پایان حکومت مغولان درایران /تهیه کننده علی غلامرضائی مدرس دانشگاه وپژوهشگرتاریخ ایران

اختصاصی همای گیلان: زمانی که ایرانیان از فرط ناامیدی دسته جمعی خودکشی می کردند و فکر می کردند برای همیشه ایران از بین رفته است.همه چیز از یک روستا شروع شد.

صدوبیست سال مغول ها هر چه خواستند در ایران کردند جنایتی نبود که از آن چشم پوشیده باشند. از کشتن صدهزار نفر در یکروز گرفته تا تجاوز و غارت

برخی از قبایل مغول‌ها پس از فتح ایران ساکن خراسان شدند،ولی چون بیابانگرد بودند،درشهرها زندگی نمی‌ کردند
مغول‌ها همه گونه حقی داشتند
مغولان مجاز بودندهرکه راخواستند بکشند، به هر که خواستند تجاوز کنند و هر چه را خواستند غارت کنند؛ ایرانیان برایشان برده نبودند، بلکه مانند چهارپایان با ایرانیان رفتار می کردند .

درتاریخ دورهٔ مغول چنان یأسی میان مردم ایران وجود می داشته که حتی دربرابر کشتن خودشان هم مقاومت نمی‌کردند.

داستان از روستای باشتین و دو برادر که همسایه بودند شروع می شودچند مغول بیابانگردبه خانهٔ این‌دو می روند وزنان و دخترانشان را طلب می‌کنند.

برادران مقاومت می کنند و مغولان را می‌کشند مردم باشتین اول می ترسند

ولی مرد شجاعی به نام عبدالرزاق دعوت به ایستادگی می کند خبر به قریه‌های اطراف می رسدحاکم سبزوار مامورانی را می‌فرستد تا دو برادر را دستگیر کنندعبدالرزاق با کمک مردم روستا ماموران را می‌کشد. در نهایت حاکم سبزوار سپاهی چند صد نفره را به باشتین می‌فرستد

ولی حالا خیلی‌ ها جرأت مقاومت پیداکردند عبدالرزاق فرمانده قیام می شود درچند روستا، مردم مغولان رامی‌کشند و خبرهای مغول‌کشی کم‌کم زیاد میشود
عبدالرزاق نام سربداران بر سپاهیان ازجان گذشته‌اش می گذارد.فوج‌فوج مردمان بستوه آمده از ستم مغول‌هابه باشتین می روند تا به سپاه عبدالرزاق بپیوندند و در برابر سپاه ارغونشاه (حاکم سبزوار) بایستند.

عبدالرزاق بر ارغونشاه پیروز می‌شود و سبزوار فتح می‌گردد! پس از صد و بیست سال ایرانیان بر مغول‌ها فائق می‌شوند. آن روز حتماً پرشکوه بوده است

تیمورایلخان مغول، یک ایلچی مغول رامی‌فرستد تا سربداران از او اطاعت کنند، سربداران او را هم می‌کشند و ازطغای‌تیمور می‌خواهند که اطاعت کند.
سربداران به جنگ طغای تیمور می روندو او را شکست می دهند و این نقطهٔ پایان ایلخانان وحشی صفت مغول است.

هیچ حکومتی در زمین به ظلم و زورگویی باقی نمیماند .
این شعر سیف فرغانی وصف زیبایی ازحالت درونی مردم اونموقع نسبت بحکومت مغول است :

هم مرگ بر جهان شما نیز بگذرد
هم رونق زمان شما نیز بگذرد…
آنکس که اسب داشت،غبارش فرو نشست
باد سُم خران شما نیز بگذرد
درمملکت که غرش شیران گذشت و رفت
این عوعوى سگان شما نیز بگذرد
این عوعوى سگان شما نیز بگذرد. منبع غارت تمدن ایران توسط مغولان، علی غلامرضائی، انتشارات دافوس