از رویای جهانی شدن تا یک شوخی تلخ؛ تاثیر ثبت رشت در شبکه جهانی خوراک بر اقتصاد شهروندان

همای گیلان، آذر ماه سال ۹۴ بود که رشت به عنوان شهر خلاق خوراک در سازمان جهانی یونسکو ثبت شد. خبری که در دوران تدبیر و امید ، نوید بخش روزهای خوبی برای مرکز استان گیلان بود. اما بعد از گذشت ۳ سال از آن روز ، حرف و حدیث و حاشیه درباره عملکرد شهرداری در قبال شهری که قرار بود به واسطه غذا جهانی شود زیاد شده است. تا جایی که وقتی مقرر شد جشنواره ای در آذر ماه امسال در رشت و با حضورنمایندگانی از شهرهای دیگر خوراک شناسی دنیا برگزار شود منتقدین صحبت از منوط کردن ادامه عضویت شهر رشت در یونسکو به برگزاری این جشنواره کردند. حتی بهراد ذاکری ، عضو شورای شهر رشت طی سخنانی از هزینه ۸ میلیارد تومانی برای برگزاری این جشنواره انتقاد کرد و اظهار داشت:« شهرداری تاکنون از برند شهر خلاق چه استفاده ای کرده است!؟ در حالی که استفاده درست از این برند می توانست زمینه درآمدزایی را برای شهرداری رشت فراهم کند. نبود یک کارشناس در این زمینه سبب شده که نتوانیم از این عنوان در راستای درآمدزایی بهره لازم را ببریم.» به گزارش گیلان تیتر، این عضو شورا به این سخنان بسنده نکرد و در پست اینستگرامی خود سوالاتی را در خصوص وضعیت رشت در شبکه جهانی یونسکو مطرح کرد: «۱-دستاورد شهر خلاق خوراک برای رشت تا به امروز چه بوده است؟چه درآمدی از این رویداد و با این نام تا کنون برای شهرداری رشت و شهر رشت حاصل گشته است!
۲-ایمیل ها و مذاکرات با یونسکو در این رابطه چرا به طور شخصی صورت گرفته است؟
۳-صورت هزینه هشت میلیاردی برای برگزاری همایش یونسکو در رشت در شرایطی که شهرداری رشت هفتاد و شش درصد از پیش بینی بودجه خود عقب است بر چه اساسی تنظیم شده است!
۴-اعمال فشار بر سرپرست شهرداری رشت در راستای هزینه کرد شهرداری رشت بر اساس چه منافع شخصی صورت می پذیرد؟
۵-آیا شهر رشت بر اساس منویات شخصی یک فرد اداره می شود که مرتبا با تهدید خروج از فهرست یونسکو در صورت عدم اجرای آن روبرو هستیم؟
۶-تعریف فساد و رانت در شهرداری رشت چیست!!»
اظهاراتی که البته با واکنش فاطمه قدیمی مدیر روابط عمومی شهرداری رشت مواجه شد. وی که از ابتدای طرح عضویت رشت در یونسکو فعال بود و بسیاری او را متصدی اصلی شهرداری در حوزه شهر جهانی غذا می دانند زیر پست اینستاگرامی بهراد ذاکری نوشت: «لیست هزینه‌ها و اقدامات انجام‌ شده در مورد چهار سال فعالیت شهر خلاق و چهار سال فعالیت سایر واحدهای شهرداری در این خصوص و سایر موارد موظفه دیگر را آسیب‌شناسی کنیم و در آخر ببینیم کدام طرح، لایحه، پیشنهاد غیر تهمت و افترای شخصی به این جانباز شهر خلاق رسید و مورداستفاده بهینه قرار نگرفت. از همین‌جا اعلام می‌کنم که بی‌صبرانه و بدون حب و بغض مجموعه فعالان واقعی شهر خلاق خوراک‌شناسی نه آنها که پروژه‌های میلیونی و نیت سوءشان که قطعاً اسامی آنها فعلاً نزد من به‌عنوان یک مسئول اجتماعی محفوظ است و هر زمان که بخواهید به طبیب داده خواهد شد قرار خواهد گرفت.
در فیلم شیدا یک دیالوگ معروف وجود دارد جایی که شریفی‌نیا به پارسا پیروز فر می‌گوید حیف که ترکش تو جایی خورده است که مرتب راجع به آن احساس دردت را میگویی و همه قربان صدقه می‌روند و ترکش من جایی، جسارتاً باسن شریفی‌نیا زخمی شده بود و چشم پارسا پیروز فر، ترکش من جایی که حتی اگر بگویم کسی قربان صدقه‌اش نمی‌رود.»
مدیران شهر رشت درخصوص عملکرد شهرداری رشت در قبال درآمدی که نصیب رشت در قبال عضویت در یونسکو شد وارد جنگ زرگری شده اند.اما این وسط کارشناسان و صاحبان شغلی که می بایست اولین منتفعان این ثبت جهانی باشند چه می گویند. عضویت شهر رشت در یونسکو به عنوان شهر جهانی غذا چه تاثیری بر شغلشان گذاشته است؟ آیا از عملکرد شهرداری رشت در این حوزه رضایت دارند؟ و اصولا جهانی شدن یک شهر که می بایست تغییری شگرف در وضعیت گردشگری و درآمدزایی آن شهر داشته باشد ، چه تغییری در صنعت غذای رشت ایجاد کرده است؟

صاحب رستوران شورکولی: جذب گردشگر خارجی با این مدیران و زیرساخت ها رویا است

ابتدا سراغ بهروز مهدیزاده رفتیم. مدیر رستوران شورکولی که چند ماه قبل از ثبت شهر رشت در یونسکو یکی از اولین رستوران های محلی گیلان را در رشت راه اندازی کرد. رستورانی که برپایه سرو غذاهای محلی بنا نهاده شد. غذاهایی که پیش از این در منوی رستوران های گیلان وجود نداشت. او که خبرنگار حوزه محیط زیست و گردشگری در روزنامه های سراسری همچون شهروند و صمت و تدبیر بود درباره تاثیر ثبت رشت در یونسکو بر شغل رستوران داری می گوید: قاعدتا باید در یک برنامه ریزی بلند مدت سیل عظیمی از مسافران داخلی و خارجی را وارد رشت می کرد. اما حقیقتش این اتفاق نیفتاد یا اگر هم افتاد بسیار بسیار کم بود. در دنیا شاخه های متعددی در حوزه صنعت گردشگری است که یکی از آن ها گردشگری غذا است. آدم های زیادی هستند که به خاطر غذا و تجربه طعم های متفاوت سفر می کنند اما واقعیت آن است که ما درصدی از این گردشگران را هم جذب نکردیم. جذب گردشگر به یک برنامه منسجم ، همکاری ارگان های دولتی مانند شهرداری و سازمان گردشگری با تورگردان ها و آژانس های مسافرتی و در نهایت همکاری وزارت خارجه با این نهادها ارتباط دارد که هیچ تحرکی در این نهادها نمی بینیم. همچنین جذب گردشگر نیاز به زیرساخت های قوی دارد. بدون هتل ، راه مناسب، وسایل ارتباطی و حمل و نقل و اماکن رفاهی استاندارد ، گردشگر پایش را به ایران و رشت نمی گذارد. در واقع جذب توریست خارجی در شرایط فعلی یک رویا است و با ثبت در یونسکو هم محقق نمی شود. اما می توان حداقل گردشگران ایرانی را به واسطه این عضویت در یونسکو به رشت کشاند که متاسفانه همین هم انجام نشده است. یعنی شهرداری و سازمان گردشگری از همین پتانسیل هم نتوانسته اند برای جذب گردشگر داخلی استفاده کنند. هر روز توریست های داخلی و خارجی زیادی به رستوران ما می آیند اما اکثریتشان خبر ندارند که رشت به واسطه غذاهای متنوعش در یونسکو ثبت شده است.ارگان های دولتی در طول سال هیچ بروشور و فیلم و تبلیغاتی در سطح کشوری و جهانی درست نکرده اند که رشت را با این خصیصه به ایرانی ها و جهانیان بشناسنانند. این تنها کاری بود که می توانستند انجام دهند و انجام ندادند. هر سال عید ما که رستوران دار هستیم می دانیم که مسافر به شهر ما سرریز می شود و برای اینکه هیچ بروشور و راهنمایی ، شهرداری و سازمان گردشگری تهیه نکرده ، مجبور می شویم بسته ای تهیه کنیم که هم راهنمای گردشگری باشد هم اقامت گاه های خوب به مسافر معرفی کند ، هم گلچینی از موسیقی محلی باشد و هم تقویم روزهای مهم تاریخی در گیلان تا مسافران هم گیلان و رشت را بشناسند و هم از بیشترین لذت را از اقامتشان در استان ببرند. متاسفانه مسئولان ما همین کوچک ترین اقدام را هم تا الان انجام نداده اند و مسافران سردرگرم فقط به واسطه سایت های گردشگری به گیلان می آیند. پس روشن است که ثبت رشت در یونسکو نه تغییری در صنعت غذا انجام داده و نه در صنعت گردشگری رونقی ایجاد کرده است.

صاحب رستوران چلوشیش: بعضی از مدیران از ثبت رشت در شبکه جهانی غذا برای خودشان رزومه درست کردند

حبیب انصار بعد از ثبت رشت در شبکه جهانی شهرهای خلاق یونسکو ، رستوران چلوشیش را راه اندازی کرد که اگرچه منوی اصلی اش فقط کباب بود اما وجه تمایزش با دیگر رستوران های شهر ، توجه ویژه اش به فرهنگ گیلانی بود. وی می گوید که عضویت رشت در شبکه جهانی غذا در شغلش تاثیرگذار بوده اما به عنوان یک شهروند تاثیری از این اتفاق نمی بیند. یعنی شهروندان رشت هیچ عایدی ای از این مثلا جهانی شدن نصیبشان نشده است و فقط تحت تاثیر پروپاگاندای تبلیغاتی قرار گرفته اند. وی معتقد است که شهرداری و مسئولان شهری و سازمان گردشگری عملا هیچ کاری در راه کسب درآمد شهر از این عنوان انجام نداده اند و فقط بعضی از مسئولان با مطرح کردن خودشان ، رزومه ای برای خود دست و پا کردند و جیبشان را پر. درحالیکه ثبت رشت در یک اتفاق جهانی می توانست یکسری برندهای مهم جهانی و ملی را به رشت بکشاند. شهرداری می تواند با واگذاری یکسری زمین ها به برندهای مهم غذا اتفاقات خوبی را در رشت رقم بزند مثل کاری که در قبال کافه سایه انجام داد در پارک ملت. اما متاسفانه عملکرد خوبی را در این حوزه ها از شهرداری ندیدیم و بیشتر شاهد شواف های تبلیغاتی بودیم.
صاحب برند ماهی سرای رهنما:مسئولان شهری یا اطلاعی از پتانسیل جهانی شدن ندارند یا دلسوز نیستند
اسماعیل رهنما ، صاحب برند ماهی سرای رهنما که لوگوی برندش همانند برند چلوشیش در اکثر اتفاقات هنری مخصوص به گیلان دیده می شود و یکی از عاشقان فرهنگ گیلانی است در پاسخ به سوالات خبرنگار ما معتقد است که عضویت رشت در شبکه جهانی خوراک یونسکو هیچ تاثیری بر کسب و کارش نداشته است درحالیکه یکی از تبعات این عضویت می بایست معرفی منابع غنی غذاهای دریایی باشد. منبعی که می تواندهزاران تاجر را به عشق خرید و پرورش ماهیانی همچون اوزون برون و آزاد و قزل آلا و خاویار به ایران و رشت بیاورد. وی معتقد است که مسئولان شهری و استانی یا اطلاعی از این پتانسیل ندارند یا اگر هم دارند تخصص یا دلسوزی لازم برای تحققش را ندارند. رهنما با ابراز تاسف از وضعیت رشت می گوید که شهر جهانی باید به رستوران داری و غذا نگاه حرفه ای تری کند که با استانداردهای تعریف شده هماهنگ باشد اما متاسفانه هیچ استانداردی در رستوران های ما رعایت نمی شود.

نویسنده کتاب خوراک های سرزمین باران: از جهانی شدن رشت فقط بیلبوردهای تشکر برای مدیران را دیدیم

رضا شرافت پیما ، نویسنده کتاب آشپزی خوراک های سرزمین باران دل پری از وضعیت فعلی صنعت غذا دارد. وی معتقد است که هنوز نگاهی مبتنی بر صنعت درخصوص غذا در رشت شکل نگرفته است: هرکسی ساز خود را در این شهر می زند و استاندارد و تعریف خود را از یک غذای واحد دارد. این سلیقه ای عمل کردن نقطه تناقضی است در نگاه صنعتی . به همین دلیل پس از چند سال هنوز در نقطه صفر هستیم. تا جاییکه هراز گاهی عده ایی از این بی توجهی استفاده کرده و از خارج از استان با یال و کوپال داور و تیستر و غیره وارد می شوند و جشنواره راه می اندازند و با ترفندهای خاص و اعطای تندیس های نامعتبر و بی ارزش رستوران های ما را سرکیسه می کنند و سهم ارگان های مربوطه را می پردازند و می روند. جالب اینجاست که قضاوت با داورهایی است که نه تنها آنالیز غذاهای گیلان را نمی دانند بلکه اسمش را هم یا نشنیده اند یا غلط تلفظ می کنند.
این محقق می افزاید: این پیامد که در سال های اخیر برخی غذاهای مهجور به مطبخ رستوران ها وارد شده اند و با اقبال عمومی و استقبال نسل امروز روبرو شده اند جای بسی خوشبختی است. اما این امر حاصل یک روند موجی و مدگرایی بوده. چرا که کمی بیشتر از اتمام کار ثبت یونسکو رستوران هایی به این نتیجه رسیدند که با تمام امکاناتشان به سمت پخت و پز غذاهای محلی بروند. در همان بازه زمانی چند کتاب و جزوه کوچک و بزرگ هم در این حوزه چاپ شد و مرجعی شد برای کپی برداری و رسپی نویسی در دنیای مجازی که سرعت پخش زیادی داشت و البته بنرها و بیلبوردهای تشکر از خود هم همراه این موج شد که ثبت جهانی شهر رشت در یونسکو را به رخ می کشید. اما عملا پس از ثبت حرکت خاصی برای ادامه این حرکت اتفاق نیفتاد و اوضاع به همان شکل پابرجا ماند.
شرافت پیما با ذکر این نکته که ایجاد دگردیسی از یک شهر عادی به یک شهر جهانی نیازمند دید جهانی است و با نگاهی بسته به جهان کار بزرگی نمی توان انجام داد اظهار می دارد که با نگاه به روند جشنواره غذای شهر خلاق می توان دریافت که یک سری المان ها و شرکت کنندهای تکراری که از گنجه ها بیرون آورده می شوند و نمایش ضعیف و بی مدیریتی راه می افتد که هر سال از سال قبل ضعیف تر و همین المان ها و افراد منتخب برای شرکت در همایش های کشوری هم اعزام می شوند که البته جای تشکر دارد زیرا اغلب با هزینه شخصی یا دریافت کمک هزینه ناچیز این روند تکراری ادامه دارد. این تحول در کار غیرسلیقه ای به کار گروهی نیاز دارد که آرا و نظرات مختلفی داشته باشند و همگی مجرب و متخصص و عملگرا در یک مقوله باشند. حالا برگردید به عقب برای اعزام به یک مجمع بین المللی شهر خلاق به جای حضور مزه شناس ، محقق ، سرآشپز و آنالیزوز غذا و کارشناسان اینچنینی ، مدیران شهرداری اعزام می شوند به همراه یک کارشناس تجربی آشپزی. اینا آیا واقعا می توانند دستاوردی از سفرشان داشته باشند.
وی ضمن برشمردن فواید مثبت جهانی شدن یک شهر اما ناامیدانه معتقد است که با سیاست هایی که امروزه با آن پیش می رویم با همه استعدادها و پتانسیل هایی که برای جذب گردشگر خارجی داریم حتی قادر به ایجاد جاذبه برای مسافر درجه ۱ و ۲ داخلی هم نیستیم و مجبور به تحمل منظره چادر زدن و پخت و پزهای ساده و سفری کنارخیابانی هستیم که بیشتر از رونق بازار کار به ترافیک و مزاحمت ها و شلوغی دامن می زنند. معضلی که استان همسایه تا حد نسبتا زیادی از آن رهایی پیدا کرده است.

تیستر غذا: عنوان شهر جهانی ، کیسه ای شده برای بعضی از مسئولین

جواد فاضلی ، اولین کارخانه بسته بندی مواد اولیه غذاهای محلی در گیلان به نام اومامی را سال ها پیش افتتاح کرده بود. او بعد ها با سامان گلریز برای تحقیق درباره غذاهای گیلانی و انتشارش در کتاب مرجع آشپزی همکاری کرد.این تیستر غذا درباره وضعیت رشت به عنوان شهرجهانی غذا می گوید: این یک عنوان خنده دار برای شهری است که واقعا لایق این عنوان جهانی است. اما عملکرد بد مسئولان شهری این عنوان مهم را تبدیل به یک جک خنده دار کرده است. مسئولانی که از جهانی شدن رشت سفرهای خارجی نصیبشان شد و هیچ ثمری هم عاید این شهر مصیبت زده نگردید. کاش مسئولان شهری رشت به جای سفر به اقصی نقاط جهانی و شرکت در جشنواره هایی که کمترین تخصص را هم در آن ندارند به شهرهایی مثل تهران و کیش و مشهد و تبریز می رفتند تا درمیافتند که صنعت غذا یعنی چه و مدیریت شهری در جذب توریست یعنی چه؟ متاسفانه جهانی شدن رشت عنوانی شده برای کیسه دوختن بعضی از مدیران. سفره ای ظاهرا پهن شده و هرآنکس که می تواند می خواهد از آن بی نصیب نماند. آینده دوری نیست که عنوان شهر جهانی غذا از رشت گرفته شود اما تا آن زمان مسئولان عزیزی که در این حوزه مشغول هستند کیسه خود را دوخته اند و رفته اند و در پست دیگر و شاید بالاتری مشغول خدمت به مردم هستند.
***
جشنواره جهانی غذا در شهر رشت به زودی برگزار می شود و باید دید اختصاص ۸ میلیارد تومان به این جشنواره تاثیری بر اقتصاد گردشگری شهر دارد یا بازهم شاهد یک جشنواره دولتی سطح پایین بی کیفت اما با حضور خارجی ها خواهیم بود و بار دیگر آبروی شهر و کشور قربانی مدیریت نادرست می شود.

با کانال همای خبر همراه باشید