نقش رسانه ها در پیروزی و دفاع از انقلاب اسلامی

اختصاصی همای گیلان/رسانه‌ها در پیروزی و سپس دفاع از انقلاب اسلامی را به مثابه بلندگوی انقلاب عمل کرد. رسانه در انقلاب ایران نشان داد که گرچه ابزاری کوچک در قیاس با رسانه‌های مدرنی چون سینما، تلویزیون و یا مطبوعات بودند، اما تأثیری تعیین‌کننده و مؤثر در نهضت انقلاب اسلامی داشتند. امام خمینی در پیام روز ۱۶/۱۰/۱۳۵۷ خود، روز نهم صفر را عزای عمومی اعلام کردند و وظایف طبقات مختلف را در جریان مبارزات تعیین کردند و اطاعت از رژیم شاه را جرم دانستند. این پیام در حالی بود که حضرت امام در پیام دیگری در همین روز به اعتصاب کنندگان مطبوعات از آنها خواستند که به اعتصابشان پایان داده و به نشر حقایق بپردازند. این پیام نشان دهنده هوشیاری حضرت امام و درک ایشان از جایگاه رسانه ها در روشنگری جامعه بود.
عده ای ۶ ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی را بهار مطبوعات می دانند و براین باورند که در این ۶ ماه تکثر و تعدد رسانه ای بی شماری وجود داشت. رسانه های متنوعی از هفته نامه ها و ماهنامه و روزنامه ها بدون مجوز و با مجوز متعددی منتشر می شدند که نماینده طیف جریان ها و گروه های مختلف اسلامی و مارکسیتی و ملی گرا و نظایر آن بودند. به عبارتی نوعی نشاط رسانه ای وجود داشت و این خود دلیل بر موفقیت بر انجام فرایند انقلاب اسلامی و ترویج آن در کل جامعه ایران بود. وجود انواع رسانه در دوران ابتدایی انقلاب و نبود محدودیت خاص در آن دوران و تنوع رسانه ای تا جایی بود که برخی از صاحب‌نظران، انقلاب ایران را انقلاب کاست‌ها می‌نامیدند. کاست‌ها بهترین ابزار جهت ضبط صدا و پیام امام به‌خصوص در دوران تبعید بود. از سویی دیگر مساجد نیز با کارکردهای ارتباطی و سیاسی بسیار از جمله تربیت مبارز، آشنایی افراد با یکدیگر، تحلیل مسائل روز، برنامه‌ریزی جهت حرکت‌ها و اقدامات آتی و… کانونی مهم جهت فعالیت‌های سیاسی مردم بود. در نهایت اعلامیه‌ها و شب‌نامه‌ها نیز رسانه‌ای مهم با قابلیت تکثیر و توزیع سریع و آسان بودند که مبارزین با چسباندن آن‌ها بر در و دیوار خانه‌ها و مساجد، پیام انقلابی مردم و مبارزین را در برابر دیدگان عموم قرار می‌دادند.
امروزه این حقیقت به‌خوبی اثبات شده است که رسانه‌ها سهم و نقش قابل توجهی در ایجاد تغییرات و دگرگونی‌های سیاسی دارند.تأثیر رسانه‌ها در این عرصه و در تحولاتی مانند انقلاب‌ها، موضوع مهمی است که کمتر به آن توجه می‌شود. رسانه در مفهوم کلی آن، موجد بسیاری از تحولات و دگرگونی‌ها در ساختار اجتماعی و سیاسی بسیاری از کشورها و از جمله ایران بوده است. در این رابطه، می‌توان به نقش و تأثیر رسانه‌ها در پیروزی انقلاب اسلامی اشاره کرد.
در این دوره، علی‌رغم آنکه رسانه‌های مهم یعنی مطبوعات، رادیو و تلویزیون، تحت کنترل و هدایت رژیم پهلوی قرار داشت، اما مردم و روحانیون با برخی رسانه‌های سنتی و به‌ظاهر کم‌اهمیت، به اقدامات سیاسی مهمی دست زدند. این رسانه‌ها که اغلب از آن‌ها با عنوان رسانه‌های سنتی و یا کوچک نیز یاد می‌شود، شامل رادیو،نوارهای کاست، مساجد، منابر و اعلامیه‌هاست که با تأثیر شگرف خود بر فرایند انقلاب، نقش واسط و ارتباطی میان مردم، روحانیون و رهبر کبیر انقلاب ایفا نمودند.
یکی از اهداف مهم انقلاب اسلامی که در بدو پیروزی آن مطرح شد، صدور انقلاب بود. امام‌خمینی(ره) در این‌باره فرمودند: می‌خواهیم اسلام را صادرکنیم، به وسیله دستگاه‌هایی که داریم، به وسیله همین صداوسیما و مطبوعات، به وسیله گروه‌هایی که به خارج می‌روند، اسلام را آن‌طوری که هست به دنیا ارائه دهیم و همین خودش از هزارها توپ و تانک، بیشتر می‌تواند مؤثر باشد. (امام‌خمینی، ۹ اسفند ۱۳۶۲).
از منظر امام راحل(ره) مفهوم صدور انقلاب در واقع انتقال ارزش‌های معنوی و الهی آن و رسالت رساندن این پیام به گوش جهانیان از طریق ابزارهای ترویجی و رسانه‌هاست که در این میان نقش رسانه ملی از سایر ابزارها متمایزتر جلوه می‌کند. امروزه شاهدیم رسانه ملی با آرایشی نوین در این سپهر رسانه‌ای توانسته در عرصه‌های مختلف از صدور مفاهیم ارزشی انقلاب گرفته تا دیپلماسی عمومی و مقابله با دسیسه‌های دشمنان در زمینه‌های اسلام‌هراسی، ایران‌هراسی و شیعه‌هراسی، ایفای نقش کند.
در واقع جایگاه رسانه‌ ملی در عرصه بین‌المللی هیچ‌گاه به قوت و وسعت امروز نبوده و رسانه روزبه روز جایگاه و نقش والای خود را در دفاع از انقلاب اسلامی نشان می دهد.

یادداشت تحلیلی رحیم رضاخانی
کارشناس مسائل سیاسی ۸/۱۱/۹۹

با کانال همای خبر همراه باشیدhttp://@homaygilanir