وزرا از فردایی که از مجلس رأی اعتماد گرفتند دیگر قولهای خود را فراموش کردند و راهی دیگری در پیش گرفتند. شرایط به شکلی است که دیگر حتی جواب تلفنهای نمایندگان را نیز نمیدهند.
همای گیلان، روزنامه آرمان نوشت: به نظر میرسد مجلس دهم خیلی زود نسبت به رویکردی که در قبال دولت آقای روحانی در پیش گرفته بود تجدید نظر کرده است.
به همین دلیل و برای تحلیل و بررسی این موضوع با غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی، عضو فراکسیون مستقلین ولایی مجلس شورای اسلامی، گفتوگو کردیم. جعفرزاده ضمن هشدار نسبت به رویکرد دولت در جهت فاصله گرفتن از مجلس خاطر نشان میکند: « بنده با مشاهده فضای مجلس میتوانم به صراحت عنوان کنم هر وزیری که در مجلس استیضاح شود رأی خواهد آورد و هیچ وزیری از استیضاح نمایندگان جان سالم به در نخواهد برد. وضعیت سه و یا چهار وزیر بسیار خطرناک و لب مرز است و هر لحظه احتمال استیضاح آنها وجود دارد. در شرایط کنونی ارتباط دولت با مجلس به صورت کامل قطع شده است. نمایندگان مجلس تاکنون چندین بار به آقای حجتی وزیر کشاورزی تذکر دادهاند، اما هیچ کدام از این تذکرات جدی گرفته نشده است. در نتیجه احتمال اینکه موضوع استیضاح خیلی زود در مجلس مطرح شود، وجود دارد. رویکرد دولت پس از گرفتن رأی اعتماد از مجلس به صورتی شکل گرفته که کار آقای روحانی برای معرفی دو وزیر باقی مانده دولت بسیار سخت شده است و نمایندگان به دنبال این هستند که به دو وزیر باقیمانده یعنی وزرای نیرو و علوم به راحتی رأی اعتماد ندهند و دولت را موظف به انجام برخی مسائل کنند». در ادامه متن گفتوگوی غلامعلی جعفرزادهایمنآبادی را از نظر میگذرانید.
چرا در حالی که تنها چند ماه از آغاز به کار دولت دوازدهم گذشته است نمایندگان مجلس به دو وزیر کابینه کارت زرد دادهاند. آیا برای این گونه اقدامات زود نیست؟
بسیاری از وزرای دولت در زمان رأی اعتماد قولهایی به نمایندگان دادند که پس از اینکه از مجلس رأی اعتماد گرفتند به قولهای خود عمل نکردند. به هر حال وزرای دولت باید این نکته را در نظر داشته باشند که سخنان و قولهایی که در روزهای رأی اعتماد به نمایندگان دادهاند سبب شده که نمایندگان از آنها حمایت کنند، وگرنه مجلس به شکل دیگری با وزرای پیشنهادی برخورد میکرد. در نتیجه در شرایط کنونی به دلیل برخی بدقولیها که صورت گرفته نمایندگان از وزرای دولت دلخور هستند. متأسفانه وزرای پیشنهادی پس از اینکه از مجلس رأی اعتماد گرفتند دیگر پشت سر خود را هم نگاه نکرده و جواب تلفن نمایندگان را هم نمیدهند. به دلیل همین دلخوری نیز نمایندگان وزرا را مورد بازخواست قرار میدهند و به آنها کارت زرد نشان میدهند. اغلب این کسانی که کارت زرد نیز دریافت میکنند کارنامه سوال برانگیزی داشتهاند و عمدتا نیز ایجاد زحمت میکنند. مجلس دهم رویکرد حمایتی و تعاملی نسبت به دولت در پیش گرفته و انتظار دارد این تعمل دوطرفه باشد و دولت نیز در این زمینه سعه صدر از خود نشان بدهد. به هر حال بسیاری از نمایندگان به همکاری دولت برای مرتفع کردن مشکلات مردم مناطق خود نیاز دارند و به همین دلیل دولت باید رویکرد حمایتی و دوستانه با نمایندگان در پیش بگیرد. دولت آقای روحانی باید نسبت به رأی قاطعی که نمایندگان مجلس به وزرای پیشنهادی دادند شاکر باشد و روابط خود را با مجلس نزدیکتر و عمیقتر از گذشته کند. متأسفانه این وضعیت وجود نداشته و دولت پس از گرفتن رأی اعتماد از مجلس رویکرد دیگری در ییش گرفته که مورد رضایت نمایندگان نیست و به همین دلیل نیز نمایندگان از وضعیت موجود دلخور هستند.
این دلخوری به دولت یازدهم باز میگردد یا اینکه بیشتر به وضعیت موجود مربوط میشود؟
نمایندگان مجلس در دولت یازدهم کمک بسیار زیادی به دولت کردند و زمینه را برای حرکت دولت در مسیر اعتدال و عقلانیت مهیا کردند. به همین دلیل نیز نمایندگان انتظار داشتند به همان میزان که مجلس از خود سعه صدر و رویکرد حمایتی نشان داده، دولت نیز همین رویکرد را در پیش بگیرد و با سعه صدر با مجلس برخورد کند. با این وجود چنین اتفاقی رخ نداده و دولت در مسیری قرار گرفته که روزبهروز فاصلهاش با مجلس بیشتر از گذشته میشود. بدون شک اگر دومین سوال از آقای رحمانیفضلی در صحن مجلس مطرح میشد ایشان دومین کارت زرد را نیز از نمایندگان دریافت میکرد. به نظر میرسد رویکرد مجلس در آینده نسبت به دولت تغییر خواهد کرد و هر وزیری که در صحن مجلس حضور پیدا کند تا به سوالات نمایندگان پاسخ بدهد یا روی لبه تیغ حرکت حرکت خواهد کرد و با رأی پایینی عبور خواهد کرد و یا اینکه از مجلس کارت زرد خواهد گرفت. به همین دلیل دولت باید جلسات خود را با نمایندگان مجلس بیشتر کند و رویکرد تعاملی بیشتری با مجلس در پیش بگیرد. اینکه دولتمردان پیش خود فکر کنند که از مجلس رأی اعتماد گرفتهاند و دیگر به مجلس نیاز ندارند رویکرد مناسبی نیست و سبب اصطکاک بین دو قوه مجریه و مقننه در آینده خواهد شد.
اگر شرایط به این صورت است پس چرا نمایندگان به ۱۲ وزیر از بین ۱۶ وزیر بالای ۲۰۰ رأی دادند؟ آیا بهتر نبود مجلس فاصله نظارتی خود را با دولت بیشتر حفظ میکرد و رأی معقولتری به وزرای پیشنهادی میداد؟
نمایندگان در زمان رأی اعتماد به وزرای کابینه دوازدهم این مسائل را با وزرا در میان گذاشتند. با این وجود وزرای پیشنهادی دولت به صورت جدی به نمایندگان قول دادند که در مرتفع کردن مشکلات منطقهای و دغدغههای نمایندگان کمک کنند و تعامل مناسبی با مجلس داشته باشند. با این وجود وزرا از فردایی که از مجلس رأی اعتماد گرفتند دیگر قولهای خود را فراموش کردند و راهی دیگری در پیش گرفتند. شرایط به شکلی است که دیگر حتی جواب تلفنهای نمایندگان را نیز نمیدهند. بنده اگر بخواهم واقعیتها را به شما بگویم باید عنوان کنم که دولت میتوانست شیوه بهتری در رابطه با مجلس در پیش بگیرد تا نوع رابطه با مجلس به وضعیت دولت در آینده و به گفتمان اعتدال در انتخابات۱۴۰۰ ضربه نزند. این وضعیت حتی در انتخاب مدیران استانی نیز وجود داشت و دولت هیچ گونه مشورتی با نمایندگان مناطق مختلف برای انتخاب استانداران و مدیران ارشد انجام نداد. برخی از نمایندگان عنوان میکنند که حتی از انتخاب استاندار منطقه خود بیاطلاع بودهاند و تنها زمانی که این انتخاب صورت گرفته از طریق رسانهها متوجه موضوع شدهاند. دولت استانداران خود را انتخاب کرده و در برخی مناطق که با نمایندگان مشورت صورت گرفته در نهایت حرف نمایندگان را گوش نداده و کار خود را انجام داده است. اگر رویکرد دولت به همین شکل ادامه پیدا کند احتمال استیضاح وزرا در صحن مجلس بسیار بالا خواهد بود.
نمایندگان مجلس بیشتر روی کدام یک از وزرای دولت دوازدهم حساسیت دارند و احتمال استیضاح کدام وزرا بیشتر از بقیه است؟
بنده با مشاهده فضای مجلس میتوانم به صراحت عنوان کنم هر وزیری که در مجلس استیضاح شود رأی خواهد آورد و هیچ وزیری از استیضاح نمایندگان جان سالم به در نخواهد برد. وضعیت سه و یا چهار وزیر بسیار خطرناک و لب مرز است و هر لحظه احتمال استیضاح آنها وجود دارد. آقای رحمانی فضلی وزیر کشور، آقای ربیعی وزیر کار و رفاه اجتماعی و آقای حجتی از جمله وزرایی هستند که احتمال استیضاح آنها بسیار بالاست. در شرایط کنونی ارتباط دولت با مجلس به صورت کامل قطع شده است. نمایندگان مجلس تاکنون چندین بار به آقای حجتی وزیر کشاورزی تذکر دادهاند، اما هیچ کدام از این تذکرات جدی گرفته نشده است. در نتیجه احتمال اینکه موضوع استیضاح آقای حجتی خیلی زود در مجلس مطرح شود وجود دارد. رویکرد دولت پس از گرفتن رأی اعتماد از مجلس به صورتی شکل گرفته که کار آقای روحانی برای معرفی دو وزیر باقیمانده دولت بسیار سخت شده است و نمایندگان به دنبال این هستند که به دو وزیر باقیمانده یعنی وزرای نیرو و علوم به راحتی رأی اعتماد ندهند و دولت را موظف به انجام برخی مسائل کنند. برخی از وزرا مانند آقای رحمانی فضلی و ربیعی بیشترین لابی را در صحن مجلس در زمان رأی اعتماد به وزرا انجام دادند و بیشترین تعهدها را به نمایندگان مجلس دادند. در زمان رأی اعتماد مجلس به دولت رویکرد مناسبی در پیش گرفته بودند و به خوبی با نمایندگان تعامل میکردند. به همین دلیل نیز نمایندگان روی تعهدات وزرا سرمایهگذاری میکردند. با این وجود همین افرادی که دارای بیشترین لابی بودند و بیشترین قول را به نمایندگان داده بودند در نهایت به کمترین حد به تعهدات خود عمل کردند. دولت نباید فکر کند همین که وزرا از مجلس رأی اعتماد گرفتند کار دولت با مجلس تمام شده و دولت به مجلس نیاز ندارد. این در حالی است که دولت در بسیاری مسائل و از جمله بودجه سال ۹۷ هنوز به مجلس دهم نیاز دارد و به همین دلیل باید رویکرد خود را نسبت به مجلس تعدیل کند. در شرایط کنونی ارتباط دولت و مجلس تلخ، سرد و غیرمنطقی شده است که این رویکرد به سود هیچ کس نیست و نمیتوان به این رویکرد برای حل کردن مشکلات مردم امیدوار بود. بنده در جلسهای حضور داشتم که آقای لاریجانی نیز حضور داشتند. آقای لاریجانی در این جلسه عنوان کردند که حجم انبوهی از سوالات نمایندگان نسبت به عملکرد دولت وجود دارد که نیازمند زمان به خصوصی است که نمایندگان بتوانند دغدغههای خود را نسبت به عملکرد دولت مطرح کنند. بنده که خود را حامی دولت میدانم و معتقدم باید بین دولت و مجلس رابطه دو طرفه و مثبتی وجود داشته باشد در شرایط کنونی به دنبال طرح سوال از وزرای دولت هستم. این وضعیت خوشایند نمایندگان مجلس نیست و آقای روحانی و وزرای دولت باید به این مسأله توجه داشته باشند و برای آن راهکار جدی در نظر بگیرند. در گذشته مجلس نهم نسبت به انتخاب اعضای کابینه آقای روحانی رویکرد تعاملی در پیش نگرفته بود وهمه وزرای مورد نظر آقای روحانی نتوانستند در کابینه یازدهم حضور داشته باشند. همین مسأله نیز مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران سیاسی قرار گرفته بود که چرا مجلس رویکرد تعاملی با دولت در پیش نگرفته و این مسأله نوعی کارشکنی به حساب میآید. با این وجود مجلس دهم از ابتدا تصمیم گرفت رویکرد تعاملی و مثبتی با دولت آقای روحانی در پیش بگیرد و به همین دلیل با نگاهی سازنده و منطقی با وزرای پیشنهادی برخورد کرد و به همه وزرا بهجز آقای بیطرف رأی اعتماد قابل توجهی داد. در نتیجه دولت دوازدهم در شرایط مناسبی کار خود را آغاز کرد و هیچ بهانهای در این زمینه وجود ندارد.
شما عضو فراکسیون مستقلین ولایی مجلس هستید. از دیدگاه شما فراکسیون امید مجلس در فضای مجلس تأثیرگذار است؟ چه نقاط قوت و ضعفی در این فراکسیون مشاهده میکنید؟
به نظر من همه فراکسیونهای مجلس دهم از تأثیرگذاری کافی در صحن مجلس برخودار نیستند و نتوانستهاند به انتظارات پاسخ بدهند. وضعیت فراکسیون امید نیز به همین صورت است و موفق نشده انتظارات را برآورده کند. البته این نکته را نیز باید در نظر گرفت که اغلب اعضای فراکسیون امید برای بار اول است که به عنوان نماینده در مجلس حضور پیدا کردهاند و همین مسأله نیز در کیفیت فراکسیون امید تأثیرگذار بوده است.
براساس اظهارات آقای عارف و برخی از اعضای فراکسیون امید احتمال ائتلاف اصلاحطلبان و اصولگرایان معتدل در انتخابات مجلس۹۸ کم شده است. به نظر شما عدم ائتلاف اصلاحطلبان با اصولگرایان معتدل چه پیامدهایی برای گفتمان اعتدال به همراه خواهد داشت؟
به نظر من اظهارات آقای عارف در این زمینه هم زود بود و هم اشتباه به نظر میرسد. ائتلاف اصلاحطلبان و اصولگرایان معتدل برای به قدرت نرسیدن اقتدارگرایان و تندروها بود و این اجماع با این مفهوم شکل گرفت. در نتیجه اگر این اجماع به هر دلیل شکسته شود احتمال روی کار آمدن مجدد تندروها وجود دارد. اصلاحطلبان و اصولگرایان معتدل باید این نکته را در نظر داشته باشند که به دلیل اجماع و تشکیل یک جبهه واحد در انتخابات مجلس و ریاست جمهوری به پیروزی دست پیدا کردند. در نتیجه اگر هر کدام از این جریانها به تنهایی وارد کارزار انتخاباتی ۹۸ و بهخصوص۱۴۰۰ شوند، نتیجهای جز شکست نخواهد داشت و دوباره تندروها قدرت را به دست خواهند گرفت. ائتلاف اصلاحطلبان با اصولگرایان معتدل تأثیرمثبتی در درون هر دو جریان سیاسی نیز گذاشته است و هر دو جریان را به سمت تعادل و عقلانیت رهنمون کرده و اجازه نداده تندروهای هر جریان برای جریانهای خود تصمیمگیری کنند. در نتیجه اگر این ائتلاف شکسته شود احتمال رادیکالیزه شدن جریانهای سیاسی نیز وجود دارد. این وضعیت بهخصوص درباره اصولگرایان صادق است که احتمال اینکه دوباره تندروهای این جریان مدیریت اصولگرایان را به دست بگیرند، بسیار زیاد خواهد بود.
آیا آقای لاریجانی در حال تدارک برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری سال۱۴۰۰ است؟
بنده با توجه به شناختی که از آقای لاریجانی دارم، گمان میکنم آقای لاریجانی عاقلتر از این باشد که به فکر حضور در انتخابات ریاست جمهوری و رئیس جمهور شدن باشد. آقای لاریجانی به خوبی به این نکته آگاهی دارد که پایگاه رأی کافی برای رئیسجمهور شدن ندارد و برخی از طیفهای جریان اصولگرا و همچنین برخی از اصلاحطلبان رویکرد مثبتی نسبت به ایشان ندارند و ایشان قادر نیست اجماع تأثیرگذار و جریانسازی در فضای رقابتهای انتخاباتی حول محور خود به وجود بیاورد. با این وجود آقای لاریجانی با توجه به سوابق مدیریتی که در گذشته داشتهاند یکی از بهترین افراد برای اداره کشور پس از آقای روحانی خواهند بود. ایشان همواره در مسیر اعتدال و عقلانیت حرکت کردهاند و میتوانند رویکرد عقلایی خود را در قوه مجریه نیز به خوبی نشان دهند.