تهران در گُذَر ِ تاریخ(۱۷)/دکتر رحیم پور دکتری اقتصاد

اختصاصی همای گیلان: دوره مُحمد رضا شاه (۱)
[ ۴آبانماه ۱۲۹۸ تهران –  ۵مردادماه ۱۳۵۹ قاهره ]
دومین پادشاه ِ پهلوی و آخرین پادشاه در ایران است .
دوران پادشاهی
[۲۵شهریور ۱۳۲۰ تا ۲۲ بهمن۱۳۵۷]
پس از اِشغال ِایران توسّط ِمُتفقّین [آمریکا، انگلیس و شوروی] به پادشاهی رسید.
دوران ۳۷ ساله پادشاهی اش دارای فراز و فرود هایی هست که گفته خواهد شد.
در ساعت نُه و سی و پنج دقیقه ی ۲۵ شهریور ماه، مجلس ِ شورای ملی،استعفای رضا شاه را پَذیرُفت.
مُحمّد رضا پهلوی را،با لباس ِشخصی؛ در یک اتوموبیل ِ”کرایسلر”قدیمی بین صندلی جلو و عقب روی زمین ِخودرو، پنهان کردند و از در ِ خَدَمه ی مجلس؛ به داخل ِ مجلس،آوردند.
ساعت ِچهار و چهل و پنج دقیقه ی بعد از ظهر؛ ولیعهد مُحمّد رضا پهلوی؛ در برابر مجلس و نمایندگان،به قرآن سوگند خورد و پادشاه ایران شد .
[کتاب ِشاه ِایران،جرارد ویلرز ۱۳۵۴]
با وجود ِاستعفای رضا شاه و پادشاهی مُحمّد رضا، ۲۶شهریورماه۱۳۲۰،ارتش انگلیس و روسیه، تهران را اِشغال کردند. در ۶ بهمن۱۳۲۰؛مجلس شورا؛<<قانون قراداد ِسه قُوا>> را تصویب کرد.
قانون‌ ِ قرارداد ِسه قُوا چیست ؟
این قانون به امضای محمدعلی فروغی [نَخُست وزیر ] و سفیران ِانگلیس و شوروی برای تایید نهایی رسید .
ایران، مُتعَهّد شد که پروانه[مُجوّز] استفاده از راه های کشور و سیستم ِ مُخابراتی را به روس و انگلیس دهد .
آذر ماه ۱۳۲۱؛نیروهای آمریکایی نیز ایران را اِشغال کردند و یک “دالان ِایرانی” [ پِرشین کُریدور] برای فرستادن ِمُهمّات از جنوب به شمال؛ایجاد کردند
[خلیج ِ فارس تا دریای خزر برای رساندن امکانات به روسیه ].
نُهم ِآذر ماه ِ ۱۳۲۲در<<کنفرانس ِتهران>>؛فرانکلین روزولت [رئیس جمهور ِدموکرات ِ آمریکا]، وینستون چِرچیل[نَخُست وزیر ِانگلیس] و ژوزف استالین[رهبر شوروی]؛مُتعَهّد شدند که <<مُتفقّین>>؛پس از پایان ِ جنگ جهانی دوم؛تهران را ترک خواهند کرد؛مشروط بر آنکه ایران به آلمان اعلان ِجنگ دهد .
(ایران در ۱۷ شهریور ۱۳۲۲به آلمان؛ اعلان ِجنگ داد ).
[عُلامرضا افخمی؛ زندگی و روزگار ِ شاه،،کالیفُرنیا، ۱۳۸۸].
در آبان ماه ۱۳۲۴؛آمریکا و انگلیس از ایران بیرون شُدند .
اما شوروی از<<حزب ِدموکرات ِآذربایجان>>پشتیبانی کرد و بیرون رفتن ِخودرا به آینده ای دور،واگُذار کرد !
حزب ِدموکرات را بیشتر بشناسیم این حزب در ۱۲ شهریور ماه ۱۳۲۴ در<< تبریز >> اعلام موجودیت کرد و دارای مرام ِماتریالیستی[ مادّه گرایی] و با نظام ِاقتصادی سوسیالیستی بود و بر”سر در” ِدفتر حزب ِ دموکرات؛ عکس های<<کارل مارکس؛بنیانگُدار ِمکتب ِمارکسیسم>> و<<ولادیمیر لنین؛بنیانگذار شوروی سوسیالیستی>>نصب شده بود .
در خواست های حزب دموکرات آذربایجان :
– تدریس زبان تُرکی در کنار ِزبان فارسی .
– اصلاحات ِارضی.
– اصلاحات ِاقتصادی .
[فرناند شاید راینه؛فصلنامه گفتگو ،شماره ی ۴۸، ۱۳۸۶].
برخی؛حزب ِدموکرات را<<تجزیه طلب>> و برخی دیگر؛اینان را خواهان حکومت <<فدرالی>> می دانند.
رهبر حزب ِدموکرات”جعفر پیشه وری”بود که در سال ۱۳۲۵ به شوروی گُریخت و ۲ سال ِبعد در رانندگی؛کُشته شد .
[آبراهامیان،یرواند،ایران بین دو انقلاب ۱۳۹۵]
در درگیری های حکومت مرکزی ایران با حزب دموکرات،۳۰نفر از حزب ِدموکرات اعدام؛ ۳۰۰ نفر در درگیری ها؛کُشته شُدند و ۱۲۰۰ نفر هم به شوروی گریختند[همان،ص۴۱۳].
اِشغال ِایران
۴۰هزار روسی و ۱۹ هزار انگلیسی از شمال و جنوب؛ کشور ِایران را؛ اِشغال کردند .
در هنگامه ی جنگ ِشوروی با آلمان؛ ۸ هزارتُن کالا،۱۸۰ هزار خودروی سنگین و ۵ هزار هواپیما از دالان جنوب به شمال ایران
[پِرشین کُریدور] گُذَر کرده بودند .
[تاریخ آذربایجان؛از ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۶].
قرارداد ِ<< قوام – سادچیکُف >>
( ۱۵ فروردین ماه ۱۳۲۵ )
۱) نیروهای ارتش سرخ
[ارتش ِ بُلشُویکی ]
تا پایان ِ اردیبهشت ماه ۱۳۲۵،ایران را ترک کُنند .
۲) شرکت نفت مُختلط ایران و شوروی تشکیل شود‌.
[ چون چاه های نفت جنوب ِ ایران در دستان ِ استعمار انگلیس بود . شوروی سوسیالیستی هم؛خواهان نفت ِشمال ایران (دریای خزر ) بود! ]
اینجاست که به عّظّمت ِکار؛ دُکتر مُحمّد مُصدّق بیشتر پی خواهیم بُرد که این مرد ِ بزرگ؛ چه زحمت ها کشید تا نفت را ملّی کرد اگرچه ؛ استعمارگران آمریکایی و انگلیسی با خیانت خود و شوروی سوسیالیستی هم با سکوت ِ خود، ملّی شدن نفت و رهبر ملّی آنرا از تخت ِ قدرت؛ به زیر کِشیده و روابط گذشته را ؛زنده ساختند !
۳ ) غائله‌ ی آذربایجان[حزب ِدموکرات] مسئله ای داخلی ایران، شناخته شد.
[ رحمانیان،ایران بین دو کودتا صص ۳۹۸- ۳۸۴]
<<البته باید یاد آور شد که اولتیماتوم[اِتمام ِ حُجّت] 《هَری تُرومن=رئیس جمهور دموکرات ِ آمریکا به اِستالین؛برای برون رفت از ایران ؛ هم موثّر بود>>[اتابکی،آذربایجان، ص۱۸۹].

با کانال همای خبر همراه شوید