بهره گیرند .این سرمایه عظیم می تواند در فاز فرهنگی ،سیاسی ،اجتماعی  اینده ایران را دستخوش تحولات شگرفی نماید ،که برای هر کس قابل تعامل وتحمل باشد ، علیرغم اینکه تلگرام سازنده و پویا است اما معایبی هم دارد ،می توان به خوبی از ان به عنوان یک ابزار ارتباطی در جهت ساختن محیطی ارام ،عقلایی همراه با تعامل و تسامع بکار گرفت ، می توان از آن به عنوان یک ابزار فراگیردر جهت توهین ،شایعه،و تخریب استفاده کرد . انتخاب آن به عهده شکل دهندگانواستفاده کننده گان است ، آزادی،گفتگو یا تخریب و توهین ، کدام بهتر است ؟قضاوت با شما .

رضا بژکول  دانش آموخته علوم سیاسی