چاپ مطلب چاپ مطلب

جشن شب یلدا،جشنی در دل سرما / دکتر محمد تقی یونسی رستمی

اختصاصی همای گیلان: جشن یلدا در ایران حدود هفت هزارسال سابقه دارد،یلدا واژه سریانی است که احتمالا در پی مهاجرت اجباری رومیان به ایران واردشد ومعنای ان زایش وتولد است .جشن یلدا در واقع جشن پیروزی نور بر تاریکی وروشنایی بر ظلمت می باشد .

جشن یلدابه فلسفه افرینش در دوران میتراییسم مربوط می شود ،ایینی که قبل از استقرار مزدیسنا در بخش هایی از ایران رواج داشت ،مطابق این باور، میترا با کشتن گاو نخستین ،افرینش را اغاز کرد واین قربانی متضمن دو نتیجه بود :ا.اصل تقویت لذت :ضرورت فداکردن موجودی مقدس برای جان بخشی به سایر موجودات ۲.نمادی از تفوق روشنایی بر تاریکی بواسطه طولانی شدن روز از اغاز دی ماه .

ابوریحان بیرونی در “اثارالباقیه عن القرون الخالیه “این جشن رامیلاد اکبر -تولد خورشید -معرفی کرده است .درایران باستان ،افسانه هایی چون: ننه سرما ،تولد میترا (مهر) وعشق بازی خورشیدوماه را به این جشن پیوند زده بودند .

در جشن شب یلدا ،مردم زیر درخت سرو حاضر شده واتش روشن می کردند ،سرو سمبل سبزینگی در طَی سال ،راست قامتی واز همه مهم تَر بی تعلقی بود ،بنظر می رسد با گسترش اندیشه مزدیسنا ورفتار غیر دوستانه مهربانی با ایین میتراییسم ،ان باور به غرب کوچ کرد ودر نتیجه سرو واتش به شکل نماد فعلی کریسمس ،کاج چراغانی شده تغییر یافته اند ،برخی از پژوهشگران حتی بر این باورند که سالروز تولدحقیقی حضرت مسیح (ع) روز ۲۵ دسامبر نیست وبزرگان کلیسا برای تعدیل جشن تولد میترا ،تولد مسیح (ع)را تعمدا به ان روز انتقال دادند تا بتوانند دامنه این جشن غیر مسیحی را تعدیل وبتدریج ان را حذف کنند .

خوراکی های مصرفی شب یلدا در دو بخش میزد -خوراکی غیر مایع -و زوهر -خوراکی مایع -تقسیم بندی می شد که از سوی فردی به نام میزدپان توزیع می گردید ،واژه امروزین میزبان ،تصحیف ان واژه است .

خوردن میزد وزوهر در شب یلدا دارای فلسفه بود،
فلسفه خوردن هندوانه: گرد بودن هندوانه یاد آور گرد بودن خورشید به شمار می رفت وخوردن ان به مثابه فرونشاندن عطش وبی ابی در فصل تابستان

فلسفه خوردن مرکبات وانار :زردی رنگ مرکبات ،مبین تلالوی نور خورشید نماد روشنایی بود و انار صندوقچه دانه های مختلف، معادل تناسل نسل وزاد وولد به شمار می رفت .

فلسفه شکستن اجیل : برابر بود بادمی از سخن گفتن وحرف زدن بازماندن وبه تفکر وتأمل پرداختن ،شاید از این جهت که در شب یلدا اقوام واشنایان دور هم جمع می شدند وهر کس ازدری سخن می گفت .

ازدیرباز خوردن کدو -معروف به کدو تنبل -در گیلان متداول بود وفلسفه اش این است که خوردن ان به افزایش بهره هوشی کمک می کند .

/دکتر محمد تقی یونسی رستمی

 

 

 

About سردبیر

Check Also

حیات وحش.. حیات وحش؛ نامی است که ما بر روی موجوداتی گذاشته ایم که اجازه بهره کشی و سوددهی به ما ندادند و در برابر سوءاستفاده های نابجای ما ایستادند یا فرار کردند.. به همین دلیل بیجا، انسان هایی که متمرد و سرکش و نافرمان بودند هم صفت “وحشی” گرفتند!

حیات وحش..   حیات وحش؛ نامی است که ما بر روی موجوداتی گذاشته ایم که …

۲ comments

  1. استاد عالی بود اطلاعات پر فیضتون و ارزشمندتون

  2. آقای دکتر بسیار عالی و مفید بود .موفق و پیروز باشید.