چرا با کلبه ی شناور مخالفیم؟

همای گیلان، دو هفته پس از افتتاح اولین کلبه‌ی شناور که در راستای توسعه‌ی گردشگری در استان گیلان در تالاب_استیل_آستارا به آب انداخته شده است، مجریان این طرح با وجود نگرانی‌های جدی کارشناسان و دوستداران محیط زیست، هنوز توضیح دقیقی درباره‌ی جزئیات آن ارئه نداده‌اند. در این یادداشت کوتاه سعی بر این است با طرح چند پرسش ساده زوایای گوناگون این طرح آشکار شود تا شهروندان و دغدغه‌مندان با مخاطراتی که با اجرای آن، زیست‌بوم تالاب را تهدید می‌کند آشنا شوند. توضیح مختصری درباره ی اهمیت این زیستگاه میتواند به روشن شدن بحث کمک کند. تالاب استیل که بزرگ‌ترین محل جوجه‌آوری باکلان_بزرگ در ایران است، در مسیر مهاجرت صدها هزار پرنده از ده ها گونه مختلف دیگر نیز قرار دارد که برخی از آن ها در فهرست قرمز اتحادیه ی جهانی حفاظت از طبیعت IUCN و در آستانه ی انقراض قرار دارند. با خارج شدن حلقه ی استیل از این زنجیره ی مهاجرتیِ چند میلیون ساله، روند نابودی این پرندگان نیز تسریع می گردد. با توجه به این که ارزش زیست‌محیطی تالاب استیل علاوه بر درختان شناور توسکای قشلاقی به زندگی جانوران به خصوص پرندگان محلی و مهاجر آن وابسته است، اولین پرسشی که پیش می آید این است که آیا این طرح #مشاور_زیست_محیطی داشته است؟ اگر داشته است چرا معرفی نمی شود؟ کدام پرنده‌شناس مطرح کشور درباره‌ی تاثیر #کلبه‌_شناور بر زندگی و زادآوری پرندگان تالاب استیل تحقیق کرده است؟ و اگر چنین تحقیقی صورت گرفته، کجا منتشر شده است؟ پرسش هایی نیز در مورد چگونگی نظارت بر فعالیت این کلبه‌ها بعد از جذب گردشگر مطرح است. چگونه قرار است از آلودگی_صوتی ساکنین کلبه‌ها که تاثیر مستقیم بر احساس #امنیت پرندگان دارد، جلوگیری شود؟ کدام نهاد قرار است بر تخلیه‌ی فاضلاب کلبه‌ها نظارت کند؟ و اگر به فرض نهادی مسئول این موضوع است، چرا تاکنون به مشکلات بی‌شمار تالاب نظارت نکرده است؟ کافی‌ست در یک روز زمستانی در ضلع غربی تالاب استیل قدم بزنید تا ببینید چگونه شکارچیان، پرندگان این منطقه ی شکار ممنوع را به راحتی #شکار می‌کنند. اداره ی حفاظت محیط زیست آستارا که حتی قادر به پرداخت هزینه ی سوخت تنها خودروی این اداره هم نیست و در پاسگاه محیط بانی اش تنها یک محیط‌بان دارد، با کدام نیرو و بودجه‌ قرار است بر فعالیت این کلبه‌ها نظارت کند؟ چگونه می‌توان تعهد مسئولین استانی را در حفظ حریم پرندگان باور کرد در حالی‌که در اولین بازدیدشان از طرح، با سر و صدای مهیب قایق‌های موتوری از لابه‌لای لانه‌های پرندگان عبور کردند؟ آن هم درست زمانی که جوجه‌ها تازه از تخم درآمده‌اند. وقتی مشاهده می‌شود که جانمایی اولیه‌ی کلبه‌ی شناور دقیقن در وسط درختان و آشیانه ی پرندگان بوده است، چگونه می‌توان به سلامت این طرح در آینده مطمئن بود؟ البته بعد از اعتراضات صورت گرفته محل کلبه تغییر کرد و به محل فرود و استراحت #پلیکان_خاکستری پرنده ی در حال انقراض جهانی منتقل شد!
لازم به ذکر است که موسسه‌ی مردم‌نهاد زیستمان به هیچ عنوان با بوم‌گردی یا اکوتوریسم مخالف نیست و اتفاقن این صنعت را یکی از راه‌های حفظ محیط_زیست می‌داند. این رویکرد در اساس‌نامه‌ی مؤسسه نیز مورد اشاره قرار گرفته است (ماده‌ی ۹ بند ۷ و ۸). اما این سازمان مردم نهاد بر اساس پرسش های بالا و ده ها پرسش بی پاسخ دیگر، طرح کلبه‌های شناور را فاقد استاندارهای زیست‌محیطی و بوم‌گردی می‌داند. متاسفانه برخی از مسئولین شهرستان تحلیل درستی از رفتار فعالان محیط‌زیست ندارند و با فرو کاستن مساله به سطح اختلافات شخصی یا جناحی نقدهای دلسوزانه‌ی فعالان را مغرضانه می‌انگارند. در حالی که گروه زیستمان بعد از ماجرای جاده ی استیل نهایت همکاری و تعامل را با مسئولین شهر داشته است. حتی می‌ توان این نقد را به گروه وارد کرد که در بسیاری از طرح‌های مخرب محیط زیست شهرستان ورود نکرده است. لازم به ذکر است این موسسه از ابتدای شکل گیری دو خط قرمز را برای خود تعیین نموده است: تالاب_استیل و رودخانه‌_مرداب . حساسیت زیستمان به این دو زیستگاه آبی به قدری است که حتی در اساس‌نامه‌ ی موسسه نیز به آن اشاره شده است (ماده‌ی ۹، بند ۱۰). در شرایطی که تالاب های کشور در اثر تغییرات_اقلیمی و سوء مدیریت منابع آبی یکی پس از دیگری خشک و نابود می شوند و با یادآوری تجربه ی تلخ از دست دادن تالاب های دیگر آستارا در سالهای گذشته، میتوان به دلایل حساسیت فعالان_محیط_زیست به آخرین تالاب باقی مانده ی شهرستان پی برد. امیدواریم مسئولین شهرستان و استان ضمن احترام و درک دغدغه ی مردم و دوستداران محیط زیست نسبت به خروج کلبه شناور از تالاب استیل اقدام نمایند.

با کانال همای خبر همراه باشید