?به بهانه۲۶دی۱۳۵۷? [گریختن«پهلوی دوم» از«ایران»](۱)

اختصاصی همای خبر/به قلم دکتر علی رحیم پور دکتری اقتصاد

?به بهانه۲۶دی۱۳۵۷?
[گریختن«پهلوی دوم»
از«ایران»](۱)
???
❇️توضیح❇️
مقاله بلند و مفید پایین؛در
«تجارت فردا»چاپ شد و در
«چهار بخش»؛و بدون«دخل
و تصرف»؛تقدیم می شود•
داوری آن با شما•
??
?{{تاریخ انتشار:شنبه
/۲۰ آذر ۱۴۰۰/
?چگونه یک اقتصاددان،
وقوع انقلاب را پیش‌بینی کرد؟
?کنستانتین بزرگوار?
?شادی معرفتی/نویسنده نشریه
???
شاهان ایران‌زمین،فقط خودشان تصمیم می‌گرفتند.مشکل جهان سوم،نبود دانش و کمبود کارشناس نیست،این است که دیکتاتورها،خیال می‌کنند،فقط خودشان هستند که قدرت اندیشیدن دارند و کم‌کم در رویای«تمدن بزرگ»چنان فرو می‌غلتند که از واقعیت فاصله می‌گیرند و در توهم فرو می‌روند و این در حالی است که کارشناسان،خشمگین و ناامید،هشدارها را داده‌اند و دیکتاتورها نشنیده‌اند و حالا فرو ریختن ساختاری را به نظاره می‌نشینند که برای هر آجر آن،خون دل خورده‌اند.یکی از کارشناسانی که در اواخر حکومت پهلوی،نسبت به فرو ریختن ساختار اقتصادی و وقوع انقلابی عنقریب هشدار داد،کنستانتین الکساندر مژلومیان بود که از کارشناسی سازمان برنامه به معاونت آن سازمان رسید و اگرچه اطلاعات اندکی از او در دست است،اما هرکس که از او نام برده، به نیکی یاد کرده و می‌دانیم جزو معدود کارشناسانی است که در برابر سیطره پوشالی شاهنشاه ایستاد و فریاد زد که این برنامه بوی خون می‌دهد،اما دیکتاتور بزرگ مثل همیشه نشنید و همان شد که مژلومیان گفته بود.کنستانتین الکساندر مژلومیان،۱۳۸۳-۱۳۰۸،از متخصصان اقتصاد توسعه و مسلط به پنج زبان بود. اقتصاد را ابتدا در دانشگاه تهران خواند و سپس از طرف سازمان برنامه بورسیه شد و به دانشگاه واندربیلت آمریکا رفت. به تخصص و پاک‌دستی شهره بود و چندین سال در دوران ریاست صفی اصفیا معاونت سازمان برنامه و بودجه را برعهده داشت و در دوره ریاست عبدالمجید مجیدی،به معاونت برنامه‌ریزی رسید.زیر گزارش تجدیدنظر برنامه پنجم که شاه تنظیم کرده بود، شجاعانه نوشت:«این کارها را نکنید،از این کارها بوی خون می‌آید.»
♦♦♦
در زمان تدوین و اجرای برنامه سوم اقتصاد ایران توسعه‌ نیافته بود.در حالی که در دوره برنامه چهارم،اقتصاد ایران پیشرفت کرده بود و تنها برنامه‌ای جامع و هماهنگ را می‌شد اجرا کرد.برنامه چهارم بر اصول علم اقتصاد بنا شده بود. در آن نه‌تنها پروژه‌های عمرانی و اقتصادی انجام می‌گرفت،بلکه تدوین‌کنندگانش این نکته را در نظر گرفته بودند که در کل پول زیادی وارد اقتصاد نشود و تراز تجاری و رابطه واردات و صادرات به هم نخورد.بسیاری از اقتصاددان‌های خوب آن زمان ایران هم،از جمله الکساندر کنستانتین مژلومیان،در تهیه این برنامه نقش داشتند.در طول این برنامه رشد تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت به‌طور میانگین سالانه بیش از۱۲درصد و متوسط نرخ تورم کمی بیش از سه و شش دهم درصد بود.برنامه چهارم زمان آقای اصفیا بود،تعادلی داشت،نرخ رشد سالانه هفت‌درصدی داشت،صادرات
نسبتاً مناسب بود.
اقتصاددانان سازمان برنامه از سال ۱۳۴۸از سیاست‌های تورم‌زا و بودجه توسعه انتقاد می‌کردند.یک گروه از اقتصاددانان به سرپرستی دکتر بهمن آبادیان معاون رئیس سازمان برنامه گزارشی را تهیه کردند که نشان می‌داد شرایط اقتصادی ایران به سرعت رو به زوال پیش می‌رود.این گزارش افزایش بودجه نظامی را که به قیمت سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی تمام شده بود،نقد می‌کرد.در اواخر سال ۱۳۵۰زمانی که بودجه سال آینده آماده می‌شد،همکاران سازمان برنامه نسخه مقدماتی گزارش درازمدت وضع اقتصادی،مالی و اجتماعی در برنامه پنجم توسعه را پیش‌بینی کردند.این گزارش که بر مبنای مجموعه‌ای از اطلاعات و آمار تهیه شده بود تصویر تاریکی از آینده اقتصادی،مالی و اجتماعی کشور را ترسیم می‌کرد.آنان قصد داشتند،این گزارش را به شورای عالی برنامه‌ریزی به ریاست نخست‌وزیر ارائه دهند و سپس آن را در شورای اقتصاد به ریاست شاه مطرح کنند.دکتر آبادیان و جمعی از کارشناسان در سازمان برنامه برای تهیه این گزارش زحمات فراوانی کشیدند.این گزارش بسیار منتقدانه بود و برای نخستین بار در تحقیقات دولتی به این موضوع اشاره می‌شد که اگر معیارهای نابرابری و عدم توازن به همین ترتیب ادامه پیدا کند،به طور حتم«انفجار سیاسی‌-‌اجتماعی»در آینده نزدیک رخ خواهد داد.این گزارش برنامه سوم و چهارم توسعه را به‌شدت نقد می‌کرد زیرا در آنها به مسائل اجتماعی،آموزشی،سلامت و رفاه مناطق روستایی و… توجه کافی نشده بود.
بین سال‌های۱۳۴۷تا۱۳۵۱،
تولید بخش صنعت سالانه چهارده[۱۴]درصد رشد داشت،
اما جهش بزرگ هنوز در راه بود.
از آذرماه۱۳۵۱،قیمت نفت خام به سرعت رو به افزایش گذاشت.ظرف یک‌سال بهای یک بشکه نفت‌خام از پنج دلار به نزدیک دوازده[۱۲]دلار رسید، درآمد ایران هم،به موازات آن افزایش یافت.برنامه اقتصادی مملکت همه در پرتو ارقام جدید درآمد مورد تجدیدنظر قرار گرفت.}}
▶️سرشک▶️
۱۹دی۱۴۰۰

با کانال همای خبر همراه باشید.

http://homaygilanir