اختصاصی همای گیلان: هوخشتره ، شهریار مشهور ماد ، با ایجاد تغییرات اساسی در ارتش ماد ، توانست بزرگترین امپراتوری معاصر خویش ، یعنی آشوری ها را به سختی شکست داده و با فتح نینوا برای همیشه به عمر این دولت خاتمه دهند به همین دلیل ، هوخشتره یکی از بزرگترین سیاستمداران و نابغه های نظامی کم نظیر دنیای باستان است.اصلاحات هوخشتره به قرار زیر است:
۱ – قبل از هوخشتره ، ارتش ایران به صورت کد خدامنشی فرماندهی میشد اما هوخشتره این شیوه فرماندهی را بر انداخت و ارتش ماد را بر اساس نظام دهتایی ساماندهی کرد.
۲ – هوخشتره ، از آنجایی که از شکست پدرش از آشوری ها آگاهی داشت ، به خوبی میدانست سواره نظام سبک اسلحه مادی قادر به مبارزه با سربازان سنگین اسلحه و ورزیده آشوری نیست ؛ از این جهت پیوسته سربازان تحت امرش را به تمرینهای سخت بدنی و ورزش وادار میکرد و همچنین پیسوسته آنان را به شکار میبرد تا سربازان مادی تحرک و پویایی خود را از دست ندهند.
۳ – با استفاده از تجربه جنگ های ایران و آشور ، به خوبی میدانست سواره نظام چابک ماد ، ضربه های مهلکی بر آشوری ها خواهد زد از این رو به تقویت هرچه بیشتر سواره نظام مادی بر آمد ؛ از طرفی بهترین اسبهای خاورمیانه در منطقه ماد پرورش می یافت ؛ از اینرو نیرومند ترین سواره نظام دنیای باستان را به وجود آورد به گونه ای که از عمده دلایل پیروزی او بر آشوری ها سواره نظام قدرتمند او بود.سواره نظام مادی با سرعتی بی نظیر ، تیر اندازی های مکرر و انجام جنگ های ستیز و گریز ضربات مهلکی بر پیکره ارتش آشور خصوصا ، پیاده نظام سنگین اسلحه آن وارد آوردند.مادها از کودکی به اسب سواری ، تیر اندازی و قیقاج زدن مانند سواران پارتی چند قرن بعد عادت کرده بودند اسبهای ماد در جهان باستان شهره آفاق بود.خصوصا اسبهای نیسا( منطقه ای در ماد) از حیث قشنگی ، تند روی و بردباری مانند نداشت.بعدها سواران زبده مادی در ارتش هخامنشیان شرکت کردند. تیر و کمان ، دو عدد شمشیر ، نیزه های کوتاه از جمله ابزار های دفاعی سواره نظام ماد بود.گفتنی است که کوروش بزرگ ، سواره نظام هخامنشی را بر اساس الگوی سواره نظام مادی ساخت و در نبرد با دولت های لیدیه و بابل از سوالات ممتاز ماد ، کمک بسیاری گرفت
۴ – استفاده از نوعی سلاح آتشین به نام ” آتش مادی ” .ماد ها نوک پیکانها و تیر های خویش را به نفت سیاه آغشته کرده و آن را مشتعل میساختند.بدین ترتیب مادی ها یک رسته آتش انداز که تقریبا نقش توپخانه امروزی را بازی میکرد تشکیل دادند که این سلاح رعب و وحشت فراوان در دل دشمنان ، خصوصا آشوری ها ایجاد کرد.هرودوت در باره این اسلحه گفته است که مادها تیر های بزرگ مخصوصی را با روغن سیاهی که زود مشتعل میشد ، آلوده نموده و نوک آن را آتش زده و با کمان به طرف دشمن پرتاب میکردند که قدرت ضربه آن به قدری بود که تا مغز استخوان سربازان آشوری فرو میرفت و حتی با آب نیز آتش آن خاموش نمیشد.
آتش مادی را بوسیله گردونه یا کمانهایی که توسط دستگاه اهرم مانند کشیده میشد و میتوانست تیرهایی به اندازه نیزه ، و یا مشعلهایی بزرگ فروزان را تا مسافتهای طولانی برساند ، پرتاب میکردند.
به این ترتیب هوخشتره ، با ایجاد ارتشی نیرومند که شامل سواره نظام و پیاده نظام و تیر اندازان و نیزه داران و آتش اندازان و …بود و البته با استفاده از تاکتیک های جنگی جالب آشوری ها را به سختی تار و مار کرد و با فتح نینوا به عمر این دولت خاتمه داد( از جمله این تاکتیک های جنگی ، کشاندن ارتش سنگین اسلحه آشور به کوهستان های زاگرس بود که به شدت از تحرک و سرعت آنان میکاست )
منابع : تاریخ ایران باستان حسن پیر نیا ، جلد۱ تاریخ ایران ، سایکس،جلد۱
//علی غلامرضایی
درود بی پایان استاد عزیزم تشکر ایران باستان همیشه جذابیت خاص خود را دارد
سلام و درود بر استاد گرانقدر
عالی بود
موفق و مستدام باشید
درود بر جناب غلامرضایی عزیز، همان کسی که یکی از بندگان صالح و موید خدا بوده و از مطالب جذابشون مستفیذ می گردیم.