مستند ساز گیلانی گفت: طرح جنگل و ممنوعیت چرای دام ها در اراضی جنگلی نیازمند بازنگری است

مستند ساز گیلانی گفت:
طرح جنگل و ممنوعیت چرای دام ها در اراضی جنگلی نیازمند بازنگری است /

از گیلان تا کهگیلویه و بویر احمد عرصه کاری مستندساز گیلانی/

‘ قرق ‘ و ‘ میراث ماندگار ‘ دو فیلم مستند شاخص از پیمان قلی زاده/ فیلمساز گیلانی

مستند سازی کار بسیار بارزشی است که می تواند یک نوستالژی برای سالیان آینده و باعث انتقال فرهنگ‌ های اصیل جامعه برای آیندگان باشد.

اختصاصی همای خبر( گیلان) – باید گفت بسیاری از هنرها، آیین ها، خرده فرهنگ ها ، رسوم و … که براثر گذشت زمان و تعویض نسل در خطر فراموشی است با مستند سازی حفظ میگردد. هر چند مستندسازی کاری پرچالش و پرزحمت است اما اهمیت آن در ماندگاری رویدادها آنقدر ارزشمند هست که مستندسازان خلاق و خوش فکر، زحمات و چالشهای پیش رو را به جان خریده و وارد این حرفه فوق هنری و ماجرایاجویانه شده و به شکار لحظه ها و ثبت صحنه های بدیع طبیعی بپردازند.

‘ پیمان قلی زاده آسیابر ‘ یکی از مستند سازانی است که توانست با هزینه های شخصی و زحمات شبانه روزی مستندهای ارزشمندی را خلق کرده و در محافل از چهره های شناخته شده این رشته شود.
خبرنگار رسانه همای خبر – در مصاحبه و گفتمانی دوستانه با وی به صورت سوال و جواب با وی انجام داده که برای علاقمندان این رشته جذاب و آموزنده است:

– آقای پیمان قلی زاده ضمن معرفی کامل بفرمایید تا کنون چند مستند تهیه کرده اید؟
★ درود و عرض ادب خدمت شما جناب آقای علیپور عزیز ، من پیمان قلی زاده آسیابر هستم ، از استان گیلان و شهرستان سیاهکل ، هنوز کمی برای معرفی بنده بعنوان مستندساز حرفه ای زود است و من خود را شاگرد عرصه مستندسازی میدانم.
بنده در کار مستندسازی آن چه را که دغدغه های شخص خودم بوده و همچنین واقعیات قابل لمس جامعه را به تصویر می کشم. در طول سی و چهار سالی که در سینما فعالیت داشته ام ، بالای چهل و پنج ، مستند خارج از بُعد کاری در کارنامه دارم و در سینما به عنوان عوامل ساخت فیلم در صحنه سینما در ساخت سریالهای مختلف و فیلم های سینمایی نقش داشته ام ، چندین مستند را نیز خودم هم تهیه کنندگی و کارگردانی کرده ام و در تعدادی نیز فقط تهیه کننده کار بوده ام که از این تعداد مستند ، حدود ۵۰ درصد مستندها تجربی بوده و در مدت کوتاه و با امکانات اندک ساخته شده است و از نظر ساخت و محتوا شاید نتوان نام آن را مستند حرفه ای گذاشت ولی از نظر نوستالژی دارای اهمیت هستند.

‘ قرق ‘ و ‘ میراث ماندگار ‘ دو فیلم مستند شاخص و قابل توجه از پیمان قلی زاده آسیابر/

پیمان قلی زاده آسیابر در ادامه گفت: حدود بیست کار مستند در سطح قابل قبول و خوب تهیه کرده ایم که تصمیم گرفتیم آنها را در فضای مجازی و یوتیوب منتشر نماییم و هم اکنون بخشی از کارهای ما پخش شده و یا در آینده منتشر میشود ، بخشی همان کارهای تجربی هستند و صرفا به عنوان این که خاطراتی از مردم زنده بشود پخش می کنیم.

برای مساهده فیلم ‘ قـرق’ ایـنجا را کلیـک کنیـد:?

https://youtu.be/Ja2G2eFMwJY?si=8Ml0rwEthAsyZORG

این مستند ساز گیلانی گفت : ما دو مجموعه کار در حال تهیه داریم که قسمت هایی از این دو مجموعه ساخته شده یکی مجموعه میراث ماندگار و دیگری مجموعه میراث نیاکان ، که مجموعه میراث ماندگار به موسیقی فولکلور ایران می پردازد و مجموعه میراث نیاکان به صنایع دستی و دیگر آثار و اسناد و داشته های گذشته نیاکان ما می پردازد .
ما سه الی چهار کار حرفه‌ای را که یکی از آنها گزیده ای از مستند سه قسمتی” قرق ” از مجموعه میراث نیاکان است منتشر کرده ایم ، و احتمالا به زودی یک قسمت از مستند” میراث ماندگار” را که به موسیقی فولکلور شرق گیلان می پردازد در فضای مجازی به اشتراک بگذاریم ؛ چند کار کار کوتاه دیگر از گروه ما که در جشنواره ها مقام آورده اند نیز به زودی برای عموم در یوتیوب پخش خواهیم کرد.

این مستندساز توضیح داد: بخشی از کارها نیز به دلیل این که در حال گفتمان با شبکه ها تلویزیونی برای پخش آنها هستیم فعلا رونمایی نشده و تنها بخشی از پشت صحنه آنها برای تبلیغ به نمایش درآمده است.

– آیا تا کنون مستندهای شما جایزه ای را در جشنواره ها دریافت کرده است؟
–
– ‘ اُمیـا ‘ و ‘ دستهایم را در باغچه میکارم’ دو مستند برگزیده در جشنوارها بوده اند.

★ دو مستند کوتاه از ما در جشنواره ها جایزه دریافت کردند ، یکی مستند اُمیا بود و یکی مستند دستهایم را در باغچه می کارم که هر دو از ساخته های محسن نظری خاکشور هست و تهیه کننده کار من هستم.
البته از آنجا که تعدادی از ساخته های مستند ما در تدوین دچار وقفه شد و یا به دلایلی برنامه ها طبق برنامه ریزی پیش نرفت به جشنواره های مورد نظر نرسید که در نوبتهای بعدی آنها را نیز معرفی خواهیـم نمود.

– تا کنون کارهای شما در تلویزیون پخش شده اند ؟
★ کارهایی که خودمان مستقیم تهیه کننده و یا کارگردان بوده ایم خیر ، منظور خودمان ، تیم چند نفره ماست که در مراحل کار با هم فعالیت داریم ، مستندهای ما اکثرا با همکاری بنده و آقای محسن نظری خاکشور ساخته شده ؛ معمولا آقای نظری کارگردانی کار را برعهده داشته که از همینجا از همراهی و مساعدت های ایشان تقدیر میکنم و تهیه کننده گی اثرهای مستند نیز از بنده بوده است.

– چرا با تلویزیون کار نمی کنید؟
★ما سال‌ها غیر مستقیم برای تلویزیون کار کرده ایم ، در چند سریال تلویزیونی نیز جزء عوامل ساخت بوده ایم که از میان آنها سریال های کارگاه علوی ، عروس آزادی، اسکادران عشق ، بهشت گمشده، تفنگ سرپر و همچنین چندین مستند و نماهنگ های مختلف را میتوانم نام ببرم.
ما از اعضای پیوسته خانه سینما هستیم و فعالیتهای هنری در سینما نیز داریم ؛ معمولا بیشتر سریال‌ها توسط عوامل سینما ساخته می شود. تهیه کننده کارها به عهده تلویزیون است ، البته کارهایی که ما تهیه می کنیم صرفا به منظور پخش در تلویزیون نیست ، چون تلویزیون چهارچوب و قواعد خودش را دارد که برخی تولیدات ما در آن چهارچوب نمی‌گنجد.

– حقیقتا کارهای بسیار ارزشمند و به یاد ماندنی ای ارایه نمودید ، هزینه این مستندها چگونه تامین می شود ، آیا از ارگان خاصی کمک می گیرید؟! سطح حمایت ارگان های وابسطه به فیلم در جهت حمایت از مستندهای شما چگونه بوده است؟
★هزینه کارهای ساخته شده توسط خودمان تامین می شود ، ما اسپانسر و یا سرمایه گذار مالی در کارهایمان نداریم ، یک گروه چند نفره هستیم که با محدودیت ها و کمبودها می‌سازیم در کنار هم کار جمع می کنیم و هر یک از دوستان هر امکاناتی که دارد وسط می گذارد تا کار آغاز و به انجام برسد. جا دارد اسامی گروه مستند سازی خود را نیز اعلام و مراتب قدردانی خود را نیز از این عزیزان به جا آورم.
آقایان : محسن نظری خاکشور ، مازیار امیدی ملومه ، محمدرضا محمدی ، محمد حسین احمدی راد ، حسین تقوی ، محمد قلی زاده آسیابر ، مهران صفرخانلو
و خانمها : محبوبه عطاپور ، لیلاخرسندی ، سهیلا خرسندی ، که هر یک بخشی از انجام کار را به عهده دارند و با کمک هایی که انجام می دهند هزینه های کار را به حداقل می رسانند و همه ، دلی ، کار می کنند و این باعث می شود که بخش زیادی از هزینه های ساخت کار حذف شده و فقط هزینه های جاری را پرداخت کنیـم.

هزینه های ما معمولا می شود بعضی از امکاناتی که اجاره می کنیم ، هزینه سوخت و هزینه های پذیرایی . در زمان کار هم جاهایی که تا کنون رفته ایم مردم دلی با ما همکاری کرده اند ، به خاطر وجود این عوامل که هیچ کدامشان دستمزدی هم دریافت نمی کنند و به خاطر دارا بودن امکانات لازمه کاری ، همچنین توانمندی گروه در تولید ، تدوین ، تصویر ، صدا ، نور ، صحنه ، و دیگر نیازها باعث می شود که هزینه تولید ما به حداقل برسد ، یعنی اگر یک مستندی که چند صد میلیون هزینه دارد برای تیم ما هزینه ساخت آن به یک دهم می رسد و این به خاطر آن است که همگی احساس وظیفه شغلی می کنند و اعتقاد دارند باید کار تولید شود و هر ساله در مجموع یک الی دو ماه زمان را صرف ساخت کارهای مستند خودمان می کنیم .
ارگان های وابسطه به فیلم فقط اداره ارشاد اسلامی هست که تا کنون با ما همکاری بسیار خوبی را داشته اند و همیشه در هر کجا نیاز به همکاری و کمک بوده چه در سطح استان چه شهرستانها هیچ کوتاهی نکردند و از ما حمایت ویژه داشته اند ، ارگان بعدی معاونت اجتماعی نیروی انتظامی هستش که همیشه کمک مان کرده و هر جا نیاز به کمک آنها بوده در توان و چهارچوب قوانین سازمان مربوطه به ما در ساخت کارها یاری رسانده اند.

از گیلان تا کهگیلویه و بویر احمد دامنه مستندسازی فیلمساز گیلانی/

– چرا تمام کارهای شما در استان گیلان ساخته می شود؟
★ ما در استان‌ها مختلف کار ساخته ایم ، استانهای مرکزی ، اصفهان ، کرمانشاه ، کهکیلویه و بویراحمد ، فارس .
ولی خوب بیشتر کارهای ما در استان گیلان ساخته شده ، دلیل این که دوست داریم بیشتر در گیلان کار کنیم یکی آشنایی بیشتر به فرهنگ مردمان گیل و دیلم هستش و مسئله مهم دیگر پائین بودن هزینه تولید در استان گیلان برای ما می باشد.

– یکی از مستندهای شاخص شما که زحمت زیادی کشیدید قرُق بود ، چطور شد که به دنبال این مستند و موضوعی که سالها قبل تر منجر به خروج دام و دامدار از جنگل شد افتادید؟
★ همان طور که قبلا گفتم این موضوع هم جزء دغدغه های ما بوده ، خصوصا همین بحث طرح جنگل ، این موضوع آن قدر مهم هست که گذر زمان نمی تواند تبعات منفی آن را حل کند، بلکه هر چه بیشتر از آن می گذرد ابعاد منفی و مضر این طرح بیشتر عیان می شود ، من خود فرزند کشاورز و دامدار هستم ، و در روستایی بزرگ شدم که پیوند زندگی ما با دام و جنگل را دیده ام ، زمانی که این طرح داشت اجرا می شد سن و سال ما در حدی نبود که بفهمیم این طرح چقدر می تواند برای دامداران و روستائیانی که با جنگل و جنگل نشین در ارتباط هستند مضر باشد ، ولی هر سالی که از زمان اجرای این طرح می گذشت ما یک یک مضررات این طرح را لمس می کردیم و در گفتمان مردم و تاثیر گذاری منفی آن در زندگی روستائیان را می دیدیم ، این بود که بعد از سالها تصمیم گرفتیم تا مستندی در این خصوص تهیه کنیم .

– به عنوان کسی که چند سالی کشتارگاه داشتید و مشکل کمبود دام را از نزدیک لمس کردید ضررهایی که طرح تجمیع روستائیان ، به جنگل و تولید دام زد چگونه ارزیابی کردید؟

★ طرح تجمیع روستائیان که نه ، باید گفت طرح از همه پاشیدگی روستائیان ، برای این که چه تجمیع ای برای روستائیان و یا خود جنگل نشینان بوجود آمد ، اولا که با اجرای این طرح روستاهای آباد آن زمان ، همه از بین رفت و بیشتر مردم روستاها به شهرها مهاجرت کردند ، همین روستای آسیابر که زادگاه خودم هست یکی از روستاهای مهم در بُعد تجارت در منطقه دیلمستان بود ، یکی از دلایل رونق این روستا وجود همین جنگل نشینان بودند ، در این روستا تو دهه شصت حداقل بالای ششصد نفر دانش‌آموز وجود داشت ، تو همین روستا انواع شغل‌ها از آهنگری ، چلنگری ، اسلحه سازی ، نمدزنی ، چاربداری ، کشاورزی ، تجارت انواع محصولات دامی ، از پنیر ، ماست ، کره ، پشم ، کشک ، گوشت ، طیور ، انواع تجارتهای کالا به کالای تجار هم با جنگل نشینان و هم با روستاهای اطراف و شهرهای دور دست از سیاهکل تا قزوین بود. با اجرای طرح جنگل این روستا هم در کمتر از یک دهه سقوط کرد و سیل مهاجرت جوانان و تجار به شهرها شکل گرفت ، در کل گیلان و مازندران که این طرح در این استانها اجرایی شد صدها روستای این چنینی از بین رفت ، هزاران شغل از بین رفت ، با حذف دامدارانی که تامین کننده مایحتاج دامی کشور بودند ، کشور نیز نیازمند واردات محصولات مختلف دامی شد و کماکان هست ، الان به گونه ای شده که شما برای تامین احتیاجات مردم همان مناطق که همه دامدار و کشاورز بودند و طرح جنگل در آنجاها اجرا شد ، نمی توانید نیازشان در زمینه محصولات دامی را تامین کنید. خود جنگل نشینان هم با آخر عاقبت مصیبت باری مواجه شده‌اند ، شاید تعداد انگشت شماری به یک زندگی آرام و شهری که فکر می کردند براشان بهتر هست رسیدند ولی اکثرا با مشکلات فراوان و عدیده ای روبرو شدنده اند هم خودشان و هم بچه هایشان .
ما در قسمت های پخش نشده همین مستند قرق صحبت های ناراحت کننده افراد زیادی را داریم که آرزو دارند برگردند به همان شرایط زمانی که در جنگل زندگی می کردند و دامدار بودند .

جنگل با عدم نگهداری از بین میرود نه با چرای دامها، در دل جنگهای ما هزاران سال دامداری رواج داشته است

– مسئله ای که موجب به وجود آمدن طرح خروج دام از جنگل شد ، گفته می شد وجود دام باعث از بین رفتن نهالهای نوپا می شد و از به وجود آمدن جنگل انبوه جلوگیری می گردد نظرتان در مورد این طرح چیست ؟

★ من به عنوان کسی که مستند قرق در موضوعیت طرح جنگل را ساخته ام نباید در این باب نظر بدهم ؛ بیننده ی مستند ، خود قضاوت می کند . با این حال اینجا به چند مورد اشاره خواهم کرد :
اولا پس از چندین دهه از اجرای طرح جنگل کو آن جنگل انبوه؟
دوما برای این که یک عامل ضرر صورت نگیرد نباید هزاران ضرر دیگر بوجود آورد تا از یک ضرر جلوگیری بشود ، ادعای اجراکننده گان طرح این بوده که دام نهالهای نوپا را از بین می برد و از بوجود آمدن یه جنگل انبوه جلوگیری می کند ؛ بنده میگویم این یک ادعای بی پایه است برای این که این جنگل برای میلیونها سال هست با همین شرایط حفظ شده و منطقه جنوبی گیلان و مازندران که وصل به جنگل هست دارای هویت زندگی ثبت شده انسانی بالای صد و پنجاه هزار سال می باشد و تمام مردمان گذشته تاریخ شغل اصلی شان دامداری بوده و اگر قرار بود دام جنگل را نابود کند این جنگل باید هزاران سال پیش از بین می رفت ، جنگل فقط با بریدن درختان آن از بین می رود نه دام ، و در طول تاریخ دامداران در این جنگل‌ها باعث رشد جنگل شده اند ، برای این که با هرس کردن درختان باعث رشد و ترقی جنگل بودند و به خاطر دارا بودن حریم مواظب جنگل از آتش سوزی ها و انواع تخریب های دیگر بوده اند ، جنگل نشین هیچ وقت درخت قطع نمی کرد معمولا از درختان فرتوت و افتاده استفاده می کردند مگر این که به اندازه نیاز جزعی درخت قطع می کردند ، خود من سالها برای آوردن هیزم به جنگل رفتم ، هیچ وقت ما درختی را قطع نکردیم ، بلکه شاخه های درختان را می بریدیم تا بتوانیم هیزم کوره و تنور نان را تامین کنیم .
از نظر من این طرح هیچ کار کارشناسانه در خود نداشت و فقط با یک جمله این که دام برای بقای جنگل مضر هست ، چنین طرحی قانونی و اجرایی شد ، در حالی عوارض و معایب اجرای این طرح بسیار بسیار بیشتر از مضررات حضور دام بود ولی این مضرات هرگز دیده نشد ، امروزه همه این مضررات عیان شده هست و در پایان جنگل هم خیلی کمتر و ضعیف تر از زمان قبل اجرای طرح جنگل شده است.

با توجه به مصاحبه‌ای که با دکتر میرحامد اختری مدیر کل سابق منابع طبیعی و آبخیزداری در مستند قرق داشتید دفاعیات ایشان از این طرح چه بود؟

دفاعیات دکتر اختری در مستند هست ، به هر حال هر نهادی قطعا از طرح و عملکرد خودش دفاع می کند ، آقای دکتر میرحامد اختری هم از طرح جنگل دفاع می کرد و نظرشان این بود وجود دام در جنگل برای جنگل و بقا و رشد آن مضر است.

کمبود دام منحصر به کاهش عرضه گوشت نیست؛ بلکه تولید فرآورده های لبنی را هم دچار چالش های جدی میکند/

– با توجه به این مستند کمبود دام به بازار گوشت چه آسیبی زده است ؟
–
★کمبود دام فقط به بازار گوشت آسیب نزده بلکه به کمبود تمام محصولات دامی آسیب زده است ، برای این که کمبود دام علاوه بر کسری گوشت ، کسری لبنیات را در بر داشته ، طبق تحقیقات ما شیوه نگهداری دام در کشور ما به صورت صنعتی به خاطر حمایت نشدن دامداران از نیازهای مربوطه این شغل ، نگهداری دام بسیار سخت و هزینه بردار هست ، بنابراین بیشتر دامدارها نتوانسته اند شغلشان را ادامه دهند و اکثرا از فعالیت دست کشیده اند ، این امر باعث کمبود دام شده و کمبود دام هم باعث کمبود گوشت و لبنیات ، و کمبود هر محصولی هم باعث گرانی و همچنین کیفیت نامطلوب آن محصول در بازار می شود ، مصرف کننده هم ناگزیر به خرید کردن و یا حذف آن نیاز از سفره معیشت خودش هست .
ولی در گذشته قبل از اجرای طرح جنگل حداقل دو استان گیلان و مازندران از محصولات دامی بی نیاز بودند و با کمترین هزینه همه محصولات مورد نیاز دامی را در سبد مصرف خودشان داشتند و علاوه بر آن صادرات به استان‌های مجاور هم می کردند ، چون نگهداری دام بسیار کم هزینه و مقرون به صرفه بود.

– در این مستند با آقای ابوذر ندیمی نماینده تاثیر گذار ادوار مصاحبه داشته اید نظر ایشان نسبت به این طرح چه بود؟
★ ایشان هم اعتقاد داشت که این طرح کارشناسی نشده بود و اگر هدف طرح هم خیرخواهانه بوده باشد اجرایش به درستی انجام نشده و آن گونه که باید نظارت بر اجرای طرح نبوده ، به خاطر همین اهداف طرح راه دیگری را پیموده و به جای مفید بودن همه جور به ضرر جنگل و دام و دامدار و محصولات مربوطه شده و در نهایت برای کشور هم هزینه های اضافه درست کرده است ، چه در بُعد تهیه و واردات محصولات مربوطه و چه در بُعد حذف انواع اشتغالهای جانبی.

سه گروه مستند ساز در جامعه فیلمسازی وجود دارد،
ما منفی باف نیستیم ، نقاط قوت را تایید میکنیـم و نسبت به نقاط ضعف هشدار میدهیـم/

– شما هم در مستندها و هم در گفتمان ما نگاه منفی به طرح جنگل دارید ؛ یعنی هیچ نگاه مثبتی در این طرح وجود نداشت که گفته بشود ؟ آیا با نگاه منفی همه چیز درست می شود؟

★ من نگاه منفی ندارم بلکه به عنوان یک منتقد به اجرای این طرح نقد دارم ؛ چگونه به طرحی که از اجرایش دهه ها گذشته و معایبش عیان شده می شود نگاه مثبت داشت ؟!
نگاه مثبت را زمانی می توان داشت که حداقل وضعیت جنگل که مورد بحث اجرا کنندگان طرح بود بهتر از قبل اجرایش می بود ، و یا آن طرح دامداری صنعتی که بخشی از اجرای طرح بود به نحو مطلوبش انجام می گرفت و در آنجا هم کمبودی دیده نمی شد و همچنین آینده کسانی که از جنگل بیرونشان کردند بهتر از امروزشان می بود ، همچنین کمبود های موجود اجرای این طرح وجود نمی داشت ، اگر این گونه بود ، بله می توانستیم نگاه مثبت داشته باشیم .
اصولا سه گروه مستندساز داریم ، یک گروه که کلا به همه چیز نگاه مغرضانه دارند هم عمل و کار خوب را زیر سوال می برند یا به عمد نمی بینند و هم کار بد را ، در کل در نگاه و ساختارشان همه چیز در قهقراست.
گروه دوم ، ضعف های طرحها را می بینند ولی زوم می کنند به یک چیز خوبش و به نوعی القاء می کنند همه چیز گل و بلبل هست ، و گروه سوم گروهی هستند عمل بد را نقد می کنند و عمل خوب را تعریف ، ما جزء گروه سوم هستیم و این صداقت را در اندک کارهایی که تهیه کردیم نشان داده ایم ، کلا رشد جامعه با نقد امکان پذیر هست و اگر به عملکرد ضعیف و مشکل دار نهاد و اداره ای یا مسئولی نقد نگردد ، قطعا جامعه به سمت اصلاح ضعف ها نخواهد رفت.

– در پایان آیا شما به عنوان یکی از منتقدین این طرح چه آن چه که در مستند قرق دنبال کردید و چه سخن منتقدانه ای که در این مصاحبه داشتید، آیا برای بهبود وضعیت نگهداری دام و جنگل راهکاری برای ارائه دارید که اجرای آن بهتر و مفیدتر از اجرای طرح جنگل باشد؟

★ بنده در جایگاه قانون گذاران نه بوده ام و نه دوست دارم باشم ، متاسفانه پیشنهاد امروز من و امثال من هم عملا کاری از پیش نمیبرد ، فقط به عنوان یک شهروند و یک هنرمند از خداوند می خواهم که به ما خرد عطا کند و ما را در ساختن بهترینها برای آینده خودمان و فرزندانمان و در مجموع آینده ایران عزیزمان کمک کند .
در پایان برای سلامتی و موفقیت کشورم ، مردم کشور ، مسئولان دلسوز و خدمتگزار و همه آنهایی که آینده خوب و روشن برای جامعه ایران میخواهند ، آرزوی بهترینها را دارم ، خصوصا شما برادر گرانقدر ، از زحمات شما هم تقدیر و تشکر می کنم.

انتهای پیام/ همای خبر