?به بهانه ۲۶ دی۱۳۵۷? [گریختن«پهلوی دوم»؛از «ایران»](۳)

اختصاصی همای خبر/به قلم دکتر علی رحیم پور دکتری اقتصاد

?به بهانه ۲۶ دی۱۳۵۷?
[گریختن«پهلوی دوم»؛از
«ایران»](۳)
❇️توضیح❇️
مقاله بلند و مفید پایین؛در
«تجارت فردا»چاپ شد و در
«چهار بخش»؛و بدون«دخل
و تصرف»؛تقدیم می شود•
داوری آن با شما•
?کنستانتین بزرگوار?
?شادی معرفتی/نویسنده
نشریه?
اشپیگل در شماره جولای۱۹۷۴،مقاله‌ای درباره برنامه توسعه اقتصادی در ایران چاپ کرده بود با عنوان:«پرشِ بزرگ با پای لنگ»؛در این مقاله،به دلیل نبودِ زیربناهای لازم برای توسعه صنعتی و آشفتگی دستگاه اداری کشور و دیگر عوامل، روند توسعه و صنعتی شدن ایران را ناکام ارزیابی کرده بود.}}
به گمانم طعنه وی به عقده‌های«جهان سومی»شاه اشاره داشت که می‌خواست با پاشیدن پول نفت،با طرحی شتابناک، در طول۱۰تا ۱۵سال از یک کشور جهان سومی،بنا به تبلیغات آن زمان، پنجمین قدرتِ صنعتی و نظامیِ جهان را بسازد! علم در یادداشت‌هایش می‌گوید، تنها کسانی که نیامدند از ما کمک بخواهند،مریخی‌ها بودند.خارجی‌ها می‌آمدند و التماس می‌کردند و کمک می‌خواستند.شاه هم هوا،برش داشته بود.در طول این برنامه تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت به‌طور میانگین سالانه بیش از هشت و چهار دهم
درصد رشد داشت،در حالی که متوسط نرخ تورم کمی بیش از«پانزده و نیم درصد»بود.کارشناسان سازمان برنامه با این شیوه مخالف و خواستار آهنگ افزایشی معقول و متوسط بودند.آنها روبنای ضعیف و شکننده ایران را مانع از سرمایه‌گذاری‌های بیشتر می‌دانستند و معتقد بودند،افزایش ناگهانی بودجه دولتی بالقوه خطرناک است و ورود ناگهانی حجم بیشتری از کالاها صرفاً به گره‌های زیربنایی بیشتر و خطرناک‌تری دامن خواهد زد.کارشناسان سازمان برنامه از جمله مژلومیان و دیگران تذکر دادند که این کار را نکنید و این پول‌ها را در اقتصاد تزریق نکنید.مژلومیان حتی هشدار داد که انقلاب خواهد شد.با این همه شاه نسبت به این انتقادها بی‌تفاوت بود.او زمان را بسیار کوتاه می‌دید و خواهان آن بود که ایران را از وضعیت فلاکت‌باری که در سال‌های دهه‌های۳۰ و ۴۰ در سیمای آن آشکار بود برهاند.
عبدالمجید مجیدی می‌گوید:«من درست یادم هست.یک سال قبل از اینکه حکومت هویدا برود،جلسه‌ای حضور اعلیحضرت تشکیل دادیم که در آن جلسه اعلیحضرت بودند و هویدا هم بود.اصفیا،وزیر مشاور بود و هوشنگ انصاری،وزیر امور اقتصادی و دارایی،حسنعلی مهران، رئیس بانک مرکزی، بود و من ‌ وزیر مشاور و رئیس‌سازمان برنامه و بودجه بودم…مشکلات دیگر رو آمده بود. گرفتاری‌های واقعاً سخت و لاینحلی به وجود آمده بود.خیلی اعلیحضرت مغموم و افسرده بودند.خیلی روحیه دلتنگی داشتند. فرمودند:چطور شد یک دفعه به این وضعیت افتادیم؟خب،آقایان همه ساکت بودند.من گفتم،قربان اجازه بفرمایید به عرضتان برسانم.ما درست وضع مردمی را داشتیم که در دهی زندگی می‌کردند و زندگی خوشی داشتند و منتها،خب،گرفتاری این را داشتند که خشکسالی شده بود و آب کم داشتند و آنقدر آب نداشتند که بتوانند کشاورزی کنند.خب،هی آرزو می‌کردند که باران بیاید.یک وقت سیل آمد.آن‌قدر باران آمد که سیل آمد.زد تمام خانه و زندگی و زمین‌های مزروعی اینها همه را خراب کرد. آدم‌ها خوشبختانه زنده ماندند و توانستند جانشان را به در ببرند.ولی زندگی‌شان از همدیگر پاشید و اصلاً معیشت‌شان به هم ریخت.ما هم درست همین وضع را داریم.ما مملکتی بودیم که داشتیم به خوشی زندگی می‌کردیم.خب، پول بیشتری دلمان می‌خواست.درآمد بیشتری دلمان می‌خواست که مملکت را بسازیم.یک دفعه این درآمد نفت که آمد مثل سیلی بود که تمام زندگی ما را شست و رفت.اعلیحضرت خیلی هم از این حرف من خوشش نیامد و ناراحت شدند و پا شدند جلسه را تمام کردند و رفتن بیرون.همه هم به من اعتراض کردند که این چه حرفی بود که زدی؟ گفتم، آقایان،این واقعیت است.بایست به اعلیحضرت بگوییم.این درآمد نفت است که پدر ما را درآورد.»مجیدی،همچنین درباره کنفرانس رامسر خاطرنشان می‌کند زمانی که کارشناسان اقتصادی هشدار را در حضور شاه مطرح کردند،او عصبانی شد و جلسه را ترک کرد.سپس مجیدی را احضار کرده و گفته بود اگر کارشناسان از این حرف‌ها بزنند،«من درِ آن سازمان برنامه را گِل می‌گیرم».در نشستی، برای تهیه برنامه ششم،در سازمان برنامه، هنگامیکه رشد پنج در‌صد برای کشاورزی مطرح شد،شاه دستور داد این رقم هشت درصد باشد.این نمونه‌ای بود از «اوامر ملوکانه»برای توسعه که به نظر کارشناسان به‌کل بی‌اعتنا بود.
مژلومیان در شهریور۱۳۵۵به عضویت هیات نمایندگی ایران در مجمع عمومی سالانه بین‌المللی‌ترمیم و توسعه و موسسات وابسته آن و صندوق بین‌المللی پول درآمد.در این هیات کسانی همچون هوشنگ انصاری وزیر امور اقتصادی و دارایی،جهانگیر آموزگار سفیر شاه و نماینده علی‌البدل در بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه،حسنعلی مهران رئیس‌کل بانک مرکزی ایران و الکساندر کنستانتین مژلومیان معاون برنامه‌های سازمان برنامه و بودجه به‌عنوان مشاور عضویت داشتند.
▶️سرشک▶️
۱۹دی۱۴۰۰

با کانال همای خبر همراه باشید.

http://homaygilanir