چاپ مطلب چاپ مطلب

نگاهی به”تجلی”در دیوان حافظ / ساناز پوررجبی

اختصاصی همای  گیلان: تجلی در لغت به معنای جلوه گری کردن و آشکار شدن است.
در اصطلاح صوفیه،تجلی عبارت است از جلوه انوار حق بر دل صوفی. سهل می گوید تجلی بر سه حال است:١.تجلی ذات و آن همان مکاشفه است باید دانست که خداوند از خلق محجوب نیست بلکه خلق از حق محجوب است و حجاب بر دو گونه است یکی حجاب ظاهر است بر عین و دیگر حجاب باطن است.
٢.تجلی صفات ذات است یعنی آن جای نور است و آن معنی صفات علم و قدرت و دیگر صفات باشد و چون بنده را به کمال صفت حق گشاده گردد و هر صفتی از صفات حق او را کشف گردد و به آن معنی نور ظلمات و به آن معنی نور صفات حق منقطع شود و به نور صفات حق منقطع گردد.
برخی می گویند تجلی،بر خواستن حجاب بشریت باشد و اینکه بشریت مانع گردد میان تو و میان دیدن غیب. مراد از تجلی،کشف شمس حقیقت است.
٣.تجلی افعال است و علامت آن قطع نظر از افعال حق، خیروشر و نفع و ضرر، قبول و رد خلق.
و اول تجلی که بر سالک آید در مقامات سلوک، تجلی افعال بود و آنگاه تجلی صفات و بعد از آن تجلی ذات. شهود تجلی افعال را”محاظره” خوانند و شهود تجلی صفات را “مکاشفه!و شهود تجلی ذات را”مشاهده” می گویند:
در ازل پرتو حسنت ز تجلی دم زد
عشق پیدا شد و آتش به همه عالم زد
جلوه ای کرد رخت دید ملک عشق نداشت
عین آتش شدواین غیرت و بر آدم زد
عقل می خواست که از آن شعله چراغ افروزد
بوی غیرت بدرخشید و جهان بر هم زد.
از آنجایی که این غزل یکی از شاهکار های عرفانی، حافظ شیرین کلام است، به همین دلیل ابیات این غزل را از صورت تحت الفظی خارج ساخته و به نحوی در قالب جملاتی گنجانده شده که حتی الامکان مقصود شاعر را شامل می شود.

ساناز پوررجبی

 

14380610577

About سردبیر

Check Also

رشد گرانی‌ها و قیمت‌های کمرشکن امان مردم را بریده؛ دولت رئیسی فقط یک تماشاچی منفعل است

رشد گرانی‌ها و قیمت‌های کمرشکن امان مردم را بریده؛ دولت رئیسی فقط یک تماشاچی منفعل …