پایگاه خبری و تحلیلی همای خبر پایگاه خبری و تحلیلی همای خبر|پایگاه خبری و تحلیلی همای گیلان|پایگاه خبری و تحلیلی استان گیلان|اخبار گیلان| اخبار روز گیلان | خبرهای گیلان| با اخبار گیلان همراه شوید|
یک زمین و یک کاسپین؛
حال دریای کاسپین خوب نیــــست.
این دختر زمین است,؛ بزرگتـــرین دریاچه جهان و “کوچکترین دریـای خودکفای زمیـن”
از سال ۱۹۹۱ تعداد کشورهای حاشیه‌ی دریای کاسپین# به طور ناگهانی از دو کشور به پنج کشور رسید و این موضوع سبب شد تا مشکلاتی چون انرژی، زیست‌بوم جانوری، محیط زیست ، کشتی‌رانی و… در این حوضه‌ی آبی بیشتر شود.
این پنج کشور حاشیه کاسپین در سالهای اخیر به این نتیجه رسیدند که لازم است به دلیل اهمیت موضوع، اختلافات را از کنوانسیون‌ها استثنا کرده و در رابطه با اکوسیستم کاسپین به توافقات کلی برسند.
اختصاصی همای گیلان- نسرین عشقی
?دریای خزر ، با نام جهانی “کاسپین” ، از شمال به روسیـه، از جنوب به ایـران، از غرب به جمهوری آذربایجــان و از شرق به جمهوریهای ترکمنستــان و قزاقستــان محدود شده است. این دریا داری ویژگیهای بسیار منحصر به فرد است. کاسپین بزرگترین پیکره بسته‌ی آبی در سطح زمین است و نبود ارتباط آبی با آبهای آزاد دنیا، زیست بوم آن را نیز بسیار ویژه و البته آسیب پذیر کرده است.
آسیب‌های شدیدی که اگر به فوریت برای حل آنها کاری انجام نگیرد؛ نه فقط کشورهای هم‌جوار، بلکه یک زمین از این دریای مستقل و خودکفا بی‌بهره خواهد شد. این آسیبها عمدتا شامل دو تهدید بزرگ “اختلالات بیولوژیک ” و ” آلودگیهای ناشی آلاینده‌های نفتی” در دریای کاسپین میشود.
این بزرگترین دریاچه‌ی جهان که داری طول متوسط ۱۲۰۴ کیلومتر و عرض ۲۰۴ کیلومتر است و مساحتی بالغ بر ۴میلیون و ۳۶ هزار کیلومتر مربع دارد. کاسپین چنانکه میدانیم ۲۸ متر پایین‌تر از آبهای آزاد جهان قرار گرفته و حوضه‌های آب‌ریز آن نیز شامل چهار رود بزرگ سفیدرود، ولگـا ، کورا و هراز است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ بگذار زنـــدگی کنم! ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ! Let me Live
این جمله‌ی کوتاه ، تابستان سال گذشته بر روی ۲۳ فروند از کشتی‌های حمل فله جمهوری اسلامی ایران درج شد تا شاید هشداری برای نجات و حفاظت از زندگی تنها گونه پستاندار در حال انقراض کاسپین شود.
جمعیت “فوک خزری” که در سالیانی قبل بالغ بر یک میلیون بود امروزه تنها به حدود ۷۰هزار قلاده رسیده و این رقم نگران کننده در صورت عدم حفاظت باز هم رو به کاستی و انقراض خواهد رفت.
? فک خزری با نام علمی (Fuka- caspia) ,تنها پستاندار دریای کاسپین و از تیره پستانداران کمیاب آبزی دنیاست که فقط در دریای کاسپین و رودخانه‌های منتهی به آن زندگی میکند.
به گفته کارشناسان این کاهش شدید جمعیت در سالهای اخیر، به سه دلیل عمده اتفاق افتاده و جبران این کاهش جمعیت نیز نیازمند حمایتهای بین‌المللی خصوصا از جانب پنج کشور حاشیه دریای کاسپین
است. 
طبق بررسیها، (۱) وجود آب سنگین حامل سرب و آلودگی های نفتی در آبهای کاسپین، (۲) شکار بی‌رویه و (۳)کاهش منابع غذایی خزر سه عامل مهم در کاهش ناگهانی جمعیت فک‌ها شناخته شده و پرواضح است که اگر فک‌های خزری منقرض و یا بسیار کم شوند، تعادل زیستی این دریا به هم خواهد خورد. در واقع وقتی در یک زنجیره، راس هرم حذف شود تمامی زنجیره ناگزیر به مرور محکوم اختلال و نابودی خواهد شد.
?خاویـــار ؛ گرانترین غذای جهان از کوچکترین دریـای خودکفای جهان
۹۰ درصد خاویــار مصرفی جهان – که از گرانترین و غنی‌ترین خوراکهای دنیا محسوب میشود- از دریای کاسپین به دست می‌آید. در واقع کاسپین با تولید ۳۰۰ تن در سال، بزرگترین منبع خاویار جهان است.
فیل ماهی‌ها- تاس‌ماهی ایرانی- تاس‌ماهی روسی- و ماهی شیپ یا اوزون‌برون 
چهار گونه اصلی ماهیان خاویاری دریای کاسپین هستند.
اما از آنجا که دوره بلوغ در تمامی انواع ماهیان خاویاری طولانی است(بین ۱۰ تا ۲۰سال) لازم است تا در پرورش و صید ماهیان خاویاری نیز مطالعات و ملاحظاتــ لازم
صورت گیرد.
در همین راستا و بر اساس توافقی که بین پنج کشور مرتبط با این حوضه آبی در سال ۲۰۱۵میلادی انجام شد،صید تجاری ماهیان خاویاری به مدت پنج سال متوقف اعلام گردید (بنا بر شنیده‌ها این مدت از پنج سال به هشت سال تمدید شده است) تا ذخایر این ماهی،فرصتی برای بازسازی بیابند.
این توافق‌نامه به نوعی یک نقطه عطف برای همکاری کشورهای ساحلی و مدیریت منابع زنده دریای کاسپین محسوب میشود.
در حال حاضر ۷۸ گونه ماهی از ۱۷خانواده ( هفتادوهشت گونه از هفده خانواده) در دریای کاسپین موجود است که از میان آنها میتوان ماهی‌سفید، ماهیان خاویاری، اردک ماهی، سوف ،کپور، کلیکا، قزل‌آلا، کلمه وکفال را نام برد.
در سالهای اخیر شیلات ایران ، سالیانه میلیونها قطعه بچه ماهی خاویاری در رودخانه های منتهی به کاسپین رها میکند اما متاسفانه به دلیل عدم اشتغالزایی مناسب در جامعه و پاره‌ای تهدیدات دیگر ، تعداد زیادی از این بچه ماهیان شکار شده یا به نحوی از میان می‌روند.
?آلاینده‌های دریای کاسپین 
شوربختانه ، دریای کاسپین با طیف وسیعی از آلاینده‌ها روبروست که از مهمترین آنها آلاینده‌های نفتی و صنعتی و آلاینده‌های میکروبی حاصل از زندگی شهری را میتوان نام برد.
متاسفانه عدم مدیریت صحیح در دفع پس‌آبهای شهری ، سبب ورود انها به آبراه‌های منتهی به دریا شده و موجب آلودگی میکروبی آبهای کاسپین می‌شوند.
علاوه بر آن، برخی مواد پایدار و تجزیه ناپذیر موجود در سموم کشاورزی نیز پس از نفوذبه رودخانه‌ها، در نهایت به آلودگیهای موجود در دریا افزوده می‌شوند.
جهت جریان آب دریای کاسپین به دلیل عمق و جهت وزش باد، معمولا از شمال غربی به جنوب شرقی است و همین امر سبب تجمع بیشتر انواع آلودگی در سواحل ایران میشود هرچند که در مجموع و به خصوص در رابطه با آلودگیهای نفتی زیست‌بوم کلی دریای کاسپین در معرض خطر است.
آلاینده‌های ناشی از استخراج نفت و گاز ، علت بسیار مهم دیگری در آلودگی دریای کاسپین است و چنانکه میدانیم این پیکره آبی به دلیل بسته بودن زیست‌بوم، در این خصوص بسیار آسیب پذیرتر از دریاهای آزاد دنیاست.
طبق بررسیها آب دریای کاسپین در سالهای اخیر دچار آلاینده‌های فلزی مانند کادمیوم ،سرب و جیوه شده است . آلاینده‌هایی که با ورود به بدن آبزیان، مستقیما با سلامت انسان نیز در ارتباط خواهد بود . بی شک در صورت بی‌توجهی به جلوگیری از ورود آلودگیهای میکروبی و آلودگیهای نفتی به دریای کاسپین در آینده با خطرات و معضلات بسیار جدی روبرو خواهیم شد.
زنگهای خطر برای دریای کاسپین به صدا درآمده و وقت ان است که برای نجات این دختر زیبا، غنی و آسیب‌پذیر زمین کاری انجام دهیم.
One earth and One #caspian;
the smallest independent sea in the world.
It’s Clear, Caspian is a special sea in the world. Caspian, has a closed ecosystem and so it is necessary to protect it in particular.
This protection is primarily the responsibility of the five Caspian coastal states.This article has tried to 
Pointing to serious threats to Caspian.
۱٫ Dangers of Extinction of Generation – About the “Caspian Fuk” and ” Sturgeon”
۲٫”Oil pollution” and “Microbial contamination” related to urban sewage. Which first enter the rivers and then transported to Caspian.These contaminations will also be introduced to our bodies after transferring into the body
of aquatic organisms.I want to call Caspian “the girl of earth”.Beautiful, rich and very fragile.
Now alarms sounded for the Caspian. We must be intelligent.
Written by: Nasrin Eshghi
Rasht. Iran 
esh.ghinasrin1200@gmail.com
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
منابع: ایسنا
ایرنا
دکتر علی ماشین‌چیان
دکتر زمینی – مدرس دانشگاه
سایت @rooziato
با کانال همای خبر در تلگرام همراه باشید.
