پایگاه خبری و تحلیلی همای خبر پایگاه خبری و تحلیلی همای خبر|پایگاه خبری و تحلیلی همای گیلان|پایگاه خبری و تحلیلی استان گیلان|اخبار گیلان| اخبار روز گیلان | خبرهای گیلان| با اخبار گیلان همراه شوید|
اختصاصی همای گیلان: «آچمز» [ م َ] ( ترکی ،ص) کلمه ایست ترکی ِ به معنی «باز نمی شود» .ولی در بازی شطرنج « اچمز» وضعیتی است که در آن یکی از مهره‌ها که «مهرهٔ آچمز» نامیده می‌شود مجبور است برای دفاع از یک مهره یا خانهٔ ارزشمند مانند شاه در جای خود میخکوب شود. آچمز کردن تاکتیکی مؤثر برای ایجاد محدودیت در توانایی جابجایی سوارهای حریف است.خب ! موضوع بحث ما بازی شطرنج نیست ولی این کلمه به وضعیت امروز ما شبیه است.نیروهای روشنفکری و اصلاح طلب ما از یکطرف و نیروهای نظامی ما از طرف دیگر در این وضعیت قرار دارند و البته هر کدام بنوعی و بدلیلی قصدخروج از انرا هم ندارند.البته اگر منظور خود را از نیروی نظامی مشخص نمایم بهتر است ،بطور خاص بنده « سپاه پاسداران انقلاب اسلامی » را در این یادداشت منظور دارم.
من معتقدم در مورد انتقاداتی که به این نیرو می شود والبته جایگاهی که برای وی تصور می گردد اغراق های عامدانه ای صورت گرفته و بنوعی موجب شده درهای گفتگو بین نیروهای تحولخواه و این نهاد نظامی که صاحب قدرت و نفوذ قابل توجهی در عرصه سیاسی _ اقتصادی وحتی رسانه ایست بسته شود.من بطور ویژه از نیروهای سیاسی اصلاح طلب انتقاد می کنم که تاکنون باب گفتگو و تعامل را با این نهاد نگشوده اند، در حالیکه بعضی از بزرگان همین جناح ریشه در ان داشته اند.اینکه مرتبا سپاه بعنوان یک خطر بالقوه در راه دموکراسی خواهی ملت ایران تعبیر وتفسیر شود ،گزینه ایست که بهیچ وجه از نظر تاریخی و یا حتی جامعه شناسی کارازمایی نشده است،البته اگر بخواهیم مقاطع حساسی مانند سال ۸۸ را فاکتور بگیریم.یعنی در یک روند ارام و ریشه دار بسوی دموکراسی خواهی ،این نهاد هرگز مورد گفتگو و مذاکره قرار نگرفته تا یک شرایط سیاسی و دیپلماتیک خواستها و انتظاراتش ارزیابی وحتی از قدرت ان برای پیشبرد روند دموکراسی خواهی استفاده شود.در حالیکه این مورد در مورد انقلاب اسلامی ۵۷ مصداق داشته و حضرت امام ( ره) بجای راه انداختن یک جنگ تمام عیار داخلی با ارتش شاه که قسم خورده او بودند باب مذاکره را با انها گشود و‌دیدیم که موفق هم بود.اینکه مرتبا هم از سپاه پاسداران انتقاد می شود که در طرحهای اقتصادی مشارکت دارد یا حتی در میادین سیاسی وارد می شود هم بنظر من وارد نیست ،چه در کشورهایی مانند ایالات متحده هم همین نقش را نظامیان دارا هستند.
موردی که من در این یادداشت می خواهم بیان کنم و پررنگ نمایم ضعف شدید ما در شناسایی ماهیت این نهاد نظامی و سوتعبیرهایی است که ما را از رسیدن به یک تعامل سازنده با ان باز می دارد.
در همین انتخابات اخیر ریاست جمهوری، در ایام تبلیغات بنده و دوستان تحلیل گری که وقایع را رصد می کردند دچار وحشت شده بودیم. کارزارهای ابراهیم رییسی منسجم ترین کارزار انتخاباتی بود ،جمعیت های زیادی به تعبیر اقای رییس جمهور در پادگان ها نهار چرب می خوردند و اتوبوسی جابجا می شدند، اینقریب که کودتایی در راه است.ولی اینطور نشد ، سپاه در نقش حفظ کننده امنیت در انتخابات حضور یافت و البته نتیجه را هم پذیرفت .در صورتیکه می توانست مانند مورد برمه در سال ۱۹۹۰ انتخابات باطل گردد.پس نیروهای نظامی ما نیز بین گلوله و برگ رای،دومی را انتخاب کرده اند.
البته شاید بعضی دوستان به من خرده بگیرند که من از مقطع تاریخی و بحران سیاسی سال ۸۸ بسادگی می گذرم ،ولی اینطور نیست.من معتقدم سال ۸۸ یک استثنا بود و هرگز نباید یک استثنا را تبدیل به قایده یا بالعکس نمود.
در ایران به این نکته اساسی بی توجهی می شود که سازش بر سر شیوه ها و‌محتوا باید صورت بگیرد و نه حتی سازش بر سر منافع ملی، یعنی سازشی باید باشد بر سر شیوه هایی که به منافع ملی می انجامد،با رفع نگرانی طرفین ماجرا.ودر این رهگذر ما باید توجه داشته باشیم که با نهادی سروکار داریم که دارای فهم دینی از سیاست است ،نه یک ارتش انقلابی است مانند ارتش الجزایر یا حتی کوبا،ونه ارتش وابسته است مانند ارتش مصر،بلکه یک نهاد سیاسی ایدیولوژیک است که وظیفه خود را حفظ نظام اسلامی می داند.حالا اگر نیروهای تحولخواه ایران خواستار تغییر در روش رسیدن به منافع ملی هستند باید به این نکته اساسی توجه کنند که مانیفست خود را باید به مردم و این نهاد قدرتمند ارایه و بر سر ان به توافق برسند.و با کلی گویی و‌ایراد گرفتن و‌گفتن اینکه نمی شود کار کرد که فلان فلان نمی گذارند راه بجایی نخواهند برد.
شما ببینید خانم «انگ سان چویی » (زاده ۱۹ ژوئن ۱۹۴۵) از مخالفان حکومت نظامی میانمار (برمه سابق) در انتخابات عمومی سال ۱۹۹۰ در غالب رهبری حزب «اتحادیه ملی دموکراسی » توانست به ۵۹ ٪ آرای ملی و ۸۱ ٪ کرسی‌های مجلس را دست یابد. او که پیش از این انتخابات نیز در بازداشت خانگی بود، مجموعاً ۱۵ سال از عمر خود را بین ژوئیه سال ۱۹۸۹ تا نوامبر سال ۲۰۱۰ در حصر خانگی بسر برده است.
ولی همانطور که پیش بینی می شد این انتخابات از سوی نظامیان باطل شد.
در پی انتخابات ۲۰۱۵ و پیروزی حزب لیگ ملی برای دموکراسی به رهبری خانم سو چی این حزب اکثریت را در مجلس در مقابل حزب همبستگی و توسعه که مورد حمایت نظامیان است بدست آورد. (بدلیل مخالفت قانون اساسی برمه با ریاست جمهوری خانم سو چی بدلیل داشتن فرزندانی که تابعیت انگلستان را دارند هتین‌چیاو همراه قدیمی او بعنوان رییس جمهور برمه انتخاب شد.)
ولی چگونه خانم انگ سان چویی توانست به قدرت بازگردد؟
توجه کردید در برمه ،یک جنبش اجتماعی تمام عیار ویک حزب برای تغییر وجود داشته ،نه اینکه احزاب یک شبه ایجاد شوند وادعاهای بزرگ هم بکنند و بعد پای میدان عمل که برسد هیچ شوند. ان سان‌چویی در پناه یک حرکت دموکراسی خواهانه ریشه دار والبته ارایه برنامه مشخص توانست با نظامیان کنار بیاید.انهم نظامیانی که قدرت را قبضه کرده بودند ،در حالیکه در ایران ابدا چنین نیست.درست بالعکس مورد برمه یا مصر یا ترکیه.
مورد دیگر کشور نیجریه است،بزرگترین کشور افریقایی.
محمد بوهاری در انتخابات سال ۲۰۱۵ رییس جمهور وقت، گودلاک جاناتان را شکست داد. وی در انتخابات ریاست جمهوری نیجریه براساس شمارش رسمی آرا با بیش از ۵۳ درصد پیروز انتخابات اعلام شد. حزب بوهاری به نام «همه ترقی‌خواهان»، پیش از اعلام نتایج انتخابات، خود را پیروز این انتخابات دانسته بود. این اولین بار در تاریخ نیجریه بود که یک حزب مخالف به شکل دمکراتیک حزب حاکم را برکنار کرده و حکومت را به دست گرفته است . او از ۱۹۸۳ تا ۱۹۸۵ در پی یک کودتای نظامی رییس دولت نیجریه بود. بوهاری، پیش‌تر فرمانده نظامی بود و «دیکتاتور نظامی» خوانده می‌شود.
جالب است بدانید که گودلاک جاناتان، ریس جمهوری که در سال ۲۰۱۱ با حزب دموکراتیک خلق (دی پی دی) با کسب ۵۹٫۶٪ آراء به قدرت رسید،همین اقای نظامی را کنار زد و او نیز نتیجه را پذیرفت.
پس انهایی که مرتبا از مافیای نظامی و دخالت های انان در حکومت می گویند از این تجربیات تاریخی یا غافلند و یا حوصله مذاکره و هزینه پردازی را ندارند.من معتقدم ما در یک مقطع حساس تاریخی قرار داریم یا باید منتظر بمانیم و میلیتاریزه شدن سیاست را به تماشا بنشینیم که این نتیجه قهری نادیده گرفتن‌نظامیان در عرصه های مختلف است و یا اینکه با درایت واعتدال راه را برای مشارکت نظامیان در پیشبرد فرایند دموکراسی خواهی باز کنیم.
ادامه دارد….
