به نام خداوند بخشنده و مهربان
طرح شهرسازی ساحلی:
بیش از یک قرن است ، که به طور جدی این طرح برنامه ریزی و مدیریت راهبردی کشورهایی که دارای ساحل دریا هستند ، قرار و اجرا و حتی در حال اجرا میباشند.
قبل از اینکه کشورهای صنعتی به اهمیت سوخت فسیلی دست پیدا کنند و تا بتوانند به انرژی برق جهت تولید و ایجاد سردخانه و یخچال برسند ، اکثر شهرها و انبارها مواد غذایی در کنار سواحل دریا شکل میگرفت.
زیرا که نمک تنها عنصری بود ، برای نگهداری مواد غذایی تر ، از جمله گوشت ، ماهی و مرغ و دیگر موادی چون ، میوه و سبزیجات .
لذا اهمیت کشورها از نظر تاریخی بیشتر بر اساس معادن نمک بود و نمک به عنوان عنصری بود ، که باعث گند زدایی و حفظ و نگهداری مواد غذایی در کل دنیا نقش موثری داشت.
از آنجایی که تنها وسیله حمل و نقل مواد غذایی و نمک از طریق دریا و کشتی بود.
لذا کلاً شهرها در کنار دریاها و رودخانهها شکل میگرفت.
در ایران میتوان شهرهای ساحلی چون ، بندر عباس و بندر لنگه و بوشهر و تا چابهار در جنوب، و در شمال از آستارا تا گنبد کاووس ، نمونه بارز شهرهای ساحلی میباشد.
بدهی است ، به لحاظ اتصال شهر لنگرود و شلمان و کومله و املش ، از جمله روستا و شهرهایی است ، که در کنار رودخانه شکل گرفته و این شکلگیری از قدیم به دلیل حمل مواد غذایی و انتقال نمک ، که سود آنها میباشد.
و در سطح کلان میتوان گفت که نمک قبل از نفت به عنوان منبع و عامل مهم حیاتی نقش مهمی در اقتصاد تمام کشورهای دنیا داشت.
گذشته از اهمیت نمک و نفت که امروزه نقش تعیین کننده ای که در اقتصاد دارد ، شهرهای ساحلی به دلیل نزدیک بودن به بنادر و دریا از حیث حمل و نقل دریایی برای انسان مقرون به صرفهتر بود.
عملاً میتوان گفت ارتباط دریایی و رودخانه در لنگرود حتی در ۷۰ سال پیش در تصاویر و عکسهای قدیمی تا اواخر پهلوی اول مشهود است.
لذا بافت اصلی شهر لنگرود و قدمت آن به صورت خطی ، آنهم در کنار رودخانه تنها به دلیل اهمیت رودخانه جهت دسترسی به دریای خزر و حمل انواع کالا از رودسر و لاهیجان و آستانه تا انزلی و بعضاً تا تنکابن است.
پس عملاً ، رودخانه لنگرود به عنوان شریان اصلی و راه دسترسی و ارتباطی مناطق شهری همجوار با شهرستان لنگرود است.
اما در سال ۱۳۵۱ در ایران به مرکزیت شهر چالوس شورای راهبردی جهت ایجاد شهرک و یا شهرهای ساحلی از آستارا تا ساری تشکیل گردید.
که تا اوایل انقلاب دو شهرک و شهر بر اساس همین شورا طراحی و اجرا گردید.
یکی شهرک چمخاله و دیگری نوشهر ، توسط خارجی ها در ایران و همچنین ، زیبا شهر قزوین و شهر زیبای تهران، طراحی و اجرا گردید.
خارج از سیاستهایی که دولت وقت یعنی پهلوی دوم برای ایجاد شهرهای ساحلی داشت ، بیشتر جنبه تفریحی مطرح بود.
اما تمام کشورهایی که به دریای سیاه و مدیترانه و دریای آزاد راه دارند ، به لحاظ اهمیت زمین کشاورزی ، جلوگیری از رشد بیرویه شهرها ، سیاست تمرکز زدایی خود را بیشتر در جهت تقویت این نوع شهرک ، یعنی ساحلی نمودند.
البته سیاست درستی است ، چرا که در نواحی ساحلی دریای خزر به علت وجود خاک نامرغوب زراعی و همچنین ، خاک ماسه بادی نمکدار عملاً کشاورزی مستعدی صورت نمیگیرد.
لذا بهتر است به دلیل ویو و دید یا و کوههای سرسبز البرز میتوان پروژههای مسکونی با استعدادهای متنوع و پراکنده شهرهای ساحلی را به صورت تجمیعی و پراکنده شکل داد .
از آنجایی که شهرستان لنگرود کومله و شلمان از جنوب به کوه و زمینهای کشاورزی متصل است . و از طرفی از شمال باز هم به زمینهای کشاورزی احاطه شده است.
با توجه به عرضه و تقاضای مسکن و سیر مهاجرت به این منطقه شمالی ، از اقصی نقاط ایران ناگزیر خواهیم بود که با کمبود زمین به طرح آمایش سرزمین برای ایجاد شهرهای ساحلی را جز برنامه مدون مجلس نمایندگی آینده بگذاریم.
از آنجایی که گیلان دارای ۱۳ شهر فعال خطی و ساحلی میباشد ، ضرورت دارد این موضوع برای اولین بار به عنوان طرحی انقلابی و حیاتی در مجلس مطرح و پس از تصویب شورای نگهبان به وزارت راه و شهرسازی ابلاغ شود.
نمونه این طرح در آمریکا در سانفرانسیسکو و کلیه شهرهای ساحلی و دریای مدیترانه از سوریه تا لبنان و فلسطین اشغالی و حتی در ترکیه و ایتالیا و همچنین در دریای خزر از ازبکستان و باکو و همه کشورهای اروپایی سعی نمودند ، برای جلوگیری از بلعیدن شهرها و همچنین زمینهای مستعد کشاورزی پروژه طرح و توسعه شهرهای ساحلی را عملی سازند.
به امید روزی که با انتخاب نمایندگان فرهیخته و با دانش ، در آینده بتوانند با مدیریت و درایت خوب و علمی چنین پروژههای ملی را عملی سازند. انشاالله
حسن درکشیده : تاریخ بیستم مهر ماه سال ۱۴۰۲