🌓فرار؛از”روستا”؛
🔶قرار؛در”شهر”🌘(۱۴)
○کلانشهر مشهد○(۲)
○جمعیت کلانشهرهای تهران،
مشهد،اصفهان،کرج،شیراز،
تبریز،قم،اهواز،کرمانشاه،ارومیه،
رشت،زاهدان،همدان،کرمان،یزد،
اردبیل،بندرعباس،اراک و ساری،
مجموعا سی میلیون نفر •
این جمعیت؛چهل درصد جمعیت
شهری را تشکیل داده اند•
○تا کنون کلانشهرهای تهران و
کرج،مورد بررسی قرار گرفته است•
○شهر مشهد،در سدهٔ اخیر از رشد جمعیت بالایی برخوردار بوده است.در نخستین سرشماری رسمی ایران که در سال ۱۳۳۵ انجام گرفت،این شهر،با ۲۴۱٬۹۸۹ نفر جمعیت پس از شهرهای تهران،تبریز و اصفهان،چهارمین شهر پرجمعیت ایران بود. در سرشماری بعدی و در سال ۱۳۴۵،این شهر پس از تهران و اصفهان،جایگاه سوم را در بین شهرهای ایران داشت.در سرشماری سال ۱۳۵۵،مشهد،پس از تهران،دومین شهر پرجمعیت ایران بود و تا آخرین سرشماری در سال ۱۳۹۵،همین جایگاه را داشته است.براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵،جمعیت شهر مشهد در این سال،بالغ بر ۳٬۰۱۲٬۰۹۰ تن بوده است.
○دانشگاهها○
این شهر با دارا بودن مراکز دانشگاهی و آموزش عالی متعدد،بهویژه دانشگاه فردوسی مشهد با بیش از ۲۳هزار دانشجوی داخلی و خارجی و دانشگاه بینالمللی امام رضا، دانشگاه علوم اسلامی رضوی و نیز دانشگاه علوم پزشکی مشهد،دانشگاه آزاد اسلامی مشهد و واحد بینالملل دانشگاه فردوسی مشهد، عملاً به قطب دوم دانشگاهی کشور پس از تهران مبدل شده است.علاوهبر آن شهرداری مشهد در سال ۱۳۸۷ توسط سازمان بینالمللی کلانشهرهای جهان بهعنوان دومین مقر آموزشی این سازمان پس از مونترال در کانادا انتخاب شد.
در مشهد به جز کمپها،نزدیک به ۳۰۰ واحد اقامتی مجاز شامل هتلهای یک تا پنج ستاره،هتلآپارتمانها و مهمانپذیرها فعالیت دارند•
○حاشیهنشینی○
حاشیهنشینی همیشه یکی از معضلات شهرهای بزرگ بوده است.دراینمیان مشهد نیز از این معضل مستثنا نبوده و حتی دچار بیشترین آسیب نیز است.افزایش جاذبههای شهری و بیفروغشدن زندگی در روستاها و امید به پیدا کردن کار در شهرها هر روز بر سیل مهاجران افزوده و پدیدهٔ حاشیهنشینی را در کلانشهرهایی چون مشهد پررنگتر میکند.
از مهمترین دلایل افزایش حاشیهنشینی در مشهد مهاجرت روستاییان است.
بخش اعظمی از معضلات
اجتماعی مانند کودکان فراری،
کودکان کار،زنان کار،اعتیاد،مواد مخدر و سایر آسیبهای مربوط به آن،با حاشیهنشینی در مشهد گره خورده و مشکلات این کلانشهر را دو چندان کرده است.سرقت، نزاعهای دستهجمعی،اعتیاد،خرید و فروش مواد مخدر،تجاوز به عنف،فروش کودکان ازجمله آسیبهایی است که شغل برخی از زنان و مردان این منطقه محسوب میشوند.
برای ساماندهی وضعیت حاشیهنشینی کارگروهی با محوریت معاونت مدیریت و توسعهٔ شهری و روستایی وزارت کشور و با عضویت سازمان ملی زمین و مسکن تشکیل شده و یکی از اولویتهای این کارگروه، تدوین برنامهٔ جامع توانمندسازی و پیشگیری از گسترش سکونتگاههای غیررسمی ایران است.در شهر مشهد ۶۶ محله در ۸ پهنه وجود دارند که تاکنون برنامهٔ توانمندسازی در یکی از پهنهها در سه محله به تصویب رسید و شرکت عمران و بهسازی شهری نیز چندین پروژه را در آنجا اجرا کرد.همچنین برنامهریزیهای لازم برای اجراییشدن سازوکارهای لازم در سایر محلهها و در پهنهای گسترده انجام شده است.
《براساس سیاست مدیریت شهری که در مشهد وجود داشت،به تدریج تعداد زیادی از این روستاها به محدوده شهری ملحق شدند.برآورد میشود از سال۱۳۳۰ تا به الان بالغ بر ۳۰ سکونتگاه روستایی وارد محدوده شهری شدهاند•
علی اکبر عنابستانی/عضو هئیت علمی دانشگاه شهید بهشتی تهران گفت:برآوردهای جمعیتی در شهر مشهد،تعداد محلات حاشیه نشین را عددی بالغ بر ۶۸ تا ۷۲ محله یا هسته جمعیتی نشان میدهد.حجم جمعیت حاضر در نسلهای جمعیتی حاشیه،بالغ بر ۱.۵ میلیون نفر است.اگر جمعیت کل شهر مشهد را با توجه به آمار سال ۱۴۰۰،حدود ۳.۵ میلیون نفر درنظر بگیریم،حدود نیمی از جمعیت شهر مشهد،در حاشیه آن اسکان گرفتهاند.(خبرگزاری ایسنا/۲۴ شهریور ۱۴۰۳)
○نکته○
•فعالیت های<آستان قدس
رضوی>را،در چند بخش،در
جای دیگر،گفته ام•
○نتیجه○
○سرمایه گذاری ها و امکانات؛
هنگامی مفید است که اولا؛
“توزیع عادلانه”داشته باشد،
و ثانیا؛همه مردم،به امکانات،
“دسترسی”داشته باشند،
و ثالثا؛”فاصله طبقاتی”؛را،
کم کرده باشد•
○●○●○
🩵پرسش بنیادین این است:
“درآمدهای عظیم بدست آمده،
در کلانشهر مشهد؛در این سالیان؛
در کجاها؛سرمایه گذاری شده که
این<حاشیه نشینی>؛را،به
ارمغان !!! آورده است ؟!
●●●
●حاشیه نشینی،جایگزینی
است،برای آلونک نشینی و•••
(بدون تفکیک روستایی و
شهری)و ساخت و سازهای
غیر استاندارد غیر قانونی
و محروم از تجهیزات اولیه
(آب،برق، فاضلاب)
خدمات شهری،مستقر در
حاشیه ی شهرها•
▶️علی رحیم پور سرشکه▶️
۸ اردیبهشت ۱۴۰۴