علت لشکرکشی کریم خان زندبه بصره/علی غلامرضایی ، مدرس دانشگاه وپژوهشگرتاریخ ایران

اختصاصی همای گیلان: میر مهنا ، در زمان پادشاهی کریم خان در بندر کوچکی از توابع بندر گناوه در استان بوشهر بنام بندر ریگ به دنیا آمد. او یکی از عیاران و حکمرانان جنوب ایران بود که با هلندی‌ ها و انگلیسی‌ ها در شاخاب پارس (خلیج فارس )جنگید. مهمترین کار او شکست هلندی‌ ها و بیرون راندن آنان از جزیره خارک بود.

در آن زمان ایران دچار درگیری و اغتشاشات داخلی میان حکام و جنگ در شمال و غرب کشور بود و کریم خان برای مدتی جنوب را به حکام محلی سپرده بود. در این زمان ایران دچار قحطی و گرسنگی و جنگ بود.

میر مهنا تصمیم می‌گیرد فقری که ناشی از گرفتن تمام اموال خانواده ‌اش توسط #انگلیسی ها به آن گرفتار شده بود ، را با فائق آمدن بر راههای بازرگانی ( دریایی، زمینی ) پایان دهد. بنابراین به جمع آوری تعداد و نفراتی می‌کند که به همراه او دست به غارت و چپاول دریایی و زمینی می زنند.

میر مهنا ضابط بندر ریگ شهرستان گناوه بود که به راهزنی دریایی از دشمنان می‌پرداخت. او اختلافاتی با هلندی‌ها پیدا کرد و در سال ۱۷۶۲ به آن‌ها در خارک هجوم آورد که حمله‌اش دفع گردید. او بار دیگر در سال ۱۷۶۶ به خارگ حمله کرد و ۵۸ هلندی و ملوان بومی را اسیر کرد.

ناوگانهای نظامی متعلق به دولت هلند و انگلیس و پرتغال از حمله میر مهنا و غارت اموالشان در خلیج فارس دچار رعب و وحشت شده بودند که مرتب از دولتهای مرکزیشان طلب نیرو و کمک می‌کردند.

میر مهنا بعد از جنگ های متعدد با نیروهای خودی و غیر خودی و تعقیب مداوم زکیخان برادر دیگر کریم خان و تقویت نیروی دریایی به ناچار ابتدا بندر خارک را تصرف کرد و بعد از مقاومت زیاد در برابر محاصره نیروهای زکیخان بناچار به بصره پناه می برد و بر اثر خستگی و گرسنگی و تشنگی زیاد به مردم پناه می برد ، ولی مردم او را می شناسند و تحویل حاکم بصره می دهند. والی بغداد در سال ۱۱۸۲ ق. میر مهنا را به قتل می‌رساند. کریم خان زند به اعتراض این عمل به بصره لشکر می کشد و آنجا را تصرف می‌کند.منبع:کتاب اوضاع ایران دردوره زندیه،علی غلامرضایی،انتشارات دافوس

/علی غلامرضایی

با کانال تلگرام همای خبر همراه باشید