سرنوشت بخش زیادی از هزاران تن زباله شمال به دریای خزر و جنگلها ختم میشود و این موضوع میتواند تغییرات فراوانی در چرخههای زیستمحیطی ایجاد کند.
همای گیلان، تابستان به تابستان، نوروز به نوروز، تعطیلی به تعطیلی، شمال ایران آلودهتر میشود. هجوم، جمع زیادی از گردشگران به شمال کشور در تعطیلیهای مختلف تاثیرات زیستمحیطی بر این منطقه داشته است؛ هرسال زبالههای زیادی در این استان تولید میشود و هنوز هیچ سیستم مناسبی برای بازیافت زباله در آن وجود ندارد.
همین موضوعات باعث شده تا وضعیت روزبهروز بدتر شود، عیسی کلانتری رئیس سازمان محیطزیست در این رابطه گفته بود: متاسفانه شمال کشور در حال غرق شدن در پسماندها است و جایی برای دفن نداریم.
۱۴درصد زباله ایران، در کنار دریا
این موضوعی است که آمار مختلف هم آن را تایید میکند. در چند سال گذشته در استانهای شمالی کشور میزان تولید زباله به شدت افزایش پیدا کرده و به وضعیت قرمز رسیده است.
میزان تولید زباله در برخی استانهای شمالی:
میزان تولید روزانه زباله |
نام استان |
ردیف |
۳هزار تن |
مازندران |
۱ |
بیش از هزار تن |
گلستان |
۲ |
۳هزار تن |
گیلان |
۳ |
۷ هزار تن |
مجموع |
۴ |
با این حساب که روزانه در کل ایران، ۵۰هزار تن زباله تولید میشود، یعنی ۱۴درصد زبالههای کشور در این ۳ استان شمالی تولید میشود.
وضعیت قرمز در شمال
سیروس وطنخواه، دبیر ستاد توسعه انرژی معاونت علمی و فناوری در این رابطه در گفتگویی با ایسنا وضعیت استانهای گیلان و مازندران را فوق بحرانی دانست. دبیر ستاد توسعه انرژی اضافه کرده که «آمار شیوع بیماریهای مختلف رابطه معناداری با میزان زبالهها دارد» و آن را «هشدار خطرناکی» دانسته که باید اقداماتی برای رفع این مشکل صورت گیرد.
بیماریهای همچون کزاز، حصبه و شبه حصبه، انگلهای رودهای، اسهالهای خونی، فلج اطفال، سالک پوستی و احشائی و … ازجمله بیماریهای هستند که از طریق آلودگیهای ناشی از مواد زائد جامد در آب، هوا و خاک حاصل میشوند.
از سویی سررنوشت بخش زیادی از این هزاران تن زباله هم به دریای خزر و جنگلها ختم میشود و این موضوع میتواند تغییرات فراوانی در چرخههای زیستمحیطی ایجاد کند.
سخنگوی مجمع نمایندگان مازندران، در این رابطه به ایسنا گفت: زمانی ۱۰۴ گونه آبزی در دریای خزر زیستمند بوده اما به واسطه ورود زباله و شیرابههای آن به دریا برخی از این گونهها منقرض شده است. جنگلهای مازندران دارای قدمتی طولانی با گونههای کمیاب بوده اما طی سالیان گذشته به دلیل دپو زباله در این جنگلها برخی گونهها در این جنگل منقرض شده و تنها میتوان در کتابهای تاریخ به جستجوی این ارقام کمیاب نشست.
گفته میشود حیوانات وحشی مختلفی هم در شمال کشور در خطر انقراض هستند.
مسعود تجریشی، معاون محیطزیست انسانی هم در خصوص وضعیت پسماندها در شمال کشور گفت: متاسفانه در شمال کشور نه تنها با مشکل شناسایی مکان برای جمعآوری پسماند مواجه هستیم، بلکه بلا استثنا میتوانیم در تمام رودخانهها شیرابههای فاضلاب را ببینیم و اگر یک باران ببارد، رودخانهها به شیرابه پسماند تبدیل میشوند.
در رابطه این وضعیت ایجاد شده، بیشتر گردشگرانی که حجم زیادی از زباله را در شمال کشور رها میکنند مقصر شناخته میشوند، اما بخش دیگر ماجرا نبود تجهیزات درست برای بازیافت زباله است.
تنها راه حل؛ با زبالهسوز، بدون انرژی
یکی از تجهیزاتی که در چند سال اخیر اظهارات زیادی در رابطه با ساخت آن در مازندران انجام شد، زبالهسوز است؛ در چند سال گذشته بارها اخباری مربوط به ساخت زبالهسوز در این استان منتشر شد و بعد این اخبار لغو شود.
تجریشی در این رابطه توضیح داد: رئیس جمهور درباره پسماندهای شمال کشور دستور داد که به صورت ویژه پیگیری شود در حال حاضر نیز کارگروه مشترکی تشکیل شده است و وزارت کشور برنامههای خود را در این خصوص ارائه داده است. متاسفانه بزرگترین مشکل در شمال کشور این است که نمیتوان این پسماندها را دفع کرد و باید سوزانده شوند، برای سوزاندن نیز سرمایهگذار باید مطمئن باشد برق تولید شده از سوخت پسماند اقتصادی است.
معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به چالشهای پیشروی زبالهسوزی در شمال کشور گفت: چالش بزرگ ما در بحث زبالهسوزی در شمال کشور بین وزارت کشور و وزارت نیرو است، به دلیل اینکه برق تولید شده از زباله سوزها بسیار گرانتر از برق توزیعی توسط این وزارتخانه است. بنابراین وزارت نیرو معتقد است برق تولید شده از زباله سوزها توجیه اقتصادی برای این وزارتخانه ندارد.
اما هرچقدر این بحثها برای ساخت و نحوه دریافت انرژی از زبالهسوز ادامه دار تر باشد. شمال در زباله بیشتری غرق میشود. به همین دلیل کلانتری راه جدیدی برای مقابله با بحران پیشنهاد کرده: «شمال کشور قربانی پسماند است، باید پسماندها سوخته شود و تقاضا داریم بی خیال تولید انرژی شوید.»