چاپ مطلب چاپ مطلب

فلسفه و طریقه تفال به دیوان حافظ درشب یلدا / دکتر محمدتقی یونسی رستمی

اختصاصی همای گیلان: جشن یلدا جشنی ایرانی با حدود هفت هزار سال قدمت مربوط به تولد میترا ودر نهایت فلسفه افرینش است .ایین ها ومناسبت های این جشن را می توان به دو دسته کلی تقسیم کرد :

۱.آیین های کهن مانند :افسانه ننه سرما ،فال کوزه ،قصه گویی ،حضور زیر درخت سرو واتش افروزی ،خوردن خوراکی های مایع وغیر مایع یا زوهر ومیزد -نگارنده در این باره در نوشته ایی تحت عنوان “جشن شب یلدا جشنی در دل سرما” سخن گفته است .

۲.آیین ها وباورهای جدید ویا محلی ومنطقه ایی :در گذشته برابر بانوشته بیرونی دراثارالباقیه، در شب یلدا فال گیری گردو رواج داشت :فال گیرنده به طور تصادفی چند گردو برداشته وان هارا می شکست اگر گردو پوک بود نیت منفی ودر غیراین صورت نیت مثبت تلقی می شد .

از دوره صفویه به بعد تفال به دیوان حضرت حافظ رواج یافت ،تفالی که امروزه بسیار پر طرفدار ورایج است وبه نظر می رسد در منزل ما ایرانیان ، بعداز قران مجید ونهج البلاغه ،دیوان حافظ بیشترین حضور را داراست .

علم فال ،علمی است که بوسیله ان برخی از حوادث اینده دانسته می شودودر تعریفی دیگر: فال عبارت است از اطلاع دادن از اینده وشناختن حوادث خوب ویا بد از راه شنیدن ویا دیدن .

فال را به سه دسته تقسیم می نمایند ،در حدیثی ازپیامبر (ص) نقل شده است که ایشان از تفال یا فال نیک گرفتن حمایت فرمودند وتطیر یا فال بدگرفتن را نکوهش کردند.

در دین مبین اسلام از مسائل اجتماعی مثبت حمایت می شود واز انجاکه تفال به دیوان حافظ از سنخ امید مردم به لطف خداوند دراینده است -واز صنف استعلام واگاهی بخشی از غیب به شمار نمی رود -بنابراین از نظردینی نیز محدودیتی ندارد.

چگونگی فال گرفتن از دیوان حافظ:

چون دلیل وحجت شرعی برای فال گیری وجودندارد ،دستورالعمل قاطع وثابتی نیز برای این امرموجود نیست اما از نظر ساختار ی روش زیر پیشنهاد می گردد:

۱.قرائت سوره حمد به نیت حافظ
۲.نیت
۳.خواندن فاتحه برای حافظ ،عده ای حتی نذر هم می کنند
۴.قسم دادن به حافظ که خواندن یکی از متن های سه گانه زیر دربین مردم متداول است :

-ای خواجه حافظ شیرازی ،توکه دانای هررازی ،اینده مارا خوب بنوازی.

-ای خواجه حافظ شیرازی ،تو محرم هررازی وبر ما نظراندازی ،قسم به قران مجیدی که در سینه داری ،اینده مارا خوب بنوازی .

-ای خواجه حافظ شیرازی، تو محرم هررازی، تورا به خدا وبه شاخ نباتت قسم می دهم که هرچه صلاح ومصلحت می بینی برایم اشکار وارزوی مرا براورده سازی .

۴.بازکردن صفحه دیوان

۵.انتخاب غزل اول سمت راست دیوان ،اگر در یک صفحه چند غزل است باید غزل اول را مبنا قرارداد.

۶.اگر متن غزل رسا نبود از غزل بعدی به عنوان شاهد استفاده می شود تا مقصود قابل فهم گردد

روش های فهم متن غزل :
دیوان حافظ بدلیل برخورداری از زبان تلفیقی ودارابودن صنایع ادبی ،تأویل پذیر است ،متن غزل را می توان در سه بخش زیر در نظر گرفت :
-گاهی مفهوم متن غزل کاملا اشکار است،نظیر :
گفتم غم تو دارم گفتا غمت سراید

-دربرخی از مواقع ،متن واضح نیست وناگزیر باید از لغات وافعالی که در غزل امده است، وام گرفت مثلا نیت فال گیرنده خرید منزل است ،با وجود کلمات وافعالی چون خرید ،فروش و غیره می توان در دو بعدایجابی وسلبی مقصود رادر یافت .

-بهره گیری از تصاویر که حافظ در غزل می افریند مانند:
گفتم خوشاهوایی کز باد صبح خیزد
گفتا خنک نسیمی کز کُوی دلبر اید

که متن مثبت شعر نشان می دهد که وفق مراد نیت کننده است ،در مجموع غزل های دیوان حافظ ،حجت شرعی ایجادنمی کند اما ما ایرانیان سال هاست که ارزوها ،خواسته ها وپرسش های مان را به حضرت حافظ عرضه می کنیم وهر کدام فراخور دانش ،حال وباورمان از خرمن پر خیر وبرکت حافظ خوشه چینی می کنیم .

About سردبیر

Check Also

حیات وحش.. حیات وحش؛ نامی است که ما بر روی موجوداتی گذاشته ایم که اجازه بهره کشی و سوددهی به ما ندادند و در برابر سوءاستفاده های نابجای ما ایستادند یا فرار کردند.. به همین دلیل بیجا، انسان هایی که متمرد و سرکش و نافرمان بودند هم صفت “وحشی” گرفتند!

حیات وحش..   حیات وحش؛ نامی است که ما بر روی موجوداتی گذاشته ایم که …