هر ساله با برگزاری عاشورای حسینی در اقصی نقاط عالم یکی از بزرگترین آیینهای مذهبی و نمایشی کشور در شهر مذهبی آستانهاشرفیه در ظهر عاشورا برگزار میشود.
صحن آستان مقدس حضرت سلطان سید جلاالدین اشرف(ع) مملو از عاشقانی میشود که در رثای سیدالشهدا (ع) و یاران با وفایش اشک ماتم میریزند و در امتداد رسالت قیام سالار کربلا نماز عشق را پس از شنیدن صدای اللهاکبر به جماعت برگزار میکنند و بعد از آن نظارهگر آیین نمایشی مذهبی «خیمهها» در آستانهاشرفیه میشوند.
آیین مذهبی نمایشی «خیمهها» آستانهاشرفیه دارای قدمت حدود یک قرن بوده که با حضور حدود ۵۰۰ نفر از عوامل نمایشی به اجرا در میآید و تلفیقی از نمایش تعزیه برگرفته از وقایع ظهر عاشورا و عزاداری هیئتهای مذهبی است.
این آیین که هر ساله باشکوهتر از گذشته برگزار میشود توسط هیئت مذهبی «خیام حسینی» آستانهاشرفیه ساماندهی میشود.
خیمهها پس از ساخته شدن توسط جوانان و عزاداران هیئت مذهبی خیام در نیمههای شب هشتم ماه محرم به صورت نمادین با عنوان علمداران کربلا همراه با سینهزنی به طرف آستان مقدس حضرت سلطان سید جلاالدین اشرف (ع) آورده میشوند و در شب تاسوعا در بین سیل انبوه عزاداران بهویژه جوانان مقابل رواق اصلی و در ورودی حرم مطهر قرار میدهند.
پس از اقامه نماز ظهر عاشورا خیام حضرت ابا عبدالحسین (ع)، حضرت زینالعابدین (ع)، حضرت زینب (س)، حضرت عباس (ع) و حضرت علی اکبر(ع) توسط هزاران نفر از عزاداران به طرف صحن اصلی حرم به حرکت در میآید.
هنگام حرکت خیام در حالی که طفلان اهل بیت (ع)، شمر و عمر سعد به همراه گروه «اشقیا» و «سرخپوشان گرزدار» با نواختن شیپور و به صدا در آمدن طبل عزا و مرثیهخوانی به همراه خیمهها به حرکت در میآیند پس از طی یک مسافت ۳۰۰ متری همراه با سینهزنی عزاداران از مکان هیئت خیام حسینی تا صحن حرم مطهر، وارد حرم سلطان سید جلاالدین اشرف (ع) که میدان صحن قبلاً توسط گروه انتظامی مستقر در حرم آماده شده است، میشوند.
پیشاپیش هیئت خیام دو پرچم بزرگ امام حسین (ع) و قمر بنیهاشم قرار گرفته که توسط اعضای هیئت که لباس ویژهای برای آنها تعبیه شده است به حرکت در میآید.
پس از استقرار خیام در ضلع غربی امامزاده خیمه حضرت زینب (س) توسط قوم بنیاسد به طرف محل اجرای نمایش به حرکت در میآید در حالی که گروه «اشقیا» با گرزهایی که به همراه خود دارند پس از دور زدن و خالی کردن صحن در مکانی که برای آنها تعبیه شده است بر میگردند و بعد طفلان اهل بیت (ع) در خیمه استقرار مییابند و دو پرچم بزرگ پس از انتقال به پشتبام صحن حرم در دو ستون چپ و راست حرم با آیین ویژهای نصب میشود.
در این هنگام نواها و مرثیه خوانده میشود که بیانگر لحظات واقعه ظهر عاشورا است در حالی که صدای شیپور و طبل به گوش میرسد حرکت با مشک خالی آب و نوای سقای کربلا فضا را برای ورود حضرت علی اکبر (ع) آماده میکند.
پس از شهادت آن حضرت مقتلخوانی شمر و عمر سعد آغاز میشود که بعد از حمله گروه محافظان شمر و بنیسعد به طفلان اهل بیت (ع) مستقر در خیمه حضرت (س) آنها را از درون خیمه به بیرون کشیده و پس از اجرای یکسری حرکات نمایشی که گوشهای از شقاوتهای سپاه کفر را به نمایش میگذارد و طفلان اهل بیت را پس از جدا کردن از یکدیگر زیر لبه تیغ خود قرار میدهند و در حالی که طفلان ذبح شده روی زمین کشیده و لگدکوب میشوند نمادی از سر امام حسین (ع) توسط گروه شمر بر بالای نیزه میرود.
در این آیین خیمههای بعدی توسط لباسپوشان خیمهها و قوم بنیاسد به صحن آورده میشود و شمر با خواندن اشعاری به گروه اشقیا دستور میدهد که خیمهها را غارت کنند و با دستور وی به آتش بکشند.
گروه کفر با گرزهای آتشین و در صفوف متراکم با هراسانگیزی و وحشتانگیزی به سمت خیمهها به حرکت در آمده و با تاخت و تاز وسایل داخل خیام به بیرون رانده میشوند و خیمهها به آتش کشیده میشوند.
صدای ملودی و نواهایی که از بلندگو پخش میشود هزاران نفر به دور خیمههای در حال سوختن صدای «وای حسین کشته شد» سر میدهند و به سینهزنی میپردازند و گروه نمایشی نیز پس از خارج کردن لباسهای نمایشی در صفوف منظم به سینهزنی مشغول میشوند.
این آیین مذهبی با راهنمایی «حسین مسافرآستانه» و به کارگردانی نمایشی «وحید فخرموسوی» و با همکاری مدیریت هیئت امنای آستان مقدس سلطان سید جلاالدین اشرف و هیئت سوگواران آلمحمد (ص) برگزار میشود.
آغاز این آیین به روایتی به سالهای قبل از ۱۳۱۰ برمیگردد که با نسخه تعزیهای که توسط مرحوم حاج هادی پیش آمد و پس از سفر به کربلا و دیدن مراسم خیام و شبیهسازی آن در اختیار مرحوم حاج حسن قلمزن، حاج حسین خوشرو و حاج علیاکبر کفشدار قرار میگیرد که بعدها توسط فرزندان مرحوم حاج حسن و رضا قلمزن اشرف و با همکاری هیئت امنای حرم برگزار میشود.
با پایان یافتن آیین خیمهها، مراسم ظهر عاشورای آستانهاشرفیه به اتمام میرسد و عزاداران خود را برای عصر عاشورا و سینهزنی در شام غریبان آماده میکنند.
از نکات برجسته این آیین نمایشی حضور جوانان تمام هیئتهای مذهبی در زیر یک پرچم «یا حسین (ع)» و «یا ابوالفضل (ع)» است که موجب شده تا شور حسینی توصیف ناشدنی از حضور عاشقان ثارالله مشاهده شود.
این آیین واگویههای درونی عزادارانی است که خود را برای مبارزه با یزیدیان زمان آماده و بیعت خود را با اهل بیت و امام معصوم و آرمانهای شهیدان کربلا و کربلای ایران اسلامی اعلام میدارند.