به گزارش همای گیلان_ نقل از گیلان مصور در بیست و هشتمین جلسه صحن شورا، به اتفاق آرا، طرح دو فوریتی تغییر کاربری عمارت خلیل رفیع ملقب به اخوان به عنوان خانه مشروطه تصویب شد.
این طرح که هفته پیش در نوزدهمین جلسه کمیسیون فرهنگی شورا بررسی و تایید شد، عصر امروز در صحن رسمی شورا به تصویب رسید.
رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورا ضمن تاکید بر ضرورت ایجاد خانه مشروطه گفت: با اینکه اکثر مورخان، از پیشگام بودن گیلان در جنبش مشروطه اسناد و مدارک زیادی را منتشر کرده اند و نقش گیلان را در فتح تهران و تشکیل مجلس اول برجسته می دانند؛ اما هنوز متولیان فرهنگی نتوانسته اند یک مرکز فرهنگی برای نمایش اسناد و تلاش مجاهدان گیلانی در مرکز استان ایجاد نمایند.
محمد حسن عاقل منش افزود: در راس مشروطه خواهانی که موجب فتح تهران و اعاده مشروطه شدند، میرزا حسین خان کسمایی و میرزا کوچک جنگلی بودند که توانستند پس از فتح قزوین، مجاهدان بختیاری را هم برای فتح تهران مجاب کنند. به استناد مورخان، زمانی که مجاهدان گیلانی به سمت تهران در حرکت بودند، تبریز در محاصره قزاق های روس بود و اصلا امکان حضور مشروطه خواهان آذربایجان در این فتح نبود.
وی یادآور شد: دقیقا ۲۱ تیرماه ۱۲۸۸خورشیدی مجاهدان گیلانی پس از تحمل رنج ۵ماه پیاده روی و شهدایی که در قزوین و کرج تقدیم کردند، توانستند تهران را فتح نمایند. پس از اعاده مجلس حدود ۹ماه بعد، مجاهدان تبریزی و در راس آنها ستارخان و باقر خان پا به تهران می گذارند. ولی می بینیم، همواره در تاریخ معاصر نقش گیلانیان و مجاهدان مشروطه خواه گیلان در سایه مجاهدان تبریز باقی مانده است.
عاقل منش همچنین گفت: یکی از علل این مغفول ماندن، نداشتن یک موزه یا خانه مشروطه است که بتوانیم اسناد این تلاش ها را در آن به نمایش بگذاریم و فضایی را برای مورخان فرآهم کنیم تا بتوانند در حوزه تاریخ معاصر گیلان و بویژه نقش گیلان در جنبش مشروطه تحقیق نمایند و خروجی آن را در اختیار نسل جوان قرار دهند.
رئیس کمیسیون فرهنگی شورا یادی از مشروطه خواهان تبریزی نمود و اظهار کرد: خانه علی موسیو، عمارت ختایی، خانه حاج مهدی کوزه کنانی، ۳عمارتی است که در شهر تبریز، به عنوان موزه مشروطه تغییر کاربری یافته است.
خانه حاج مهدی کوزه کنانی، معروف به ابوالمله، دو سال قبل از انقلاب اسلامی در فهرست بناهای میراثی کشور ثبت شد و در سال ۱۳۶۷ به عنوان موزه مشروطه تبریز تغییر کاربری یافت.
خانه علی موسیو معروف به خانه غیبی و خانه ختایی نیز در سال ۹۱ توسط شهرداری تبریز تملک و تغییر کاربری یافت. در خانه علی موسیو، تنها تصویر اولین زن پیشگام در مشروطه تبریز یعنی زینب پاشا به نمایش درآمده است. شهرداری تبریز حتی تنها قطعه چینی تولید شده توسط کارخانه علی موسیو را از بازماندگان این مشروطه خواه دریافت و از کرج به زادگاهش برگردانده است.
عاقل منش همچنین یادآور شد: دوم بهمن ماه امسال در تهران همایش ملی «بزرگداشت یکصدو دهمین سالگرد جنبش مشروطه در آذربایجان» در سالن همایش سازمان اسناد و کتابخانه ملی برگزار شد و دانشگاه تبریز درصدد است مشروطه را به نام این شهر ثبت ملی نماید.
استان چهارمحال بختیاری نیز تابستان امسال خانه مشروطه خود را در شهر کرد افتتاح کرد. حتی شهر کوچکی مانند مراغه موزه مشروطه دارد اما ما هنوز نتوانسته ایم با وجود نقش فعالانه گیلانیان در مشروطه حتی یک بنای تاریخی را تغییر کاربری دهیم.
رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورا با اشاره به حضور خود در مراسم یادبود شهدای مشروطه اظهار کرد: روز شنبه ۱۴ بهمن ماه برای نخستین بار مراسم یادبودی برای ۴تن از مجاهدان مشروطه خواهی که توسط روسیه تزاری در رشت اعدام شدند، به همت مجمع اسلامی فرهنگیان گیلان در پشت بیمارستان پورسینا برگزار شد. و با توجه به درخواست های مکرر فرهیختگان حاضر در مراسم، همانجا بنده تاکید کردم که کمیسیون فرهنگی شورا طرح تغییر کاربری خانه میرزا خلیل رفیع از مشروطه خواهان گیلان را به خانه مشروطه در دستور کار دارد.
عضو شورا با اشاره به بررسی طرح خانه مشروطه در کمیسیون فرهنگی ابراز کرد: خوشبختانه هفته پیش، در جلسه ۱۹کمیسیون فرهنگی طرحی که خانم شیرمحمدی از کارشناسان شورای شهر ارایه دادند، مورد پذیریش اعضای کمیسیون فرهنگی شورا قرار گرفت.
وی از همراهی اعضای شورا تقدیر نمود و ادامه داد: روز یکشنبه هم از دکتر محمد حسن طالبیان، معاون سازمان میراث فرهنگی کشور، دعوت کردیم و همانطور که اعضای محترم شورا نیز در این نشست حضور داشتند، ایشان ضمن حمایت از اجرایی شدن این طرح تاکید کرد که ۵۰درصد هزینه های اجرایی شدن طرح توسط سازمان میراث فرهنگی تقبل می شود و این سازمان آمادگی دارد، اشیای موزه ای گیلان را در صورتی که شرایط حفاظتی فرآهم باشد، به رشت برگردانده و در اختیار ما قرار دهد.
عاقل منش همچنین گفت: طی روزهای اخیر نیز بسیاری از فرهیختگان و اساتید دانشگاه وقتی اخبار ایجاد خانه مشروطه را در رسانه ها خواندند، با تماس های تلفنی و ارسال پیامک، هم ابراز خرسندی کردند و اعلام آمادگی کردند که حاضرند در حوزه پژوهشی با شورای شهر همکاری کنند.
وی از اعضای شورا تقاضا کرد، با رای مثبت به این طرح، به این خواسته به حق شهروندان جامعه عمل بپوشانند تا ما هم بتوانیم پس از مرمت جزئی که این بنا نیاز دارد، هرچه زودتر خانه مشروطه را در این عمارت دایر کنیم.
عاقل منش ابراز امیدواری کرد: هرچه سریعتر این طرح عملیاتی شده و سال بعد در تاریخ ۲۱ تیرماه ۹۷ و در سالروز فتح تهران بدست مجاهدان گیلانی، اولین خانه مشروطه گیلان را در مرکز استان افتتاح کنیم.
گفتنی است میرزا خلیل رفیع توسط انجمن شهر بین سال های۲۷/۱۱/۱۲۸۶ تا ۱۳۰۰ به عنوان شهردار رشت انتخاب می شود. این خانه در سال ۱۲۸۵ ه. ش ساخته و در سال ۱۲۹۴ ه. ش به برادران اخوان فروخته می شود. بعدها زین العابدین اخوان سهم دو برادر دیگر را خریداری کرده و از آن پس عمارت به نام اخوان ملقب می شود.
سال ۱۳۸۱ شهرداری رشت عمارت را از بازماندگان اخوان خریداری و همان سال این عمارت به نام اخوان به شماره ۲۰۲۷۱ در فهرست بناهای میراثی کشور ثبت ملی می شود.
عکسهای خبر مذکور تصاویر خانواده زین العابدین اخوان( آرشیو اسناد مهری شیرمحمدی) و میرزا خلیل رفیع(آرشیو اسناد روبرت واهانیان تبریز) می باشد.
استفاده از عکسها با ذکر منبع بلامانع است.