نگاهی به واژه های ویراستن و ویرایش / دکتر محمد تقی یونسی رستمی

اختصاصی همای گیلان: واژه ی ویراستن، واژه ای فارسی است، این واژه از زبان فارسی میانه به فارسی دری انتقال یافته و از دو بخش وی + بن راست تشکیل شده است، پیشوند وی برای آفرینش نیک به کار می رفت و بن راست نیز به معنی جداکردن بود، از واژه ویراستن، صفت مفعولی ویراسته، صفت فاعلی ویراستار و اسم مصدر ویرایش به دست آمده است.دکتر معین این واژه را در فرهنگ خود، ذیل عنوان پیراستن آورده است.

ویراستن در واقع فرآیند انتخاب و آماده سازی محصولات نوشتاری، دیداری، تصویری، شنیداری و رسانه ای در انتقال اطلاعات است که می تواند به تلخیص، تصحیح، ساماندهی و… متن منتهی شود تا در نهایت اثر و متنی منسجم و دقیق پدید آید.

ویرایش(Edit)، واژه ای جدید است و در مفهوم غربی به معنای تعیین سیاست نشر آثار مکتوب، برقراری ارتباط با پدید آورندگان آثار، بررسی دقیق آثار ارائه شده، پذیرش آنها _ پس از احراز صلاحیت _ و آماده ساختن آثار برای چاپ و نشر استعمال می گردد.

در کار ویرایش، هر نوشته ای باید از جهات گوناگونی نظیر:محتوا، بیان، صحت، اعتبار، دقت، نظم، آراستگی و علایم سجاوندی و نگارشی، مورد بررسی و بازبینی قرار گیرد، به کسی که این باز بینی ها یا امر ویرایش را انجام می دهد، ویراستار می گویند.

ویراستار موظف است ضمن رعایت سبک صاحب نوشته یا مترجم، خطاهای دستوری، حشو، تکرار و عبارت های بی شیرازه را برطرف و یا ساماندهی کند، بنابراین ویراستار باید با موضوع و رشته مورد ویرایش آشنایی کافی داشته باشد و علاوه بر تسلط بر فن ویرایش، از قواعد درست نویسی و ادبیات فارسی مطلع بوده و تا حدی از ذوق ادبی و هنری نیز برخوردار باشد.

/دکتر محمد تقی یونسی رستمی