اختصاصی همای گیلان: محصولات ارگانیک یا طبیعی دستاوردی از کشاورزی زیستی بوده که در تولید آن تولیدکننده در هیچ کدام از مراحل رشد و فرآوری از هیچ ماده شیمیایی اعم از سم ، کود ، هورمون استفاده نکرده و محصول حاصل از هیچ گونه دستکاری ژنتیکی ( تراریخته ) نیز نباشد و در مقابل تولیدکننده مجاز است از نهاده های رشد طبیعی اعم از کودزیستی ؛ کمپوست و حتی در مبارزه با آفات از حشرات سودمند بهره ببرد .
سالها بعد از تولید سم ها و کودها که به جهت افزایش محصول و نگرانی از آینده بشر هنگامی که این فروارده های شیمیایی باعث بیمارهای مختلف گوارشی از جمله سرطان گردید ، تب تولید محصولات ارگانیک از دهه هفتاد میلادی به منظور کمک به دو ماده آب و خاک باتوجه با مصرف بی رویه کود و سم و ایجاد اختلالات زیست محیطی با ایجاد سیستم مدیریت کشاورزی زیستی با سیستم مدیریتی جامع با اتکا بر کمیت و کیفیت محصول از تولید تا فرآوری و در نهایت برای استفاده مصرف کننده جهت سلامتی خاک ، آب ، انسان ، حیوان ، اکولوژکی ، محیط زیست و احترام به مخلوقات و اصل پایداری زیستی پایه گذاری گردید که روز به روز اهمیت تولید اینچنین محصولاتی بیشتر مورد توجه قرار گرفت .
در طول سالهای اخیر و مصرف کودهای شیمیایی در ایران که عواقب جبران ناپذیر آن در طبیعت و همچنین بروز بیماری های سخت و ناشناخته که ریشه در مصرف مواد شیمیایی باقیمانده سموم و کودهای تقویت کننده شیمیایی در مواد غذایی داشت بسیاری از تولیدکنندگان برای بدست آوردن ابتدا برای تولید محصولی سالمتر و بعدها برای سود بیشتر ، سعی در تولید محصولی ارگانیک سمت و سویی جدید در تبلیغات این محصولات را بوجود آوردند که باتوجه به قیمت فروش چند برابری و سود سرشار آن تعدادی از تولیدکنندگان فقط به بهانه تولید کردن محصولی سالم اخیرا با وجود ضعف سیستمهای نظارتی در کشور که وظیفه نظارت در مراحل مختلف تولید و فرآوری با بازرسی ها سرزده و نمونه برداری را در بعهده دارند به بهانه محصول سالم که در محصولاتشان از سم و کود کمتری بهر برده اند با درج کلمه محصول (( ارگانیک )) و بولد کردن آن سعی در جذب هرچه بیشتر مصرف کنندگان در محصولاتی که شاید فقط سالمتر از محصولات رقبای دیگر باشند و حتی هزینه ای کمتر ، اقدام به فروش با قیمتی بالاتر از ارزش واقعی آن میکنند!!.
بوته های چای که در شمال ایران با توجه به هوای مورد پسند آن کشت گردیده و بخش عظیمی از وسعت کشاورزی در گیلان و نوشیدنی مصرفی در کشور را داراست . چای که فرایند رشد ، تولید و عمل آوری آن در میان محصولات کشاورزی دیگر منحصر به فرد بوده با توجه به جذابیت بازار آن برای بسیاری از تولیدکنندگان چند سالیست که به جرگه ی محصولات ارگانیک پیوسته است چرا که چای ایران که یکی از سالمترین چای ها در جهان بوده که در پهنه وسیعی از گیلان و اندکی از مازندران کشت گردیده و از باغ های دایمی آن مورد بهره برداری و استحصال کارخانجات چای موجود قرار میگیرد که باتوجه به عدم مصرف سم از بتدای کشت و در چند سال اخیر به دلیل گرانی کود در بالارفتن هزینه های تولید کشاورزان کمتر از گذشته از کودهای شیمیایی استفاده شده و در واقع محصولی سالم تر به نام چای سالم تولید می شود.
در سالهای اخیر مقامات رسمی کشورهایی چون آلمان، فرانسه ، ژاپن و آمریکا با آزمایش محصولات تولیدکنندگان چای در جهان به تعدادی از آنها اجازه ساخت چای ارگانیک ، نشان ارگانیک را اعطا نموده اند و همچنین در ایران نیز یک شرکت خصوصی با همکاری یک سازمان دولتی موفق به دریافت نشان ارگانیک چای بصورت رسمی در این زمینه گردیده است .
در بحث تولید چای ارگانیک نکاتی قابل توجه بوده که شاید به شبهاتی در این مورد جواب داده تا مصرف کننده این نوع چای باتوجه مشخصات ارایه شده در انتخاب این محصول که با قیمتی تقریبا دوبرابر یک چای معمولی خریداری می کنند دچار سردرگمی نشود :
محصول فرآوری شده برگ سبز چای ارگانیک از باغاتی برداشت می شود که حداقل قبل از برداشت سه سال در آن مزرعه از هیچگونه کود ، سم و هورمون های شیمایی استفاده نشده باشد و بوته های آن از واریته های تراریخته نباشد ، در مقابل تولیدکننده مجاز بوده از کودهای بیولوژیکی ، کمپوست های طبیعی و در مبارزه با آفات از حشرات مفید استفاده کند . در هنگام برداشت چای ارگانیک فقط باید غنچه انتهای و حداکثر سه برگ با ساقه نرم برداشت شود چرا که وجود فنول ، آنتی سیانین و آنتی اکسیدان در این غنچه ها و برگهای نورسته بیشتر بوده و چای ارگانیک که طعم تلخی و گس بودن آن ( که از نکات برجسته چای ارگانیک است ) بیشتر از یک چای معمولی دیگر در هنگام خوردن پدیدار خواهد شد و همچنین یکی از دلایل بالارفتن قیمت تمام شده چای با وجود تعداد کم غنچه ها در سطح بوته ی چای می باشد که هزینه تولید را بالا می برد . چای ارگانیک در ظاهر نیز نباید دارای ساقه های خشبی باشد و وجود جوانه های فراوان در چای خشک از نشانه های یک چای ارگانیک خوب بوده در صورتی که دارای مجوزهای قانونی و صحت بازدیدهای دوره ای و آزمایشگاهی مورد تایبد و نشان بالاترین سازمان مسئول یعنی موسسه استاندارد ایران باشد .
– وظیفه بررسی و تایید تمامی محصولاتی که به نام ارگانیک ( از جمله چای ) که وارد بازار مصرف در ایران می شود توسط سازمان استاندارد ایران به نام ( استاندارد INSO-۱۱۰۰۰) که بر اساس آن موسسه استاندارد مجوز اجرای این دستورالعمل را در تولید و عرضه تولیدکنندگانی که محصول ارگانیک را وارد بازار میکنند با اجرای تمام قوانین و جزئیات مقررات کشاورزی ارگانیک با بازرسی ها مداوم می دهد و مطمنا محصولاتی که مجوز ساخت و آزمایش های دوره ای را نداشته باشند از شمول محصولات ارگانیک خارج شده و درج ارگانیک در بسته های آن در هنگام فروش تخلفی آشکار می باشد که وظیفه سازمان حمایت از مصرف کننده در کشور ما و مسئول ورود به پخش چنین محصولاتی برای حمایت و رفع ضرر مصرف کننده ها بوده است .
در ضمن چای و فروارده های آن در صورت صادرات باید نشان لوگوی B.I.O اروپا و دیگر گواهی هایی که در آمریکا ، ژاپن و کره مورد قبل هست دارا باشند .
اگر در تولید یک چای ارگانیک تولیدکننده هرکدام از مراحل قانونی تولید چای ارگانیک را نقض کند از شمول چای ارگانیک خارج شده و فقط بعنوان چای سالم شناخته می شود . در سالهای اخیر تعدادی محدود از تولیدکنندگان با سپردن چای خشک به لیزر برای خوش نما کردن هرچه بیستر چای ساقه های خشبی و دیگر مواد اضافی آن را حذف کرده و وارد بازار میکنند که این کار علاوه بر خسارتهای جبران ناپذیر به سلامت انسان ، بعلت حذف کرکهای موجود در چای خشک که وظیفه نگهداری عطر و طعم چای را دارند از کیفیت محصول کاسته میشود .
چای ارگانیک خوب عمل آوری شده در صورتی که در جایی خشک و دور از نور نگهداری شود بدون اینکه خاصیت و عطر خودرا از دست بدهد تا۱۸ ماه قابل نگهداری است .
حمید عسکری اطاقوری – کارشناس تولید و فرآوری چای