عضو حقوقدان شورای نگهبان در برنامه شناسنامه مطرح کرد نامه شورای نگهبان به احمدی نژاد در دوران خانه نشینی/بزرگترین آفت روزگار ما رواج تملق و چاپلوسی است

همای گیلان:

عضوحقوق دان شورای نگهبان در مورد بررسی صلاحیت آیت الله هاشمی رفسنجانی در انتخابات اخیر ریاست جمهوری گفت:«متاسفانه روایت های مخدوش و متفاوتی در این مورد ارائه شده است.

به نقل ازخبرآنلاین، محسن اسماعیلی در برنامه تلویزیونی شناسنامه در مورد رد صلاحیت آیت الله هاشمی رفسنجانی ،گفت:«متاسفانه روایت های مخدوش و متفاوتی در این مورد ارائه شده است. اگر قرار است این اخبار گفته شود راه حل درست انتشار متن مذاکرات شوراست اما اگر قرار نیست گفته شود، پس هیچ کس نباید در این مورد صحبت کند. من هم ترجیح می دهم فعلاً در این مورد صحبت نکنم اما فکر می کنم این از حقوق مردم است که از این خبر و دیگر موارد شورا باخبر شوند.»

اسماعیلی در بخش دیگری از صحبت هایش گفت:«شورای نگهبان هم تافته جدا بافته نیست و می توان از آن نقد کرد. نقد لازمه شورای نگهبان است و مشکلات کار را به ما نشان می دهد. اما باید مراقب باشند مثل مجلس ششم نقد نکنند. ما پیش دوستان مجلس ششم می رفتیم و می گفتیم اگر به کار ما انتقادی دارید بگویید اما چیزی نمی گفتند و فردای آن روز از تریبون مجلس مسائلی را مطرح می کردند که البته خیلی از حرف هایشان هم نادرست بود. در هر صورت ما نباید از نقد گریزان باشیم. من در شورای نگهبان سعی کرده ام در این راستا عمل کنم.»
وی افزود:«در دوران تحصن در سعدآباد جلسه ای با حضور رئیس مجلس،رئیس جمهور و اعضای شورای نگهبان برگزار شد تا در مورد این مساله صحبت شود. من در آن جلسه عرض کردم این ۱۲ نفر نظراتی دارند، مهم این است نظرات این افراد کارشناسانه و در جهت منافع ملی باشد وگرنه افراد همیشه قابل نقد و تعویض هستند اما نهاد شورای نگهبان نباید فدای مخالفت های ما با برخی از افراد شود. کدام کشور است که نهادی مانند شورای نگهبان نداشته باشد؟ این جایگاه نباید تضعیف شود. امام بارها فرمودند که تعضیف شورای نگهبان خطری مثل مشروطیت را در پی دارد. باید توجه داشته باشیم که نقد شورای نگهبان به هتک این نهاد نیانجامد.»

نگاه درستی به اطلاع رسانی نداریم
اسماعیلی همچنین اظهار داشت:«یکی از ساده ترین و بهترین راه هایی که به شورای نگهبان کمک می کند موفق تر عمل کند، برقراری ارتباط روان تر و سریع تر و صریح تر با مردم و افکار عمومی است. یکی از ایراداتی که از نظر من به شورای نگهبان وارد می باشد این است که ما نگاه درستی به اطلاع رسانی نداریم و حس می کنیم اطلاع رسانی صرفاً به معنای انعکاس مصوبات شوراست. حس می کنم اگر افکار عمومی در جریان کار شورای نگهبان قرار بگیرد مقدار زیادی از توهمات و انتقادات موجود رفع خواهد شد. انتشار مشروح مذاکرات شورا واقعاً به نفع کشور است اما بعضی ها نگرانی هایی دارند.»

مذاکرات شورای نگهبان باید بدون روتوش پخش شود
وی افزود:«مذاکرات باید مستقیم و بدون روتوش پخش شود. هر نهاد حاکمیتی باید مردم را محرم بداند و این موضوع مختص به شورای نگهبان نیست. وقتی من این موضوع را در مساله ای مطرح کردم اوقات تلخی هایی زیادی با من شد تا اینکه همین اواخر به مناسبتی خدمت آقا رسیدیم و ایشان فرمودند موضوع انتشار مذاکرات شورا حرف خیلی خوبی بود. بعد از اظهار نظر آقا نظر برخی از دوستان در این مورد عوض شد.»
اسماعیلی در مورد انتخابات ۸۴ و موضوع حکم حکومتی رهبری در مورد مهرعلیزاده و دکتر معین گفت:«شورا در آن دوره به خوبی به وظیفه خود عمل کرد. آقا هم به وظیفه شان عمل کردند. آقا در موارد متعددی چنین حکمی با ما دادند و گفتند با اینکه می دانم شما به درستی وظیفه خود را انجام داده اید اما فلان کار را انجام دهید. ایشان به وظیفه قانونی خود عمل کرده اند و ما هم طبق قانون اساسی وظیفه داریم از حکم ایشان تبعیت کنیم. نظام خیلی تلاش کرده برخی مشکلات را رفع یا کمتر کند. در آن دوره بر اساس موازینی که وجود داشت این دو بزرگوار در شورا رای نیاوردند اما حضرت آقا با استفاده از اختیارات خود این دستور را صادر کردند و ما هم براساس وظیفه تبعیت کردیم.»
وی در پاسخ به این سوال که آیا در انتخابات یازدهم هم منتظر حکم حکومتی بودید یا خیر اظهار داشت:«خیر، نیازی به حکم حکومتی نبود. صدور چنین احکامی استثناء است و فکر می کنم در انتخابات اخیر نیازی به صدور حکم حکومتی نبود.»
عضو حقوق دان شورای نگهبان در بخش دیگری از «شناسنامه» در مورد بررسی صلاحیت آیت الله هاشمی رفسنجانی در انتخابات اخیر ریاست جمهوری هم گفت:«متاسفانه روایت های مخدوش و متفاوتی در این مورد ارائه شده است. اگر قرار است این اخبار گفته شود راه حل درست انتشار متن مذاکرات شوراست اما اگر قرار نیست گفته شود، پس هیچ کس نباید در این مورد صحبت کند. من هم ترجیح می دهم فعلاً در این مورد صحبت نکنم اما فکر می کنم این از حقوق مردم است که از این خبر و دیگر موارد شورا باخبر شوند.»
وی در مورد انتخابات دهم ریاست جمهوری هم گفت:«در آن ایام همه ما نگران بودیم. مرحوم آیت الله آقا مجتبی تهرانی در آن ایام فرمودند انتخابات ۸۸ انتخابات نبود، امتحانات بود همه ما امتحان شدیم. در آن انتخابات اتفاقاتی افتاد که نباید می افتاد و کسانی از قطار انتخابات پیدا شدند که نباید این کار را می کردند. وقتی به آن روزها نگاه می کنیم متوجه می شویم حادثه بسیار بزرگ بود و اگر فضل الهی و رهبر مدبرانه و بصیرت مردم نبود ممکن بود اصل نظام آسیب ببیند. این اتفاقات باعث نگرانی ما بود. طرفین قضیه عصبانی بودند و به گونه ای رفتار می کردند که اصل نظام را هدف گرفته بودند. امیدواریم دیگر شاهد این اتفاقات نباشیم.»
اسماعیلی در مورد اینکه برخی معتقند اظهار نظرهای بعضی از اعضای شورای نگهبان در انتخابات سال ۸۸ باعث خراب شدن جو انتخابات شد هم اظهار داشت:«من این صحبت را قبول ندارم اما ای کاش این اظهار نظرها انجام نمی شد. این اظهار نظرها به معنای دخالت در نتیجه انتخابات نبود. بدون رودربایستی عرض می کنم که بعضی از اعضای شورای نگهبان( که البته من جزو آن ها نبودم) شیفته آقای احمدی نژاد بودند و به ایشان حسن ظن داشتند اما همین افراد وقتی حس کردند ممکن است انحرافی در مسیر ایجاد شده باشد بدون تعارف ایستادند.»

نامه شورای نگهبان به احمدی نژاد در دوران خانه نشینی
وی افزود:«یکی از سخت ترین دوران زندگی من، دوران تمرد ۱۱ روزه در مقابل فرمان رهبری بود. این اتفاق که افتاد برای دوستانی که شیفه ایشان (احمدی نژاد) بودند خیلی تلخ بود. در یکی از جلسات من وقت گرفتم و گفتم شورای نگهبان نباید در خصوص این تمرد ساکت بنشیند و عرض کردم شورای نگهبان باید در این ارتباط که یک بیعت در انقلاب به شمار می رود موضعی قاطع داشته باشد. من نامه ای تهیه کردم که به امضای ده نفر از اعضای شورای نگهبان رسید و به رئیس جمهور وقت (احمدی نژاد) ارسال شد. در این نامه به صراحت آمده بود که ما شما را تا زمانی رئیس جمهور مشروع می دانیم که نسبت به ولایت فقیه و اختیارات قانونی وی تمکین داشته باشی. در انتهای نامه هم جمله معروف حضرت امام را آورده بودیم که فرمودند اگر رئیس جمهور با نصب ولی فقیه نباشد، طاغوت است.»
اسماعیلی گفت:«وقتی این متن در شورا خوانده شد همه پسندیدند و ده نفر هم آن را امضاء کردند اما یکی از آقایان بزرگورا که پیش از این خیلی از آقای احمدی نژاد دفاع می کرد علی رغم اینکه متن پیشنهادی خیلی محکم تنظیم شده بود به من اعتراض کرد که شما در ان متن مماشات کرده اید و باید محکم تر می نوشتید. نفرات دیگری که در شورا بودند و این نامه را امضاء نکردند هم نظرات دیگری داشتند و می خواستند از راه های دیگر این موضوع را حل کنند.»

دیگر اظهارات این عضو حقودان شورای نگهبان به شرح زیر است:

حضور در شورای نگهبان

*روزی که وارد شورای نگهبان شدم حتی یک موی سفید هم نداشتم. من دوره دکتری را در سال ۷۸ تمام کرده و وارد هیات علمی دانشگاه شده بودم و چهره چندان ناشناخته ای هم نبودم. در همان ایام آیت الله شاهرودی مرا به عنوان معاون پارلمانی قوه قضاییه منصوب کردند. وقتی رفتم تا ببینم باید چه کاری انجام دهیم متوجه شدم نیامده باید بروم و ایشان فرمودند نظرما تغییر کرده و می خواهیم شما را به عنوان عضو حقوق دان شورای نگهبان معرفی کنیم! هیچ وقت به ذهنم نمی رسید که بخواهم عضو شورای نگهبان باشم چون همه اعضای شورا سن بالایی داشتند و من در آن روزها ۳۶ ساله و جوان بودم. آقای شاهرودی معقتد بودند باید نوعی جوانگرایی در شورای نگهبان اتفاق بیفتد و از اینجا آغاز کردند.

*آن روزها دوره اصلاحات و مجلس ششم بود و درگیری شدیدی بین شورای نگهبان و مجلس وجود داشت و آقای شاهرودی معتقد بودند باید افراد بی حاشیه و مورد قبولی را به مجلس معرفی کرد تا بتوان با مجلس دیالوگ برقرار کرد.
ارتباط با مرحوم احمد بورقانی

*رابطه ام با ایشان تاثیری در رای مجلس ششم برای ورود به شورای نگهبان نداشت. من با ایشان از دوران جبهه و جنگ در ارتباط بودم و به صورت خانوادگی با هم رفت و آمد داشتیم. مرحوم بورقانی با ما ارتباط خوبی داشت اما فضای سنگینی که در مجلس ششم وجود داشت اجازه نمی داد ایشان کار خاصی انجام دهد.
*آن دوره اولین باری بود که حقوقدان ها باید به مجلس می آمدند و از خودشان دفاع می کردند. در آن جلسه بعضی از آقایان که الان در رسانه های خارجی فعالیت می کنند، رفتار توهین آمیزی با من داشتند و اتهامات بدی به من وارد دانستند من هم خیلی قاطعانه و محترمانه پاسخ این اتهامات را دادم و گفتم رای بدهید یا رای ندهید به حال من فرقی نمی کند اما نوع رفتارتان، خوب نبود. در نهایت رئیس مجلس وقت و برخی دیگر از دوستان از من دلجویی کردند و موضوع گذشت.

تنش بین مجلس ششم و شورای نگهبان

*قطعاً می شد این اتفاقات کمتر بین مجلس و شورا وجود داشته باشد اما متاسفانه در مجلس ششم یک نوع فضای بدبینی و لجبازی وجود داشت و می خواستند با هرچیزی مخالفت کنند. این بدبینی و لجاجت نتیجه مناسبی هم نداشت و باعث شد قطعه نامناسبی در تاریخ مجلس و انقلاب به وجود بیاید.
تحقیق و تفحص از سازمان صدا و سیما و نهادهای تحت نظر رهبری در دوران مجلس ششم
*این دوستان فکر می کردند در صدا و سیما خبری است و با شعارهایی مثل سیمای لاریجانی و… مسائلی را مطرح می کردند. در مجلس طرحی برای تحقیق و تفحص از صدا و سیما مطرح شد اما نظر شورای نگهبان این بود که چون صدا و سیما به صورت مستقیم زیر نظر رهبری است این طرح قابل بحث نیست. اگرچه بنده نیت این دوستان از طرح این موضوع را قبول نداشتم اما از نظر حقوقی اصل این تحقیق و تفحص را بلامانع می دانستم تا برخی شبهات برطرف شود.
*آقای کروبی (رئیس مجلس ششم) وقتی از نظرات من مطلع شدند از من خواستند تا در جلساتی با هم شرکت کنیم تا به راه حلی برسیم. راه حل پایانی هم این بود که نمایندگان مجلس در این ارتباط نامه ای به حضرت آقا بنویسند. ایشان هم با متانت و صبر فرمودند که نمایندگان مجاز به انجام این تحقیق و تفحص هستند اما علی رغم این لطف بازهم در مورد اعلام نتایج این تحقیقات کم لطفی هایی نسبت به صدا و سیما صورت گرفت.

ماجرای تحصن در مجلس ششم

*این تحصن هم در راستای همان لجبازی و بدبینی بود. کسی که به کمترین سطوح منافع ملی آشنا و پایبند بود رفتار این آقایان را در مجلس ششم نمی پذیرفت. به همین دلیل هم بود که مردم تو دهنی سنگینی به این افراد زدند. متاسفانه از تریبون مجلس برای بیان بدترین مسائل استفاده می کردند و منافع ملی را نادیده می گرفتند. گاهی از تریبون مجلس مسائلی مطرح می شد که رادیو اسرائیل نمی توانست مانند آن را بیان کند! این افراد برای مجلس هفتم کاندید شدند و عده ای از آن ها هم رد صلاحیت شدند. در حالی که نظام و رهبری در تلاش بودند حقی از کسی ضایع نشود، این ها روز به روز فضای کشور را تندتر می کردند. مثلاً نامه ای بی ادبانه و زشت خطاب به حضرت آقا نوشته بودند. فارغ از اینکه چه کسی این نامه را نوشته و موضوعش چه بود، نامه ی زشت و آزار دهنده ای بود. اما برخلاف تبلیغاتی که این ها انجام می دادند، دلیل رد صلاحیت این افراد صرفاً این نامه نبود. البته برخی از اعضای شورای نگهبان معتقد بودند هرکس این نامه را امضاء کرده به آداب و اخلاق اسلامی ملتزم نیست و بی ربط هم نمی گفتند. اما در جلسه ای که با مقام معظم رهبری داشتیم ایشان فرمودند نباید نامه ای که به من نوشته شده ملاک رد صلاحیت باشد.
*رئیس جمهور و رئیس مجلس به شورای نگهبان می آمدند و در مورد تک تک افراد صحبت می شد و پرونده ها بررسی می شد. در واقع مجموعه نظام به دنبال حل مساله بودند اما گروهی هم در مجلس ششم حضور داشتند که اکثریت مجلس ششم را به دنبال خود می کشیدند و آن تحصن هم نتیجه تلاش این گروه بود. نتیجه این کارها در انتخابات مجلس هفتم مشخص شد و مردم حتی به یک نفر از افرادی که طرفدار چنین طرز تفکری بودند رای مثبت ندادند.
*من در متن حوادث کشور حضور دارم و دنبال کردن مصالح کشور را یک وظیفه شرعی برای خودم می دانم. اگر این به معنای سیاسی بودن است، بله من سیاسی هستم. هیچ کس نباید نسبت به سرنوشت انقلاب و کشور بی تفاوت باشد. اما همه کسانی که با من در ارتباط هستند می دانند که هیچ وقت خودم را در دسته بندی های سیاسی قرار نمی دهم چون هیچ کدام از این ها را دارای ضابطه های شناخته شده یک حزب سیاسی نمی دانم. ضمن اینکه معتقدم عضو شورای نگهبان باید طوری رفتار کند که حرفش برای سلایق مختلف قابل قبول باشد. به این دلیل از ورود به دسته بندی های سیاسی اجتناب می کنم.
*ما در شورای نگهبان در موضع داوری هستیم و داور باید مقبولیت و نفوذ کلام داشته باشد. اگر من کاری کنم که از قبل نظرم حدس زده شود، برای داوری من زمینه قابل قبولی فراهم نخواهد شد. قانون انتخابات به همین دلیل موضع گیری اعضای شورای نگهبان را علیه یا له کاندیداها ممنوع کرده است.
*زمانی که در دولت آقای هاشمی مسائل فرهنگی به حاشیه رانده می شد و مسائل انحرافی فرهنگی مثل دوچرخه سواری زنان و… مطرح می شد یادداشتی نوشتم و چوب محکمی هم بابت آن خوردم. در این یادداشت نسبت به نوع نگاهی به فرهنگ وجود داشت انتقاداتی مطرح کردم که مورد استقبال هم واقع شد. بعضی از دوستانی که از این مقاله ناراحت بودند ما را پیدا کردند و مزد مقاله ای که نوشته بودیم را به ما دادند.

وضعیت فرهنگی کشور

*ما از جنگ استفاده خوبی نکردیم. جنگ ما یک پتانسیل و ظرفیت فرهنگی داشت که می توانست حداقل ۸۰ سال فرهنگ کشور را بیمه کند. بعد از جنگ یک مقدار از این فرهنگ فاصله گرفتیم و فکر کردیم لازمه پرداختن به آبادانی کشور، فاصله گرفتن از فرهنگ جهاد و شهادت و ایثار است. یک مقدار تشریفات و تجمل گرایی در ما رسوخ پیدا کرد و کم کم سایر آسیب های فرهنگی هم رخنمایی کردند. وقتی صاحبان مقام و جایگاه سیاسی و اجتماعی دچار آسیب های فرهنگی شوند این موضوع به طور طبیعی در بدنه جامعه هم رسوب خواهد کرد. مردم روش زندگی را از حاکمان خود می آموزند. هرچه از جنگ دور شدیم مشکلات اخلاقی را بیشتر دیدیم و می بینیم. ریشه بسیاری از مسائل سیاسی هم از نظر من به مشکلات اخلاقی که در بین ما وجود دارد مرتبط است .
*بزرگترین آفت روزگار ما رواج تملق و چاپلوسی و کمرنگ شدن فضای نقد است. ما هنوز باور نکرده ایم که نقد حق مردم است. ما باور نکرده ایم که ما خدمتگزار مردم هستیم و ولی نعمت می تواند عملکرد خدمتگزار خود را زیر ذره بین قرار دهد. ما باور نکرده ایم که نقد پلکان ترقی است. از طرف دیگر متاسفانه از چند سال پیش تا الان فرهنگ چاپلوسی بین ما رواج پیدا کرده است که این خیلی مشکل ساز است. ما باید این صعه صدر را پیدا کنیم که دیگران کار ما را نقد کنند. امام می فرمودند نقد که هیچ، تخطئه یک تفضل الهی است. نقد راه رشد ما به سوی آینده است اما متاسفانه گاهی ادب نقد به درستی رعایت نمی شود. بعضی ها نقد را با هتک مخلوط می کنند که نباید به این صورت عمل شود.

دکتر محسن اسماعیلی در پایان برنامه هم در مورد اسامی زیر نظرات خود را مطرح کرد:
امام: همه عشق و علاقه من
آیت الله مهدوی کنی: اصولگرای نمونه
شهید بهشتی:مظهر تدبیر و سیاست
شهید رجایی: اخلاص و پاکدامنی
شهید عاصمی: دوست
بنی صدر: مظهر بد عاقبتی
مهندس میرحسین موسوی: کسی که نتوانست داشته هایش را برای خودش نگه دارد
حجت الاسلام مهدی کروبی: امیدوارم به دامان انقلاب بازگردد
سید محمد خاتمی: شخصیت نجیب و فرهیخته که به موضع گیری های شفاف نیازمند است
آیت الله هاشمی رفسنجانی: سابقه درخشان و قابل قبول که باید یک مقدار به خودش لطف بیشتری داشته باشد
علی اکبر ناطق نوری: جوانمرد
محمود احمدی نژاد:پرتلاش
محمدباقر قالیباف: دوست مهربان و مدیر قوی که آن چیزی که از او دیده می شود با چیزی که هست متفاوت است
احمد جنتی: شخصیت برجسته انقلاب که قابل احترام است
آیت الله یزدی: آزاده
آیت الله هاشمی شاهرودی: فقیه ِ حکومت شناس امروزی
آیت الله مومن: ساده زیست و ملا
آیت الله رضوانی (ره): پردانش ِ کم گو
آیت الله مجتبی تهرانی (ره): امیدوارم در قیامت هم خدمتگزار ایشان باشم.

عکاس :محمد جواد زارعی