در سایه حمایت رهبری /مهدی جاوید پور

همای گیلان:به نظر می‌‌‌‌رسد که پس از سخنان حکیمانه مقام معظم رهبری در جمع سفرا و وزیر امور خارجه و حمایت ایشان از آقای دکتر ظریف و تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای و قدردانی ایشان از زحمات یکساله این تیم توانمند که در طی این مذاکرات فشرده زحمات زیادی را متحمل شدند، خستگی یکساله از تن اعضا مذاکره‌کننده به در رفته و این تیم با روحیه‌ای جدید و سرشار از امید در سایه حمایت رهبری و ملت شریف ایران به مصاف حریف قدرتمند ۱+۵ خواهند رفت و امید است که نتایج مثبت آن را همگی در آذرماه ببینیم اما مسئله مهمی که وزارت امور خارجه و دستگاه دیپلماسی خصوصا پس از تاکید مقام معظم رهبری بر ضرورت دیپلماسی فعال و هوشمند در دوران بسیار مهم گذر به نظم جدید جهانی بایستی به آن اهمیت دهد، توجه ویژه به ملزومات گذر به نظم جدید جهانی است.

این فرصت مناسبی است برای نشان دادن توانایی‌های آقای وزیر و تیم همراه تا منافع ملی را به بهترین نحو در سایه اصول سیاست خارجی تامین نماید. اکنون که یک سال از سکانداری دکتر ظریف بر کشتی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران گذشته و خوشبختانه کارنامه خوبی را از خود بر جای نهاده است. مسئولیت رسیدن به نظم نوین جهانی ایجاب می‌‌‌‌کند که در سازماندهی وزارت امور خارجه منطبق بر نظم جدید جهانی اندیشید تا بتوان با چیدمان جدیدی در ساختار وزارت امور خارجه از این گذر عبور کرد.موضوع مهمی که هم اکنون در روابط بین‌الملل مطرح است و بسیاری از کارشناسان نیز بر این موضوع مهر تایید می‌‌‌‌زنند کمرنگ‌شدن صبغه سیاسی در مقابل صبغه اقتصادی روابط بین‌الملل می‌‌‌‌باشد.نمونه آن را می‌‌‌‌توان در تحریم‌ها نام برد که بیشتر موضوعات اقتصادی را در بر می‌‌‌‌گیرد ولی از آن بهره‌برداری سیاسی می‌‌‌‌شود. هم‌اکنون رویارویی غرب با روسیه در موضوع اوکراین موضوع اقتصادی و تحریم‌هاست نه یک جنگ کلاسیک.آیا وزارت امور خارجه خود را برای این نظم نوین جهانی آماده نموده است؟ اینجانب به عنوان یک دیپلمات باسابقه که چندین دوره نیزسفیر بوده‌ام، جدیت نظم نوین جهانی را لمس و معتقدم در این برهه از زمان صبغه اقتصادی روابط بین‌الملل بر صبغه سیاسی ارجحیت دارد. لذا بایستی وزارت امور خارجه در اعزام سفرا و نمایندگان خود به این موضوع توجه و در روابط خارجی خود از سفرایی که با مفاهیم اقتصادی و بازار‌های پولی و مالی آشنا بوده و تجربه کاری در زمینه اقتصادی داشته باشند استفاده کند. همگان به یاد دارند که همزمان با آغاز مذاکرات ۱+۵ با ایران و عقد قرارداد ژنو، ورود هیأت‌های تجاری به ایران آغاز شد که اولین ورود آن یک هیأت ۱۰۰ نفره فرانسوی (Medef) بود که بعد از آن هیأت‌هایی از آلمان ، اتریش، ایتالیا، ترکیه و… به ایران آمدند که باید گفت متاسفانه نه سفارتخانه‌های ما و نه دیگر ارگان‌های داخلی آمادگی پذیرش و برقراری ارتباط درست و تجاری منطبق بر اصول بین‌المللی با این هیأت‌ها را نداشتند. این موضوع نشانگر این است که دیپلماسی آتی ایران بایستی مبتنی بر اقتصاد و جذب هیأت‌های اقتصادی باشد . سیاست خارجی ایران در ماه‌های آتی از دوحالت خارج نیست: اگر مذاکرات ۱+۵ با ایران در آذرماه به نتیجه رسید که امیدواریم اینچنین باشد، باز ، ورود هیأت‌های اقتصادی به ایران از سر گرفته شده و با شدت بیشتری ادامه خواهد یافت و اگر به هر دلیلی این مذاکرات متوقف شود لازم است سیاستمداران و سفرای محترم فعالیت‌های اقتصادی را ادامه داده و در فکر مبادله هیأت‌های اقتصادی بین ایران و کشور میزبان باشند . در هر صورت موضوع اقتصادی حرف اول را می‌‌‌‌زند و شاید به همین دلیل بود که رهبر معظم انقلاب اقتصاد مقاومتی را مطرح کردند و در دیدار اخیر خود با سفرا اظهار داشتند: «یک دیپلماسی هوشمند انه و فعال می‌‌‌‌تواند دستاورد‌های بسیار مهم سیاسی، اقتصادی ، انسانی و اجتماعی به همراه بیاورد که با هیچ حرکتی از جمله جنگ‌های پرهزینه و پرخطر نیز حاصل نمی‌شود و این واقعیت نشاندهنده وزن و جایگاه دستگاه دیپلماسی در مجموعه مدیریت یک کشور است.» در این رابطه یعنی دیپلماسی هوشمندانه می‌‌‌‌توان مثال چین را مطرح کرد. در مدت زمانی که اینجانب در زلاندنو سفیر بودم، تعداد زیادی از سرمایه‌داران هنگ کنگی وارد نیوزلند و استرالیا شده و نسبت به خرید زمین و سرمایه گذاری در این دو کشور اقدام کردند . وقتی علت این ماجرا را جویا شدم متوجه گردیدم که با توجه به پایان تسلط انگلیس بر هنگ‌کنگ در سال ۱۹۹۷ قرار است هنگ کنگ از انگلیس به چین کمونیست بازگردانده شود و لذا سرمایه‌داران هنگ‌کنگی از ترس مصادره اموالشان نسبت به خروج سرمایه خود از هنگ‌کنگ اقدام کردند ولی چینی‌ها با یک سیاست هوشمند و عاقلانه برای جلوگیری از فرار سرمایه هنگ‌کنگی‌ها از ترس حکومت کمونیستی با ارائه طرح ( یک حکومت دو سیستم) توانستند بر این مشکل فائق آیند و به اصطلاح با حفظ حکومت کمونیستی چین توانستند دو سیستم اقتصادی متفاوت را در کنار یکدیگر داشته و اقتصاد آزاد را در کشور چین پیاده کرده و هم‌اکنون تبدیل به یکی از اقتصاد‌های بزرگ جهان گردند . در صورتی‌که هرگونه اشتباهی در محاسبات دولتمردان آن زمان می‌‌‌‌توانست چین را به سمت و سویی دیگر و متفاوت از وضعیت کنونی‌اش سوق دهد. به گفته رهبر معظم انقلاب هم‌اکنون ما در برهه حساسی از تاریخ(پیچ تاریخی) قرار داریم و این جمله ایشان ایجاب می‌‌‌‌کند تا دولتمردان ما در پیشبرد اهداف سیاسی و اقتصادی کشورمان بهترین تصمیمات را اتخاذ کنند. در این رابطه ایشان در دیدار با سفرا فرمودند: «قدرت‌هایی تلاش کردند با زور و اسلحه منافع خود را تامین کنند که ناکام ماندند اما کسانی با ظرافت، هوشمندی و تحرک توانستند منافع خود را به خوبی تامین کنند.» به هر حال شاید موضوع یک حکومت(جمهوری‌اسلامی ایران) و دو سیستم اقتصادی بتواند الگوی خوبی برای پیاده‌کردن اقتصاد مقاومتی باشد که بخش اعظم این کار به دوش دستگاه دیپلماسی کشور است که امید است جناب دکتر ظریف با زیرکی و توانایی‌های ذاتی که دارد از عهده این امر خطیر برآید