چای لاهیجان ؛ چایکاران چین در مزارع لاهیجان ✍ رضا بژکول پژوهشگر اجتماعی

‍اختصاصی همای گیلان:محمد میرزا ملقب به کاشف السلطنه که پس از مشروطیت به عنوان ژنرال کنسول ایران به هند رفته بود همانجا به اهمیت چای پی برده و تصمیم گرفت چای را به ایران و زادگاهش لاهیجان بیاورد .

او اولین مزارع چای را در سال ۱۹۰۱ در لاهیجان و تنکابن احداث کرد .

در آن زمان به دلیل عدم آشنایی چایکاران ساکنین گیلان به کشت چای ، کاشف السلطنه در سن ۶۰ سالگی دوباره بار سفر می بندد ، اما این بار به چین و ژاپن می رود .

او در شانگهای توانست چهار نفر از چینی ها را به استخدام درآورد و به ایران بیاورد تا در اولین کارخانه چای سازی ایران در لاهیجان واقع در باغ کشاورزی مشغول به کار شوند .

این چهار نفر بعدها تبعه ایران شده و با ایرانیان ازدواج کردند

بین نماینده ایران اقای کاشف چایکار و چهار نفر چینی به نام های تنگ های چو ، ییپ ون چینگ ، چو فونگ چی ، ییپ مو چون ، قرادادی در سال ۱۳۲۹ بسته می شود .

این قرارداد در ده ماده منعقد و به امضای طرفین می رسد. نمایندگان دو طرف در زیر قرارداد آن را امضا وتایید کرده و طرف چینی ت ز تسانگ وکیل دادگستری آن را تایید و به ثبت می رساند .

موادی از آن قرار داد که مربوط به سال ۱۹۲۹ است خواندنی و به نظر جالبه .

اول : چهار نفر کارگر ماهر متعهد می شوند به عنوان کارشناس در مزارع چای لاهیجان خدمت کنند و نحوه چیدن ، انتخاب ، درجه بندی ، مالش ، خشک کردن ، روئیت ، چشش چای و سایر کارهای معمول تولید را به انجام برسانند .

دوم : حقوق ماهانه

اقای تنگ هو چی به عنوان کارشناس ۱۲۰ دلار
اقایان ییب ون چینگ ، چو فونگ چی ، ییب مو چو به عنوان کارگران ماهر ۸۰ دلار دریافت کنند .

سوم : طبق این ماده نمایندگان ما متعهد میشوند طبق رسوم ایران ، خانه و وسایل زندگی در اختیار انان قرار دهند .

چهارم : ایران متعهد میشود به طور رایگان دارو و لوازم پزشکی در اختیار آنان قرار دهد .

پنجم : ایران متعهد می شود هزینه رفت و پرگشت از شانگهای و برعکس را به آنان پرداخت نمایید .

ششم: ساعت کار طبق قرار داد ، هر روز نباید از ۸ ساعت عبور کند و یک روز هفته تعطیل و شب کاری نیز نداشته باشد .

هفتم : طرف چینی متعهد و قول می دهد تا در هنگام کار در مزارع چای لاهیجان یا کارخانه ، از مسئولان ایرانی اطاعت و دستورات آنها را اجرا کند .

هشتم : تهیه غذا و اذوقه بر عهده طرف دوم قرارداد است .

نهم : دولت ایران نصف حقوق ماهانه را به پول ایرانی نقدا به آنان پرداخت می کند (به ترتیپ ۳۰ تومان و ۲۰ تومان ) و نصف دیگر بر مبنای دلار مکزیکی و محاسبه توسط موسسه تعیین شده به پول چینی به ادرس داده شده( توسط آنان) واریز گردد ( ۶۰ دلار به تانگ ، ۴۰ دلار به سه نفر دیگر )

دهم : به محض امضا قرارداد ، طرف اول متعهد می شود حقوق سه ماه اول طرف را نقدا به دلار مکزیکی پرداخته تا آنان وسایل لازم را برای سفر بخرند .

به نظر می رسد کارشناسان آن دوره همه مصالح ملی را در نظر گرفتند تا آنچه به نفع منافع ایران و چای لاهیجان است کسب شود تا محصول چای تازه به بار نشسته شکوفا گردد . تا شود انچه که اکنون با افتخار شده و داریم و امیدواریم چایی که با زحمت زیاد کاشف السلطنه به بار نشاند و نسل به نسل در گیلان و لاهیجان ماندگار شد، با سئومدیریت ها ! کم کم تبدیل به ویرانه نشود و همین اندک مانده از باغات چای تبدیل به ویلاها شخصی دیگران نگردد .

به امید روزی که چای گیلان بخصوص لاهیجان در کیفیت و کمییت به جایی برسد که سفره ایرانیان از آن متنفع گردد و همه با هم چای ایرانی بنوشند .

?متن فوق برگرفته از مجله گیلان نامه ، جلد سوم (مجموعه مقالات گیلان شناسی ) چاپ سال ۱۳۷۱ است .

با کانال همای خبر همراه باشید.http://@homaygilanir